Κανένας δεν κοίταζε στη Δαμασκό. Το επίκεντρο της προσοχής βρισκόταν στη Λωρίδα της Γάζας και στον Λίβανο για πάνω από έναν χρόνο. «Ας φρόντιζαν» έγραφε για την «προσφιλή πατρίδα μου Συρία» ο μεγάλος Αλεξανδρινός. «Ας φρόντιζαν οι κραταιοί θεοί/να δημιουργήσουν έναν τέταρτο καλό».
Οι θεοί είχαν δουλειές και οι Ζαβίνας, Γρυπός και Υρκανός «βλέψεις και παλιανθρωπιές».
Από την εισβολή στο Ιράκ και τη διάλυσή του, η Συρία έγινε η δεύτερη χώρα που μετατράπηκε σε χώρο, με όσα αυτό συνεπάγεται. Αν συνυπολογίσουμε και τη Λιβύη -με την επιχείρηση «Αυγή της Οδύσσειας», που, 13 χρόνια μετά, δεν έχει δύσει-, οι εξαερώσεις στην περιοχή έχουν κερδίσει.
Ο χάρτης της Ανατολικής Μεσογείου και της ευρύτερης Μέσης Ανατολής ξαναχαράσσεται. Σε έναν μεγαλύτερο πόλεμο, του οποίου τα μέτωπα μάλλον ενοποιούνται, εντάσσεται.
Η Τουρκία φαίνεται τώρα να είναι ο πιο ισχυρός εξωτερικός παράγοντας στη Συρία, έχοντας άντρες στο πεδίο και πρόσβαση στους ηγέτες των αναβαπτισμένων σε αντάρτες τζιχαντιστών.
Ο μεγάλος χαμένος -προφανώς πέρα από τους Άσαντ- είναι το Ιράν.
Πέντε και κάτι αιώνες πριν, ο Σελίμ ο 1ος ήταν ο σουλτάνος που νίκησε την περσική αυτοκρατορία της εποχής, τις Σαφαβίδες. Επεξέτεινε την Οθωμανική Αυτοκρατορία προς τη Συρία, τη Σαουδική Αραβία και την Αίγυπτο και «κατέστησε τους Οθωμανούς ηγέτες του μουσουλμανικού κόσμου». Στη συνέχεια στράφηκε προς ανατολάς και επιτέθηκε στη σιιτική δυναστεία των Σαφαβιδών, που συνιστούσε «πολιτική και ιδεολογική απειλή» προς την ηγεμονία του οθωμανικού σουνιτικού ισλάμ. Ο Σελίμ ήταν ο πρώτος Τούρκος ηγέτης που ισχυρίστηκε ότι ήταν τόσο σουλτάνος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας όσο και χαλίφης όλων των Μουσουλμάνων.
Δεν ξέρω αν ο Ερντογάν ονειρεύεται ένα μοντέρνο σουνιτικό χαλιφάτο. Σίγουρα, στα σύνορά του δεν θέλει ένα κουρδικό κράτος.
