Ήπια προσγείωση, σκληρή προσγείωση ή ύφεση; Το ερώτημα ταλανίζει κυβερνήσεις και αναλυτές ανά τον πλανήτη και οι απαντήσεις δεν είναι όλες αισιόδοξες.
Στην πραγματικότητα, κόντρα στην ευφορία που προκαλεί στις αγορές η στροφή των κεντρικών τραπεζών σε μειώσεις των επιτοκίων, το ποτήρι για την παγκόσμια οικονομία μπορεί να είναι -ή να γίνει- περισσότερο μισοάδειο παρά μισογεμάτο. Και τα σήματα κινδύνου έρχονται όλο και πιο ηχηρά, και από τις δυο πλευρές του Ατλαντικού.
Η πρώτη απειλή είναι η γεωπολιτική ένταση. Είναι η απειλή που δείχνει ξανά πρώτος ο Τζέιμι Ντάιμον, ο CEO της JPMorgan και γκουρού της επενδυτικής τραπεζικής, ο οποίος ήδη εδώ κι έναν χρόνο προειδοποιούσε ότι ο μεγάλος κίνδυνος για την παγκόσμια οικονομία είναι οι πολλαπλές εστίες των πολεμικών συγκρούσεων.
«Η προσοχή μου είναι όλη στραμμένη στη γεωπολιτική, που μπορεί να καθορίσει την κατάσταση της οικονομίας» είπε χθες, από την Ινδία, στο CNBC. «Η γεωπολιτική χειροτερεύει, δεν βελτιώνεται» πρόσθεσε, ενώ αναφερόμενος κυρίως στην πολεμική κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή, τόνισε: «Υπάρχει πιθανότητα ατυχημάτων στην παροχή ενέργειας. Ένας Θεός ξέρει αν θα εμπλακούν και άλλες χώρες στη σύγκρουση». Ταυτόχρονα, δε, πήρε θέση στην πλευρά των «επιφυλακτικών» σε ό,τι αφορά τη δυναμική της αμερικανικής οικονομίας: «Μακροπρόθεσμα είμαι αισιόδοξος», δήλωσε, «αλλά βραχυπρόθεσμα είμαι πιο δύσπιστος απ’ όσους λένε ότι όλα θα πάνε υπέροχα. Οι αγορές τιμολογούν τα δεδομένα ως υπέροχα. Εμένα βάλτε με στην επιφυλακτική πλευρά της ιστορίας».
Στην Ευρώπη, που βρίσκεται δίπλα στα πολεμικά πεδία, τα σήματα είναι ακόμη πιο ηχηρά μετά τις διαδοχικές κρίσεις και την επενδυτική – ανταγωνιστική ατονία. Η έρευνα της S&P Global έδειξε χθες ύφεση-σοκ στον ιδιωτικό τομέα της Ευρωζώνης τον Σεπτέμβριο, με τη μεταποίηση να κυλά σε ακόμη πιο βαθιά ύφεση και τις υπηρεσίες να περνούν σε φάση οξείας επιβράδυνσης.
Από κοντά, στα καθ’ ημάς, ήρθε και η Τράπεζα της Ελλάδος να σημάνει επίσης συναγερμό για τις συνέπειες από ενδεχόμενη επιδείνωση της γεωπολιτικής κρίσης στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή. Όπως και να προειδοποιήσει, για πολλοστή φορά, για τον μακροπρόθεσμο κίνδυνο βιωσιμότητας του χρέους, συστήνοντας «δημοσιονομική επαγρύπνηση».
Όλα αυτά δεν συνιστούν προϊόν συνάντησης των… απανταχού Drs Doom του πλανήτη. Αποτελούν τα στοιχεία μιας σύνθετης και δύσκολης πραγματικότητας, η επίγνωση της οποίας είναι βασική προϋπόθεση για την υπέρβαση των προκλήσεων.
