Από την έντυπη έκδοση
Του Μωυσή Λίτση
[email protected]
Τα όσα εκτυλίχτηκαν στο Καζακστάν τις τελευταίες ημέρες φαντάζουν σκηνές από τα… προσεχώς, καθώς η ενεργειακή κρίση, η ακρίβεια στα καύσιμα και όχι μόνο και η πολιτική κατάργησης των επιδοτήσεων σε χώρες με φτωχό λαό, αλλά… ζάπλουτους ηγέτες ενδέχεται να προκαλέσουν κι αλλού κύματα οργής και κοινωνικών εκρήξεων. Το έναυσμα για την έκρηξη των τελευταίων ημερών ήταν η απόφαση της κυβέρνησης του Καζακστάν να άρει την επιδότηση του αερίου, το οποίο χρησιμοποιείται κατά 70%-90% για τις μεταφορές. Η απόφαση για άρση της επιδότησης ελήφθη στα πλαίσια της φιλελευθεροποίησης, με στόχο τον καθορισμό της τιμής του βασικού αυτού αγαθού από την αγορά, με αποτέλεσμα τον διπλασιασμό της τιμής του. Οι πολίτες του Καζακστάν, πάμφτωχοι σε μια πλούσια σε πετρέλαιο, αέριο, αλλά και ουράνιο χώρα, είχαν βέβαια κάθε λόγο να εξεγερθούν.
Από το 1991 που κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση και το Καζακστάν έγινε ανεξάρτητο κράτος, τη χώρα κυβερνούσε ο «γέρος». Το παλιό μέλος του πολιτμπιρό Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ, που από τη μια μέρα στην άλλη έγινε από γραφειοκράτης… πλούσιος επιχειρηματίας. Κυβερνούσε μέχρι το 2019, μεταβιβάζοντας την εξουσία σε έναν άλλο γραφειοκράτη του άλλοτε «υπαρκτού», τον Κασίμ-Τζομάρτ Τοκάγεφ, συνεχίζοντας ωστόσο παρασκηνιακά να ελέγχει πολιτικά και οικονομικά τη χώρα.
Ο Ναζαρμπάγεφ και η οικογένειά του διαθέτουν τεράστια μερίδια στους τομείς του πετρελαίου και του αερίου της χώρας. Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα της εφημερίδας Guardian, η κυβερνώσα ελίτ του Καζακστάν αγόρασε 34 ακίνητα στο Λονδίνο μεταξύ 1998 και 2002, με συνολικό κόστος 530 εκατ. λίρες. Μεταξύ των ακινήτων περιλαμβάνεται και η συζυγική κατοικία του πρίγκιπα Άντριου, δεύτερου γιου και τρίτου κατά σειρά παιδιού της βασίλισσας Ελισάβετ και του Φίλιππου.
Επίσης, σύμφωνα πάντα με το ίδιο δημοσίευμα, στις αρχές του 2020 η κόρη του Ναζαρμπάγεφ Νταρίγκα Ναζαρμπάγεβα και ο εγγονός Νουραλί Αλίγεφ απέκτησαν ακίνητο στο Λονδίνο αξίας 80 εκατ. λιρών.
Δεν αποτελεί έκπληξη λοιπόν που αγανακτισμένοι οι κάτοικοι της χώρας εξεγέρθηκαν, όπως συχνά πυκνά έχει γίνει με ανάλογες καταστάσεις στο παρελθόν και σε άλλες χώρες. Η «αραβική άνοιξη», για παράδειγμα, ξεκίνησε πριν από μία δεκαετία περίπου από την Τυνησία και τις διαδηλώσεις που πυροδότησε η αύξηση στην τιμή του ψωμιού. Στο Εκουαδόρ ξέσπασαν το 2019 μαζικές διαδηλώσεις λόγω της κατάργησης της επιδότησης στα καύσιμα, αναγκάζοντας την κυβέρνηση να επαναφέρει το μέτρο λίγο αργότερα.
