Παραβρέθηκα στο TEDx DUTH τις ομιλίες με το format TEDx του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης που διεξήχθη στις 23/11 στην Ξάνθη. Το πρόγραμμα περιλάμβανε και πολλές άλλες δράσεις (πέρα από τις ομιλίες) και διεξήχθη στις εξαιρετικές εγκαταστάσεις του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών. Σύγχρονα κτίρια, έξω από την πόλη, χωρίς αυτές τις μουτζούρες που κάποιοι ονομάζουν γκράφιτι, σε πολύ καλή κατάσταση σε εμπνέουν να σπουδάσεις.
Πέρα από τις ενστάσεις που έχω για το TEDx, που δεν είναι της στιγμής η συζήτησή τους, θαύμασα τα παιδιά που εργάστηκαν. Η Χριστίνα, ο Σαράντης, η Δώρα, η Στέλλα, ο Δημήτρης και πολλά άλλα παιδιά εργάστηκαν σκληρά. 31 φοιτητές εργάστηκαν για αρκετούς μήνες και άλλοι 29 για μία ημέρα. Σχεδίασαν, οργάνωσαν, έτρεξαν, ξενύχτησαν για να τα καταφέρουν. Είχαν και τη δυσκολία ότι το Δημοκρίτειο είναι απλωμένο σε πολλές πόλεις: Καβάλα, Δράμα, Ξάνθη Κομοτηνή, Αλεξανδρούπολη αλλά και Διδυμότειχο και Ορεστιάδα είναι οι πόλεις που υπάρχουν παραρτήματα του Πανεπιστημίου. Τα παιδιά που σπουδάζουν στην Κομοτηνή ή την Αλεξανδρούπολη, για παράδειγμα, είχαν να ξεπεράσουν και το πρόβλημα της απόστασης προκειμένου να συμμετάσχουν στις πρακτικές δουλειές της οργάνωσης. Τα κατάφεραν, όμως, και μάλιστα πολύ καλά. Ιδού ακόμη μία απόδειξη πόσο λάθος ήταν η απόφαση κάθε πόλη και Πανεπιστήμιο, κάθε κωμόπολη και ΤΕΙ που εφαρμόστηκε πριν 25 χρόνια και ακόμη μας ταλαιπωρεί.
Για τα ίδια τα παιδιά η όλη διοργάνωση είναι σχολείο: μαθαίνουν να εργάζονται, να συνεργάζονται, να ονειρεύονται, να βάζουν στόχους και να τους πετυχαίνουν. Μαθαίνουν να επιλέγουν, να επιμερίζουν τις εργασίες, να ξεπερνούν τα προβλήματα που εμφανίζονται ανά πάσα στιγμή, να δίνουν άμεση λύση όταν κάτι στραβώσει. Πρόκειται για μοναδική γνώση που θα τους είναι πολύτιμη όταν θα βγουν στην αγορά εργασίας. Κάποιες φορές αυτή η εμπειρία και η γνώση είναι πολυτιμότερη από κάποια μαθήματα που θα περάσουν με υψηλή βαθμολογία. Θα προστεθεί στα εφόδιά τους όταν θα αναζητήσουν εργασία.
Η σύνδεση της θεωρίας με την πράξη είναι πάντα ζητούμενο στις σπουδές. Η συγκεκριμένη πράξη έχει να κάνει με την ανάπτυξη των soft skills (ήπιες δεξιότητες) και όχι με αυτό καθ’ αυτό το αντικείμενο των σπουδών τους και είναι, φυσικά, εξαιρετικά χρήσιμη γι’ αυτά.
Σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσής μας αποφεύγουμε με κάθε τρόπο την πράξη. Η πράξη, όμως, απαιτεί δράση και ενέργεια και είναι εξαιρετικά χρήσιμη στον εκπαιδευόμενο, διότι του επιτρέπει να έχει μία εικόνα από τον πραγματικό κόσμο αυτών που μαθαίνει. Κουράστηκα να ακούω διδάσκοντας 30 χρόνια τους μαθητές μου να ρωτούν: “Πού θα μου χρειαστούν όλα αυτά κύριε;”.
Χάρηκα πολύ που είδα την ομάδα που φτιάχνει την ηλεκτρική φόρμουλα και συμμετέχει με επιτυχία σε παγκόσμιους διαγωνισμούς. Καλύτερο σχολείο για τους συγκεκριμένους φοιτητές δεν υπάρχει.
Βλέποντας τους φοιτητές να προσπαθούν, να αγωνίζονται, πέρα από τις υποχρεώσεις τους στο Πανεπιστήμιο, να τους βλέπεις να κάνουν πράγματα με ζωντάνια και κέφι είναι ό,τι καλύτερο μπορείς να φανταστείς. Βλέποντας τους φοιτητές να τα δίνουν όλα στις σπουδές τους να κάνουν μεταπτυχιακά και διδακτορικά, να σου λένε ότι οι σπουδές αποτελούν την πρώτη τους προτεραιότητα, γεμίζεις αισιοδοξία. Νιώθεις ότι υπάρχει ακόμη ελπίδα για το μέλλον της χώρας μας. Τουλάχιστον κάποιοι από τους νέους μας, που πολλοί τους λοιδορούν, θέλουν να πάνε μπροστά με δουλειά και θα πάνε μπροστά διότι είναι αποφασισμένα να τα καταφέρουν· το παλεύουν. Έτσι και αλλιώς πάντα οι νέοι προχωράνε μπροστά και φέρνουν τις αλλαγές. Αυτό είναι το πιο θετικό μήνυμα: Υπάρχει ακόμη ελπίδα γι’ αυτή τη χώρα. Να είναι καλά τα παιδιά μας και να το παλεύουν.
Πρέπει, όμως, να καταλάβουμε όλοι ότι πρέπει να εξασφαλίσουμε τις συνθήκες που θα επιτρέψουν στα παιδιά αυτά να ανθίσουν στη χώρα μας. Διότι αυτά θα ανθίσουν έτσι κι αλλιώς. Είτε εδώ είτε σε μία άλλη χώρα. Το έχουν αποφασίσει και το παλεύουν με κάθε τρόπο. Αν θέλουμε θα τα κρατήσουμε εδώ. Για να γίνει αυτό πρέπει να έχουν ένα περιβάλλον εργασίας και ζωής ελκυστικό. Όχι αυτό που ζούμε καθημερινά. Δεν αρκούν τα παχιά λόγια. Δεν μπορούμε να τους ξεγελάμε για πολύ. Βλέπουν τι γίνεται εδώ και μαθαίνουν πώς περνούν οι φίλοι τους που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό. Επικοινωνούν και μαθαίνουν. Είναι, πια, εξαιρετικά εύκολο. Αν δεν φροντίσουμε να τους προσφέρουμε ένα ελκυστικό περιβάλλον ζωής και εργασίας με θεσμούς που λειτουργούν, αξιοκρατία και καλούς μισθούς θα συνεχίσουν να φεύγουν μαζικά και θα μείνει η Ελλάδα μια χώρα γερόντων, που θα περιμένει Χριστούγεννα και Πάσχα να έρθουν τα ξενιτεμένα της παιδιά
*Ο Στράτος Στρατηγάκης είναι μαθηματικός – ερευνητής, www.stadiodromia.gr
