«Ζήσαμε πολλούς πολέμους για το πετρέλαιο. Αλλά έχουμε μπροστά μας ακόμη μεγαλύτερους πολέμους να δούμε. Και αυτοί θα είναι για τα τρόφιμα και το νερό». Η προειδοποίηση έρχεται από τον Σάνι Φεργκέσε, διευθύνοντα σύμβουλο της Olam Agri, ενός εκ των μεγαλύτερων traders εμπορευμάτων στον κόσμο και συνοδεύεται από δεδομένα.
Από το 2022, όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, οι τιμές των βασικών ειδών διατροφής εκτινάχθηκαν όχι μόνο γιατί οι δύο χώρες είναι εκ των μεγαλύτερων προμηθευτών σιτηρών παγκοσμίως, αλλά και γιατί 154 χώρες όρθωσαν συνολικά 1.266 εμπορικά εμπόδια, πέραν των δασμών.
Οι πλουσιότερες ανεπτυγμένες οικονομίες, αλλά και δύο πανίσχυρες αναδυόμενες, η Κίνα και η Ινδία – όσοι δηλαδή είχαν το χρήμα και τη διαπραγματευτική ισχύ – θέλησαν να γεμίσουν τις αποθήκες τους, για να διασφαλίσουν τις ανάγκες τους, δημιουργώντας έτσι στον υπόλοιπο κόσμο μία τεράστια ανισορροπία προσφοράς και ζήτησης.
Οι τιμές που είχαν ήδη αρχίσει να ανεβαίνουν από την εποχή της πανδημίας του Covid-19 και τα lockdown, απογειώθηκαν, με μία σειρά από παραγωγούς χώρες από την Ινδία έως και την Ινδονησία να περιορίζουν δραστικά ή και να μπλοκάρουν τελείως τις εξαγωγές σε έλαια, ρύζι, σιτάρι και άλλα αγαθά. «Ήταν το μεγαλύτερο λάθος, που θα μπορούσαν να κάνουν», σχολιάζει ο Φεργκέσε. Αλλά το έκαναν. Και τα δεδομένα τώρα δεν αλλάζουν.
Και η λειψυδρία στο προσκήνιο
Η κρίση κόστους ζωής – που φέρνει τους πρώτους πολιτικούς σεισμούς στον ανεπτυγμένο κόσμο – είναι πολύ οξύτερη για τις φτωχότερες οικονομίες του πλανήτη. Και το πρόβλημα είναι ότι αυτές ακριβώς είναι και οι οικονομίες που φαίνεται να αντιμετωπίζουν τις σοβαρότερες προκλήσεις από την κλιματική αλλαγή. Το πρόβλημα της λειψυδρίας είναι οξύτατο σε ορισμένες περιοχές, καθώς τα κύματα καύσωνα και οι περίοδοι έντονης ξηρασίας είναι ολοένα και πιο συχνά, ολοένα και πιο σφοδρά.
Ακόμη και στην Ελλάδα, μία από τις μεγαλύτερες κατασκευαστικές, η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τη λειψυδρία και τις υποδομές νερού.
Η πίεση που αισθάνονται μικροί και μεγάλοι, σε μία περίοδο αστάθειας και συνεχώς γεωπολιτικών εντάσεων, δεν θα αργήσει να μεταφραστεί σε νέες εστίες θερμών επεισοδίων. Κάποτε οι πόλεμοι είχαν να κάνουν με το κυνήγι του πετρελαίου. Τώρα στην εποχή της «πράσινης μετάβασης» και της επίμονης ακρίβειας, θα γίνουν για κάτι πολύ πιο «ταπεινό». Για το πιάτο στο τραπέζι μας.
