Η «γλώσσα του σώματος», οι χειρονομίες, λένε πολλά. Αυτό που θα θυμόμαστε άλλωστε από την επίσκεψη στη Συρία της γερμανίδας υπουργού Εξωτερικών, Ανναλένα Μπέρμποκ, και του γάλλου ομολόγου της, Ζαν Νοέλ Μπαρό, δεν είναι τα όμορφα λόγια του ανακοινωθέντος.
Αλλά το γεγονός ότι ο σύρος τζιχαντιστής με …γραβάτα, ο νέος ηγεμόνας Αχμέντ αλ Σαράα, αρνήθηκε τη χειραψία με τη …γυναίκα Μπέρμποκ.
Η γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών απέφυγε να του απλώσει το χέρι – αλλά είχε φροντίσει να εμφανιστεί σαν να πήγαινε …εκδρομή: με παντελόνι και μια πολύ στενή μπλούζα, χωρίς σακάκι. Ένα ντύσιμο εξαιρετικά ακατάλληλο από ισλαμική και αραβική σκοπιά και μάλιστα για επίσημη επίσκεψη.
Δύο πολιτισμοί
Στη συνάντηση της Δαμασκού ήρθαν αντιμέτωποι δύο πολιτισμοί: το δυτικό ντύσιμο και η άρνηση του ισλαμιστή ηγεμόνα να σφίξει τα χέρια – κάτι πολύ απολίτιστο από ευρωπαϊκή σκοπιά.
Στη Δύση, η χειραψία μεταξύ των δύο φύλων θεωρείται επίσης ένδειξη ισότητας και χειραφέτησης. Αλλά οι περισσότερες ισλαμικές χώρες δεν αναγνωρίζουν ούτε τον διαχωρισμό των εξουσιών, ούτε τον διαχωρισμό κράτους και θρησκείας. Και, κυρίως, δεν θέλουν πλέον να μάθουν από τη Δύση.
Και η Δύση, που ήταν για αιώνες πρότυπο και φάρος στον αναπτυσσόμενο κόσμο, έχει χάσει την κυριαρχία της.
Η άρνηση της χειραψίας από τον χαιρετισμό ήταν μάλλον μια υπολογισμένη επίδειξη δύναμης.
Ο σύρος ηγέτης μπορεί να παραιτήθηκε από το τζιχαντιστικό του προσωνύμιο αλ Τζολάνι, να φόρεσε δυτικό κοστούμι και γραβάτα και να εμφανίζεται πλέον με το κανονικό του όνομα -αλ Σαράα, αλλά δεν έδωσε το χέρι του στην Μπέρμποκ. Θέλησε να δείξει και τη νέα σχέση μεταξύ Ευρωπαίων και Αράβων.
Αλλά και το γεγονός ότι για αυτόν τον κόσμο η εποχή της ευρωπαϊκής επιρροής έχει τελειώσει.
«Η κουτσή πάπια και ο αρχάριος»
Το κρίσιμο ερώτημα είναι μάλιστα πόσο σοβαρά παίρνουν ακόμη και οι πρώην επικηρυγμένοι ως τρομοκράτες, νέοι ηγέτες στη Δαμασκό, μια γερμανίδα υπουργό Εξωτερικών που πιθανώς θα είναι στην εξουσία μόνο για μερικές εβδομάδες και συνοδεύεται από έναν συνάδελφό της …ολίγων ημερών, του οποίου η χώρα – η Γαλλία – βρίσκεται βυθισμένη στην αβεβαιότητα. Όπως έγραψε η γερμανική οικονομική εφημερίδα WiWo με μπόλικη δόση ειρωνείας, ο αλ Σαράα συνάντησε «μια κουτσή πάπια και έναν αρχάριο».
Οι δύο υπουργοί που έστειλε πρώτους η ΕΕ στη Δαμασκό δεν είχαν μαζί τους χρήματα ή συγκεκριμένες υποσχέσεις βοήθειας. Αλλά ούτε αυτοί, ούτε και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν τη δύναμη και τα μέσα να ασκήσουν πολιτική πίεση στην ηγεσία των τζιχαντιστών.
Άλλωστε, το πρόγραμμα επισκέψεων του σύρου υπουργού Εξωτερικών δείχνει ποιος είναι πιο πιθανό να το κάνει αυτό. Οι ταξιδιωτικοί του προορισμοί δεν είναι οι Βρυξέλλες, το Βερολίνο ή το Παρίσι, αλλά το Ριάντ και μετά η Άγκυρα. Δύο χώρες που έχουν υποστηρίξει και συγχρηματοδοτήσει τους τζιχαντιστές αντάρτες εδώ και χρόνια.
