«Δίχτυ ασφάλειας» χαρακτήρισε η υπουργός Εργασίας, Νίκη Κεραμέως, τη μεταρρύθμιση που έρχεται στον υπολογισμό του κατώτατου μισθού. Εν μέρει, ίσως έχει δίκιο. Μόνο που στις λεπτομέρειες κρύβεται μια πραγματικότητα, λίγο πιο διαφορετική.
Ο νέος μαθηματικός τύπος, που πρόκειται να εφαρμοστεί από το 2028 και μετά, εκτιμάται ότι θα αποτελεί μια ασφαλιστική δικλείδα, ώστε οι εργαζόμενοι να βλέπουν μόνο αυξήσεις στις κατώτατες αποδοχές τους. Άντε και κανένα «πάγωμα», σε ακραίες περιπτώσεις.
Όπου «ακραίες» θα μπορούσαμε να βάλουμε την σημαντική αύξηση της ανεργίας. Ή το ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών να έχει σημαντική ανισορροπία. Ή η οικονομία να βρίσκεται σε σημαντική ύφεση. Ή να υπάρχει σημαντική απόκλιση του εθνικού πληθωρισμού (Δείκτη Τιμών Καταναλωτή) από τον στόχο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ή ο συντελεστής, που θα προκύπτει από τον σχετικό μαθηματικό τύπο, να μην δικαιολογείται από τα επίπεδα και τις μακροπρόθεσμες εξελίξεις στην παραγωγικότητα και τη δυναμική της ή την απόκλιση του κατώτατου μισθού από το 60% του ακαθάριστου διάμεσου μισθού. Ή να υπερβαίνει τις δημοσιονομικές δυνατότητες της χώρας. Ή να μην δικαιολογείται από έκτακτες περιστάσεις.
Το επίθετο «σημαντικός» που αναφέρθηκε σε τέσσερις ανωτέρω περιπτώσεις, δεν αποτελεί ευφυολόγημα ή εφεύρημα. Έτσι ακριβώς έχει καταγραφεί στο νομοσχέδιο που ψηφίζεται σε λίγες μέρες στη Βουλή.
Μόνο αυτοί οι (λίγοι) περιορισμοί. Σε κάθε άλλη περίπτωση, ο κατώτατος μισθός θα αυξάνεται.
Βέβαια, το υπουργείο Εργασίας έχει κάθε λόγο να πανηγυρίζει. Δεν βιώνουμε αυτή την περίοδο στη χώρα «σημαντική ύφεση». Το αντίθετο. Ούτε διαπιστώνεται «σημαντική αύξηση της ανεργίας». Αν είναι δυνατόν. Στο 9,8% έκλεισε τον Οκτώβριο και παρέμεινε για πέμπτο συνεχή μήνα, σε μονοψήφιο ποσοστό.
Άρα, μάλλον μέχρι το 2028, δεν πρέπει να ανησυχούμε. Ο νέος μαθηματικός τύπος θα εφαρμοστεί με τον κατώτατο μισθό στα 950 ευρώ (και ίσως το μέσο μισθό στα 1.500 ευρώ). Συνεπώς, γιατί οι εργαζόμενοι να ανησυχούν; Λύθηκαν τα προβλήματά τους.
Μόνο που τα νούμερα μπορεί να ευδοκιμούν, αλλά για τους πολίτες υπάρχει μια επιφύλαξη. Όπως εύστοχα έχουν επισημάνει ειδικοί επιστήμονες επί εργασιακών θεμάτων, ο κατώτατος μισθός δεν αρκεί για να βγει ο μήνας. Επίσης, ο μέσος μισθός, είναι μάλλον μια υπόσχεση, παρά μια απτή πραγματικότητα. Όταν σήμερα, ο μέσος μισθός βρίσκεται στα 1.252 ευρώ και πάνω από το 80% των μισθωτών στον ιδιωτικό τομέα, λαμβάνει αποδοχές κάτω από αυτό το όριο (μικτά), τότε γίνεται αντιληπτό ότι οι αποδοχές στη χώρα βρίσκονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Οι υποσχέσεις είναι χρήσιμες για επικοινωνιακά παιχνίδια. Όταν όμως δεν συνοδεύονται από ουσία, τότε μάλλον γυρίζουν μπούμερανγκ.
Μικρή λεπτομέρεια: Για τον κατώτατο μισθό, γίνεται πολλή κουβέντα. Για τις συλλογικές συμβάσεις που υποτίθεται διασφαλίζουν καλύτερες αποδοχές, σε κλαδικό επίπεδο, η συζήτηση είναι πολύ περιορισμένη. Ίσως γιατί στο «σχέδιο δράσης» που προτείνεται στο νομοσχέδιο, δίνεται περιθώριο έναρξης της διαδικασίας των συλλογικών διαπραγματεύσεων που κυμαίνεται από ένα έως πέντε έτη!
Για να διαλυθούν οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας, το μακρινό 2010 χρειάστηκε μια μέρα και ένας νόμος, που δημιούργησε τις επιχειρησιακές. Μετά, ήρθαν και άλλα νομοθετήματα, όπως οι ενώσεις προσώπων στους χώρους εργασίας, που ουσιαστικά αντικατέστησαν τα συνδικάτα, ο περιορισμός των απεργιών με πιθανή τιμωρία όσων πρωτοστατούν σε αυτές. Ακόμα ήρθε ο εγκλωβισμός λειτουργίας του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας, όταν δεν συναινεί ο εργοδότης, η δυσκολία επέκτασης μιας σύμβασης ως «γενικώς υποχρεωτικής», πάλι όταν δεν βρίσκονται οι επιχειρήσεις, ακόμα και αυτή η μετενέργεια των συμβάσεων, που κάποτε η τρόικα είχε μετατρέψει σε σημαία την κατάργησή της. Νομοθετήματα και διατάξεις που μετέτρεψαν τις συλλογικές συμβάσεις σε «καρυδότσουφλα» έως τώρα. Και αυτό δεν φαίνεται να αλλάζει σύντομα.
