Διαχρονικά, το Βρετανικό Μουσείο επικαλείται φιρμάνι του Σουλτάνου Σελίμ Γ’ ως κομμάτι της ιστορίας της απομάκρυνσης των Γλυπτών και της πώλησής τους στη βρετανική κυβέρνηση.
Επικαλείται σουλτανικό διάταγμα, μα παρουσιάζει μεταγενέστερη μετάφραση στα ιταλικά μιας επιστολής από τον καϊμακάμη της Κωνσταντινούπολης στις αρχές της Αθήνας, δηλαδή, στον βοεβόδα και στον καδή της πόλης.
Πού είναι το φιρμάνι, χάθηκε σε ένα λιμάνι;
Η καθηγήτρια Ζεϊνέπ Αϊγκάν του Πανεπιστημίου Μιμάρ Σινάν και ο Ορχάν Σακίν, ειδικός στα οθωμανικά αρχεία, ανακοίνωσαν τον Μάρτιο του 2019 πως μετά από έρευνα διαπίστωσαν ότι δεν υπάρχει φιρμάνι, παρά μόνο μια επιστολή που τοποθετείται από τις 27 Ιουνίου έως τις 7 Ιουλίου 1801, με την οποία δίνεται άδεια για να επισκεφτούν οι συνεργάτες του Έλγιν την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
«Όλα τα φιρμάνια ήταν γραμμένα σε ένα ειδικό βιβλίο. Το περιεχόμενό τους ήταν επίσης γραμμένο σ’ αυτό. Πρώτα απ’ όλα, αυτό δεν ήταν φιρμάνι. Το φιρμάνι θα μπορούσε να υπογραφεί μόνο από τον Σουλτάνο, όχι από τον πασά. Υπήρχε μόνο άδεια για επίσκεψη», εξηγεί ο Ορχάν Σακίν.
Φιρμάνι, ξεφιρμάνι, ο 7ος κόμης του Έλγιν τη ζημιά την κάνει. Πέντε χρόνια από τότε που οι δύο Τούρκοι ερευνητές των οθωμανικών αρχείων ανακάλυψαν ότι τέτοια εντολή, που να νομιμοποιεί την απογύμνωση του Παρθενώνα δεν φαίνεται να υπάρχει, αυτό επιβεβαιώνεται με επίσημο τρόπο στην 24η Σύνοδο της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO για την Επιστροφή των Πολιτιστικών Αγαθών στις Χώρες Προέλευσης (ICPRCP), από την αντιπρόσωπο της Τουρκίας.
Γιατί τώρα η Τουρκία ακυρώνει ένα βασικό επιχείρημα των Βρετανών, με αιχμές για την αποικιοκρατία και υπέρ της πολιτιστικής προστασίας;
Η Άγκυρα δεν βάζει το χέρι της σε άδειο καλάθι, να δεις που κάτι κρύβεται στα βάθη. Της Ανατολίας και καλλιεργείται το έδαφος για επιστροφές στην Τουρκία;
Όπως και να ‘χει, το σύγχρονο φιρμάνι καλό μας κάνει.
