Είχα την τύχη να παρακολουθήσω διά ζώσης την ομιλία του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή στην Πάτρα, με αφορμή την παρουσίαση της 5ης έκδοσης του βιβλίου του Γιώργου Χαρβαλιά, «Γιαβόλ».
Βλέποντας όμως την επομένη τα σχόλια της πλειονότητας των μέσων ενημέρωσης, ήταν σαν ο πρώην πρωθυπουργός να περιορίστηκε απλώς να αποδοκιμάσει τη διαγραφή του Αντώνη Σαμαρά από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και να δηλώσει πως δεν ενδιαφέρεται για την Προεδρία της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Η ομιλία του Κώστα Καραμανλή ήταν όμως κάτι πολύ πιο ουσιαστικό και βαθύτερο: Ήταν ένα πολιτικό προσκλητήριο για ομοψυχία και πολιτική σε μια εθνική γραμμή:
Σε ένα παγκόσμιο γεωπολιτικό περιβάλλον με κύρια χαρακτηριστικά τη ρευστότητα, την αβεβαιότητα, την αστάθεια και τον πολυκερματισμό.
Σε μια Ευρώπη με δύο πολέμους στην περιφέρειά της και έναν τρίτο να κυοφορείται στα «σπλάχνα» της, στα Δυτικά Βαλκάνια, αλλά να είναι ανήμπορη να παρακολουθήσει τις εξελίξεις, πόσο μάλλον να τις επηρεάσει αποφασιστικά.
Μια εθνική γραμμή, με ξεκάθαρες θέσεις απέναντι στον τουρκικό μεγαλοϊδεατισμό και ιστορικό αναθεωρητισμό. Μακριά από κάθε υπόνοια «μυστικής διπλωματίας», που εκμεταλλεύεται η Άγκυρα κατά το δοκούν, σπέρνοντας τη διχόνοια.
Για μια Ευρώπη χωρίς κοντόφθαλμη και μίζερη προσέγγιση, που δεν θα συρρικνώνει την ίσως μεγαλύτερη μεταπολεμική κατάκτησή της: το κοινωνικό κράτος. Δεν θα υπονομεύει το ιδανικό της κοινωνικής συνοχής και συνεπώς την πολιτική ομαλότητα και σταθερότητα, λόγω της αποστροφής προς τις αλαζονικές ελίτ.
Αλλά, με το μοντέλο της «δημοσιονομικής ορθοδοξίας», στο οποίο κατά κύριο λόγο εμμένει η Γερμανία και αποδέχονται ανεπαρκείς πολιτικές ηγεσίες στην υπόλοιπη Ευρώπη, τα «μαύρα σύννεφα», δυστυχώς, πυκνώνουν.
Ο Καραμανλής δεν έγινε ξαφνικά αριστερός ή αντιευρωπαϊστής. Το αντίθετο. Απλώς, επί δεκαετίες αγωνίστηκε για «την πολιτική, ποιοτική και ηθική υπεροχή των ιδεών της Δύσης», αλλά τώρα δεν μπορεί παρά να βλέπει πλέον με οδύνη και απαισιοδοξία το μέλλον.
Και κάτι ακόμη. Ο πρώην πρωθυπουργός έστειλε και ένα μήνυμα δημοκρατικής στάσης: Να μη δαιμονοποιούνται η άλλη γνώμη, η διαφορετική ανάγνωση, ακόμα και η έντονη κριτική.
Όπως γράφει ο Βρετανός συγγραφέας Άρτσι Μπράουν στο εξαιρετικό βιβλίο του «Ο μύθος του ισχυρού ηγέτη. Η πολιτική ηγεσία στον 20ό και στον 21ο αιώνα»: «Η συλλογική διακυβέρνηση ευδοκιμεί όταν συγκρούονται αμφιλεγόμενες θέσεις και διαπραγματεύονται συμβιβασμοί. Οι πολιτικοί πρέπει να κάνουν περισσότερα από το να εγκρίνουν απλώς αποφάσεις».
