Το Ισραήλ πρέπει να σταματήσει αμέσως τη στρατιωτική του επίθεση στη Ράφα. Το Διεθνές Δικαστήριο της Δικαιοσύνης (ICJ) στη Χάγη το αποφάσισε με 13 ψήφους υπέρ, έναντι δύο κατά. Ο λόγος είναι η «καταστροφική ανθρωπιστική κατάσταση» στην πόλη της Ράφα.
Επιπλέον, το Ισραήλ πρέπει να καταστήσει τη Λωρίδα της Γάζας προσβάσιμη για διερευνητικές αποστολές του ICJ που θέλουν να διερευνήσουν τους ισχυρισμούς περί «γενοκτονίας» που διατυπώνονται από τη Νότια Αφρική.
Η απόφαση του δικαστηρίου, το οποίο υπάγεται στα Ηνωμένα Έθνη, αντιπροσωπεύει μια σημαντική καμπή. Οσο και αν δεν επεκτείνει την υποχρέωση τερματισμού των επιθέσεων σε ολόκληρη την επικράτεια της Λωρίδας, όπως είχε ζητήσει η Νότια Αφρική
Συνιστά όμως άλλο ένα ανάχωμα στα σχέδια του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου να εισβάλει και στην τελευταία γωνιά της Λωρίδας της Γάζας.
Λίγα λεπτά όμως μετά την ανακοίνωση της απόφασης του Διεθνούς Δικαστηρίου,ένα τεράστιο σύννεφο μαύρου καπνού υψώθηκε στην περιοχή της Ράφα. Ηταν ακόμη ένας βομβαρδισμός της Ισραηλινής αεροπορία.
Business as usual;
Πέρα από την σύμπτωση, η επίθεση συμβολίζει τα όρια της δικαστικής απόφασης.
Είναι δεσμευτική για το Ισραήλ,αλλά δεν έχει τη δύναμη να επιβάλει τη συμμόρφωσή του. «Δικαιοσύνη χωρίς εξουσία είναι ανίσχυρη. Αλλά και εξουσία χωρίς δικαιοσύνη είναι τυραννία», έλεγε ο μεγάλος Γάλλος φιλόσοφος Μπλεζ Πασκάλ πριν τέσσερις αιώνες στις περίφημες «Σκέψεις».
Ετσι, απαντώντας στην απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, οι ισραηλινές αρχές δήλωσαν ότι «η απόφαση δεν θα σταματήσει τη συνέχιση του πολέμου». Διευκρίνισαν όμως ότι «το Ισραήλ θα συνεχίσει να επιτρέπει την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας και θα προσπαθήσει να ελαχιστοποιήσει όσο το δυνατόν περισσότερο τις ζημιές που προκαλούνται στον άμαχο πληθυσμό».
Σύμφωνα με τον καθηγητή Αμιχάι Κοέν, ειδικό διεθνούς δικαίου , η εντολή του ICJ μπορεί να ερμηνευθεί πώς δεν απαιτεί από το Ισραήλ να σταματήσει όλες τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Ράφα, αλλά μάλλον να διασφαλίσει ότι η συνέχιση της δράσης θα πραγματοποιηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να περιοριστούν οι επιπτώσεις στους αμάχους και να μην προκληθεί η πλήρης καταστροφή όλων των αστικών υποδομών.
Ο ακροδεξιός υπουργός Οικονομικών του Ισραήλ, Μπεζαλέλ Σμότριτς δήλωσε ότι όποιος καλεί το Ισραήλ να τερματίσει τον πόλεμο, καλεί τη χώρα να τερματίσει την ύπαρξή της.
Το ICJ είναι το ανώτατο δικαστικό όργανο των Ηνωμένων Εθνών. Το δικαστήριο, που ιδρύθηκε το 1945 μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ασχολείται με διαφορές μεταξύ κρατών.
Το ICJ είναι διαφορετικό από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ICC), το οποίο εδρεύει επίσης στη Χάγη. Αυτό καλύπτει περιπτώσεις εγκλημάτων πολέμου που κατηγορούνται για άτομα. Σε αυτό το δικαστήριο, που δεν μετέχουν οι ΗΠΑ, ο εισαγγελέας Καρίμ Χαν ζήτησε τα εντάλματα σύλληψης κατά του Νετανιάχου.
Τι θα κάνουν οι ΗΠΑ
Μεταξύ των δικαστών του Διεθνούς Δικαστηρίου που ψήφισαν υπέρ του τερματισμού της επίθεσης στη Ράφα ήταν και η Σάρα Κλίβελαντ, που προτάθηκε από τον Τζο Μπάιντεν.
Συνεπώς, η απόφασή του όχι μόνο δεν μπορεί να απορριφθεί τόσο εύκολα, αλλά θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί από την Ουάσιγκτον στα παρασκήνια για να αυξήσει την πίεση στον Ισραηλινό πρωθυπουργό Νετανιάχου.
Το Δικαστήριο έχει ήδη εν μέρει αποδεχθεί τα αιτήματα της Νοτίου Αφρικής και διέταξε σε δύο περιπτώσεις (26 Ιανουαρίου και 28 Μαρτίου) το Ισραήλ να αποφύγει ενέργειες και εγκλήματα που θα μπορούσαν να συνιστούν παραβιάσεις της Σύμβασης για τη Γενοκτονία.
Μέχρι τώρα, ωστόσο, αυτό το Δικαστήριο δεν είχε αποδεχθεί το αίτημα της Νότιας Αφρικής να διατάξει το Ισραήλ να σταματήσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Λωρίδα της Γάζας, όπως είχε κάνει τον Μάρτιο του 2022 στη Ρωσία μετά την εισβολή στην Ουκρανία.
Το Ισραήλ θα μπορούσε βέβαια να αμφισβητήσει την ορθότητα αυτής της απόφασης. ‘Η να περιοριστεί στην αυστηρή τήρηση της απαγόρευσης, τροποποιώντας (πραγματικά ή απατηλά) τη φύση της επέμβασής του στη Ράφα, αντί να την αποκηρύξει εντελώς.
Η αντίδραση του Ισραήλ
Μέχρι στιγμής, πάντως φαίνεται ότι το Ισραήλ έχει δώσει προτεραιότητα στην εκτέλεση των στρατιωτικών του σχεδίων, χωρίς να δείχνει ιδιαίτερη ανησυχία για τις οδηγίες του Δικαστηρίου.
Οι διεθνείς δικαστικές εξελίξεις αντικατοπτρίζουν μια κρίσιμη στιγμή για το Ισραήλ, καθώς δεν μπορεί ως δημοκρατική χώρα να συνεχίζει να εφαρμόζει ένα στρατιωτικό σχέδιο που σύσσωμη η διεθνής κοινότητα θεωρεί παράνομο.
Η απόφαση του Δικαστηρίου του ΟΗΕ δεν μιλά βέβαια για διάπραξη γενοκτονίας, αλλά καταδεικνύει μια βάσιμη ανησυχία ότι ορισμένα εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας βρίσκονται σε εξέλιξη.
Η δικαστική ετυμηγορία επηρεάζει επίσης τη διεθνή κοινή γνώμη .Στις συζητήσεις πολλών χωρών, η άποψη ότι η κυβέρνηση Νετανιάχου διαπράττει γενοκτονία στη Γάζα, κερδίζει συνεχώς έδαφος.
Στο Ισραήλ όλα αυτά αντιμετωπίζονται ως κατάφωρη αδικία. Δεδομένης της φρίκης της 7ης Οκτωβρίου 2023, αυτή η αντίδραση είναι κατανοητή. Αλλά οι αποφάσεις της διεθνούς δικαιοσύνη πρέπει να γίνεται σεβαστές; Σύμφωνα με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, θύματα, όπως το Ισραήλ, μπορούν επίσης να γίνουν θύτες εάν υπερβούν τα όρια του επιτρεπτού για τη νόμιμη αυτοάμυνα τους. Τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο…
