Υπάρχουν ποικίλοι τρόποι, μέθοδοι, στατιστικές, δείκτες και αναλύσεις για την αποτύπωση των πραγματικών μεγεθών της οικονομίας. Βασικότερα κριτήρια η πορεία του ΑΕΠ, όπως και των επενδύσεων, της κατανάλωσης, του ισοζυγίου πληρωμών, ή η ροή των φορολογικών εσόδων, των δανείων, των χρηματοδοτήσεων, η απόδοση του Χρηματιστηρίου, η συνολική εικόνα του επιχειρείν, οι δείκτες απεικόνισης του γενικότερου κλίματος στην οικονομία, οι εγγραφές – διαγραφές επιχειρήσεων στο ΓΕΜΗ, αλλά και οι αξιολογήσεις των ξένων οίκων…
Η λίστα με τις μακρο- ή μικρο-οικονομικές προσεγγίσεις είναι πραγματικά ατελείωτη. Δεδομένων, δε, των ευκαιριών που προσφέρει η λεγόμενη «δημιουργική στατιστική» για τη συναγωγή ποικίλων συμπερασμάτων, ενίοτε απολύτως αντικρουόμενων μεταξύ τους, η πιο ασφαλής -μη αμφισβητήσιμη- μέθοδος «αξιολόγησης» της οικονομίας δεν είναι άλλη από την καταμέτρηση των γεννήσεων και των θανάτων, ή αν θέλετε το λεγόμενο «ισοζύγιο ζωής».
Η αύξηση ή μείωση του πληθυσμού αποτυπώνει πάνω απ’ όλα την ευζωία της κοινωνίας, το κλίμα που επικρατεί στους κόλπους της, την ψυχολογία του μέσου πολίτη και, έμμεσα, τις οικονομικές αντοχές του, τα διαθέσιμα εισοδήματα, τις αποταμιεύσεις του, τις προοπτικές του στην αγορά εργασίας, τη διάθεσή του να μείνει ή να φύγει από τη χώρα, την επιθυμία του να ζήσει στη θαλπωρή της οικογένειας ή στη μοναξιά του.
Το τελευταίο είναι φυσικά και ζήτημα ιδιοσυγκρασίας, απόφαση ζωής, όπως απόφαση ζωής είναι το αν θα αποκτήσει κάποιος – κάποια ένα, δύο ή περισσότερα παιδιά. Βέβαια, οι έρευνες καταδεικνύουν ότι η απόκτηση απογόνων εξαρτάται άμεσα και από την οικονομική ευρωστία του ζευγαριού. Όταν λοιπόν δεν αναπτύσσεται ο πληθυσμός, ποιος θα ισχυριστεί ότι αναπτύσσεται η οικονομία;
– Μα τα μακροοικονομικά μεγέθη δείχνουν ότι…
– Ό,τι κι αν δείχνουν, άλλη αξία έχει η στατιστική μέτρηση για την παραγωγή και άλλη η διάθεση του πολίτη για αναπαραγωγή…
