«Δύο τρόποι υπάρχουν για την επίλυση των τραγωδιών: ο σαιξπηρικός και ο τσεχωφικός. Στο τέλος μιας σαιξπηρικής τραγωδίας η σκηνή είναι σπαρμένη με πτώματα και ίσως να αιωρείται κάπου ψηλά το φάσμα της δικαιοσύνης.
Στην τσεχωφική τραγωδία, απ’ την άλλη, ο επίλογος βρίσκει όλους τους ήρωες ψυχικά ράκη, δυστυχείς, πικραμένους, αποκαρδιωμένους, αλλά, πάντως, ζωντανούς».
Ο Ισραηλινός λογοτέχνης Άμος Οζ προτιμούσε την τσεχωφική λύση για την ισραηλινο-παλαιστινιακή τραγωδία. Ο Άμος Οζ δεν μένει από το 2018 εδώ. Ούτε ο Τσέχωφ, ούτε ο Σαίξπηρ με την απονομή κάποιου είδους δικαιοσύνης, είναι πλέον οδηγός. Mόνο ο Σαίξπηρ της κτηνωδίας και ο χρόνος. Είσοδος σε μια μαύρη τρύπα, έξοδος από μια άλλη, κάπου αλλού. Σε προγενέστερο χρόνο από την είσοδο, στο παρελθόν αντί για το μέλλον.
Ο πόλεμος έχει οδηγήσει τη Γάζα πίσω στη δεκαετία του 1950, σύμφωνα με το Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών.
Η Τσιτόσε Νογκούτσι του UNDP λέει ότι η οικονομία των παλαιστινιακών εδαφών -της Λωρίδας της Γάζας και της Δυτικής Όχθης- είναι τώρα 35% μικρότερη από ό,τι πριν από έναν χρόνο, πριν από τον «κατακλυσμό του Αλ-Άκσα», στον οποίο απάντησε το Ισραήλ με «Σιδερένια Ξίφη».
Στη σιδερένια φτώχεια έχει πιαστεί σχεδόν το 100% του πληθυσμού στη Γάζα, υπολογίζει ο ΟΗΕ.
Οι κρατούμενοι, τα ορφανά, οι ψυχικά τραυματισμένοι, οι εκτοπισμένοι, δεν θα ξαναγίνουν αυτό που ήταν. Οι νεκροί σίγουρα όχι. 40 παιδιά εκτιμά η Unicef ότι σκοτώνονται καθημερινά εκεί.
Ο καθένας μπορεί να έχει τις δικές του απόψεις, για την επόμενη μέρα, για την επιστροφή των ομήρων, για την πραγματική διπλωματία, για ένα γραμμάτιο παλιό, που δεν θα εξοφληθεί.
Ο καθένας μπορεί να έχει τις δικές του απόψεις, αλλά όχι τα δικά του γεγονότα. Τρέφω ακόμη ελπίδες για τη διεθνή κοινότητα. Λόγω έλλειψης άλλης επιλογής.
