Παρελθόν είναι το καθεστώς Άσαντ στη Συρία. Ο ίδιος ο Μπασάρ αλ Άσαντ διέφυγε αεροπορικώς προς άγνωστη-μέχρι στιγμής- κατεύθυνση.
Ο εναπομείνας πρωθυπουργός της Συρίας, Μοχάμεντ αλ Τζαλάλι, δήλωσε έτοιμος να συνεργαστεί με οποιαδήποτε νέα «ηγεσία» επιλεγεί από τον λαό, διευκρινίζοντας ότι θα βρίσκεται στα κεντρικά γραφεία της κυβέρνησης για να παραδώσει την εξουσία στους τζιχαντιστές αντάρτες.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, τώρα ανοίγει ο Ασκός του Αιόλου στη Μέση Ανατολή: η Μόσχα και η Τεχεράνη, για διαφορετικούς λόγους, δεν είχαν τη δύναμη να υποστηρίξουν τον Άσαντ.
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι τόσο η κατεστραμμένη Χεζμπολάχ, όσο και οι σιιτικές πολιτοφυλακές του Ιράκ έχουν δηλώσει ότι σκοπεύουν να μείνουν έξω από τη σύγκρουση.
Η Τουρκία και το Ισραήλ-για διαφορετικούς λόγους- υποστηρίζουν τους ισλαμιστές αντάρτες, που θα μπορούσαν να είναι χρήσιμοι και στις ΗΠΑ.
Όσο και αν οι Αμερικανοί είχαν επικηρύξει στο παρελθόν με 10 εκατομμύρια δολάρια τον ηγέτη των τζιχαντιστών αλ Τζολάνι, παρασκηνιακά τον στηρίζουν, αφού ήθελαν την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ. Οι Αμερικανοί, άλλωστε, μεσολάβησαν για να ενισχυθούν οι τζιχαντιστές τους τελευταίους μήνες με drones από τους Ουκρανούς, ώστε να καταφέρουν το τελειωτικό χτύπημα στις δυνάμεις του Ασαντ.
Οι ρωσικές βάσεις στη Συρία
Στόχος άλλωστε της Δύσης δεν ήταν μόνο η ανατροπή του Άσαντ αλλά και η απομάκρυνση των Ιρανών και κυρίως των δύο ρωσικών ναυτικών βάσεων από τη Συρία και κατ’ επέκταση των Ρώσων από τη Μεσόγειο.
Ο Τζολάνι προσπαθεί βέβαια να βγάλει τον μανδύα του τζιχαντιστή και να εμφανιστεί τώρα ως μετριοπαθής πολιτικός ηγέτης. Αλλά δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα μπορέσει να ελέγξει τις διάφορες ένοπλες ομάδες τζιχαντιστών που δρουν ανεξέλεγκτα.
Το Ισραήλ ανακοίνωσε πως ο στρατός του εισέβαλε στο συριακό έδαφος για να αποτρέψει πιθανή επίθεση από τους τζιχαντιστές. Είναι πιθανό και το Ιράκ να καταλάβει περιοχές στην ανατολική Συρία, αλλά και το Ισραήλ στη νοτιοδυτική, με σκοπό να δημιουργήσουν ζώνες ασφαλείας.
Το ίδιο και η Άγκυρα, που ήδη έχει καταλάβει μια μεγάλη περιοχή της βόρειας Συρίας.
Η Τουρκία, επίσης, που χρηματοδοτεί και ενισχύει τους τζιχαντιστές, προφανώς θα θελήσει να ελέγξει το νέο καθεστώς στη Δαμασκό και για να αποτρέψει τη δημιουργία κουρδικού κράτους στη βορειοανατολική Συρία.
Γάζα, Λίβανος, Συρία
Πώς αλλάζει ο γεωπολιτικός χάρτης της Μέσης Ανατολής, ποιο μέλλον αναδύεται μετά τους πολέμους στη Γάζα, τον Λίβανο και τη Συρία; Η παρουσία των ισλαμιστών πολιτοφυλακών θα δημιουργούσε προβλήματα όχι μόνο για το Ισραήλ, αλλά και για άλλες χώρες: η Ιορδανία δεν θα χαιρόταν να δει μια χώρα όπως η Συρία να κυβερνάται από τζιχαντιστές Το ίδιο ισχύει και για τις μοναρχίες του Κόλπου. Ισλαμικά κινήματα είναι δύσκολο να χειριστούν, είναι ένα επικίνδυνο εργαλείο που χρησιμοποιείται από όλους. Ο λεγόμενος «Άξονας της Αντίστασης», που διαμόρφωσε το Ιράν, αποδυναμώνεται.
Οδεύουμε προς μια χαοτική Μέση Ανατολή, στην οποία δημιουργείται ένα ολοένα ευρύτερο μέτωπο κατά του Ιράν, στο οποίο οι αραβικές σουνιτικές χώρες έχουν το πλεονέκτημα, επίσης λόγω της σύγκλισης συμφερόντων με το Ισραήλ. Κάτι που θα προωθήσει και ο Τραμπ, εμπνευστής άλλωστε των Συμφωνιών του Αβραάμ.
Η εικόνα από πολιτική και θρησκευτική άποψη στη Συρία είναι περίπλοκη όσον αφορά τους εξωτερικούς παράγοντες. Κανείς, αυτή τη στιγμή, δεν είναι σε θέση να προωθήσει μόνος μια νέα ειρήνη, μια σταθερή αρχιτεκτονική που θα ισχύει για όλους.
Υπάρχουν όμως και κάποια ενθαρρυντικά στοιχεία: Οι Ρώσοι, για παράδειγμα, δεν θέλουν να χάσουν τις βάσεις τους στη Μεσόγειο και, αυτή τη στιγμή αδυναμίας, είναι περισσότερο διατεθειμένοι να μιλήσουν.
Στο τραπέζι Ουκρανικό και Συριακό
Επίσης, γιατί η ιδέα της νέας διοίκησης του Ντόναλντ Τραμπ είναι να τα βάλουν όλα σε τάξη, όταν καταστεί απαραίτητο να συνεννοηθούν με τη Μόσχα, σε μια αντιπαράθεση που δεν θα περιλαμβάνει μόνο την Ουκρανία, αλλά και τη Συρία.
Σε στρατηγικό επίπεδο, παίζεται επίσης το μεγάλο παιχνίδι των αγωγών φυσικού αερίου, καθώς η Συρία θα μπορούσε να είναι σημείο διέλευσης για να μεταφερθεί το φυσικό αέριο του Κόλπου στην Ευρώπη. Υπάρχουν σχέδια με αυτή την έννοια που μέχρι τώρα ήταν μπλοκαρισμένα από τους Ρώσους και τους Ιρανούς.
Είναι προφανές ότι, εάν αλλάξει η συριακή κυβέρνηση, αυτό μπορεί να μην ισχύει πλέον. Αυτό θα μπορούσε να είναι καλό για την ΕΕ, διότι θα σήμαινε την άφιξη φθηνού φυσικού αερίου, το οποίο θα βοηθούσε την Ευρώπη να λύσει το πρόβλημα των τιμών της ενέργειας. Το μεγάλο ερωτηματικό πάντως παραμένει: ποιος θα έρθει στην εξουσία στη Συρία.
Το παράδειγμα του Σαντάμ
Το γειτονικό Ιράκ έδειξε επίσης ότι η απομάκρυνση ενός δικτάτορα δεν είναι αυτόματα συνώνυμη με τη βελτίωση της κατάστασης.
Η Συρία κινδυνεύει πραγματικά να αντιμετωπίσει ένα σενάριο παρόμοιο με το Ιράκ, όπου 20 χρόνια μετά την αμερικανική εισβολή δεν έχει πλήρως αποκατασταθεί η τάξη. Οι τζιχαντιστές πολιτοφύλακες, παρά την επιχείρηση μακιγιάζ για να παρουσιαστούν με συμβιβαστικό προσωπείο, παραμένουν πάντα ακραίοι φονταμενταλιστές.
