Στο προφητικό του δοκίμιο «Μετά την Αυτοκρατορία» ο Εμανουέλ Τοντ είχε προβλέψει την αποσύνθεση της Αμερικής μέσα στο χωνευτήρι της τρομοκρατίας, του ρατσισμού και του παραλόγου.
Στο τελευταίο του βιβλίο, την «Ήττα της Δύσης», διαγιγνώσκει την οριστική παρακμή. Ως αφετηρία αυτής της πορείας δείχνει τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, που -όπως λέει- αποκάλυψε το βαθύ αμερικανικό κενό, τη «θεοποίηση του τίποτα».
Είτε ο Τοντ έχει δίκιο είτε άδικο ως προς τα αίτια και τις αφορμές, το τελικό προϊόν για την Αμερική είναι το ίδιο: η παρακμή σε επίπεδο ιδεών, η εξαφάνιση της εργασιακής ηθικής και η μαζική απληστία.
Είναι το προϊόν που σφράγισε τις αμερικανικές εκλογές, φύτεψε βαθιά τις ρίζες του διχασμού και του μίσους και απειλεί να σφραγίσει πια συνολικά τη μορφή της δυτικής δημοκρατίας, είτε ο επόμενος ένοικος του Λευκού Οίκου είναι ο Ντόναλντ Τραμπ είτε η Κάμαλα Χάρις.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, είτε με πρόεδρο τον Τραμπ είτε με πρόεδρο τη Χάρις, έχουν περάσει ήδη τις ιστορικές, συμβατικές κόκκινες γραμμές. Το έθνος των μεταναστών έχει χάσει προ πολλού την ικανότητα, ή τη δυνατότητα, της αφομοίωσης. Οι κοινωνικοί αποκλεισμοί έχουν διαβρώσει την ανοιχτή κοινωνία. Η μισή Αμερική λατρεύει να μισεί την άλλη μισή και καμία γέφυρα δεν δείχνει ικανή να κλείσει το χάσμα.
Και εκεί όπου έσβησε το «αμερικανικό όνειρο», γεννήθηκε ως διέξοδος ο αυταρχικός λαϊκισμός. Που είτε κερδίζει είτε χάνει τις εκλογές, υποσκάπτει όλο και πιο βαθιά τα θεμέλια της δημοκρατίας.
Είναι μια κρίση που δεν αφορά μόνον την Αμερική, αλλά ολόκληρη τη Δύση. Ο τραμπισμός απλώς άνοιξε, έδειξε και νομιμοποίησε τον δρόμο. Από την Ουγγαρία έως την Ολλανδία και την Ιταλία, η Ευρώπη μοιάζει σοκαριστικά έτοιμη να δεχθεί και να ανδρώσει το υπερατλαντικό μοντέλο. Ηγεσίες που αναδείχθηκαν με εκλογές ροκανίζουν αργά και σταθερά τους ίδιους τους δημοκρατικούς θεσμούς που τις έφεραν στην εξουσία. Χωρίς τανκ στους δρόμους, χωρίς να καταργούν το σύνταγμα, αλλά με ένα όργιο προπαγάνδας, fake news και χειραγώγησης.
Κάπως έτσι, όπως θα έλεγαν και ο Λεβίτσκι και ο Ζίμπλατ, «πεθαίνουν οι δημοκρατίες». Και κάπως έτσι, ο μακάριος δυτικός κόσμος ξεμένει από αντίβαρα…
