Πριν από 30 χρόνια ήταν σύνηθες να ακούς φράσεις όπως «Μην γίνεσαι σπαστικό», «Καλά, τι δεν καταλαβαίνεις; Καθυστερημένο είσαι;». Κανείς δεν το θεωρούσε ιδιαίτερα μεμπτό να πεις κάτι τέτοιο, εφόσον βέβαια ήταν κάτι που ξεστόμιζες σε προσωπικές συζητήσεις με άτομα από το οικείο περιβάλλον σου. Στον δημόσιο λόγο ελάχιστοι τις χρησιμοποιούσαν, υποψιαζόμενοι – ακόμη και αν δεν είχαν πλήρη αντίληψη του ατοπήματος – πως ήταν απρεπές.
Πριν από 10 – 15 χρόνια γινόταν της «μόδας» μία άλλη επικριτική φράση. Ακούγαμε δημοσιολόγους, πολιτικούς, προβεβλημένα πρόσωπα να μιλούν – σε επίσημες δηλώσεις σε μέσα ενημέρωσης και σε αναρτήσεις στα social media – για «αυτιστική συμπεριφορά», «αυτιστικά αντανακλαστικά», ακόμη και «αυτιστική κοινωνία».
Όλα τα παραπάνω χρησιμοποιούνταν ως πιο «cool» (όπως λέγαμε και στα 90s) χαρακτηρισμοί αντί του εντελώς ανόητου, του απροσάρμοστου, του ανίκανου ή της προσφιλούς στους Έλληνες λέξης που αρχίζει από «μ». Ελάχιστοι βεβαίως από όσους χρησιμοποιούσαν με ευκολία τους όρους γνώριζαν τι πραγματικά σημαίνει να είσαι αυτιστικός, να έχεις νοητική υστέρηση, να δίνεις έναν καθημερινό αγώνα σε μία κοινωνία όχι ιδιαίτερα φιλική προς άτομα με πάσης φύσεως αναπηρίες. Αλλά δεν βαριέσαι. Ας… πρωτοτυπήσουμε βρε αδερφέ, σκέφτονταν.
Τα τελευταία χρόνια κάτι φαινόταν να έχει αλλάξει. Βγήκαν άνθρωποι μπροστά, μίλησαν, εξήγησαν το αυτονόητο: Ότι δεν είναι ένδειξη κάποιας βαθιάς σοφίας ή πρωτοτυπίας στην οποία πρέπει να υποκλιθούμε το να χρησιμοποιείς μία αναπτυξιακή διαταραχή ή ένα θέμα ψυχικής υγείας αντί βρισιάς.
Όταν λοιπόν βλέπεις έναν άνθρωπο νέο, ταλαντούχο – μετρ της επικοινωνίας και του marketing όπως διαβάζω – μορφωμένο, επιτυχημένο επαγγελματικά αλλά και με ακτιβιστική/κοινωνική δράση να ζητάει προσωπικό με την αγγελία «αν δεν είσαι καθυστερημένος, στείλε μας το βιογραφικό σου», αρχίζεις να αναρωτιέσαι. Γιατί τελικά είναι τόσο δύσκολο να καταλάβουμε τα αυτονόητα; Και όταν τον βλέπεις να επιμένει να υπερασπίζεται την επιλογή του αυτή, σε πιάνει απλά θλίψη.
Ίσως εμείς πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε. Όσο και εάν «τρέξουμε» μπροστά με τα όπλα της ψηφιακής εποχής, είναι στα πιο απλά πράγματα που η κοινωνία μας μένει δεκαετίες πίσω.
Και ίσως εκείνος αξίζει να το ξανασκεφτεί…
