Στην «Πολιτεία» του ο Πλάτων, διά στόματος Θρασυμάχου, λέει: «Φημί γαρ εγώ είναι το δίκαιον ουκ άλλο τι ή το του κρείττονος ξυμφέρον». Αυτός ο ορισμός του «δικαίου» ακόμη μας απασχολεί, κι ας κύλησε χρόνος πολύς. Η ιστορία των διεθνών σχέσεων είναι αποκαλυπτική.
Υπάρχει διεθνές δίκαιο; Και αν ναι, πώς, πού, πότε εφαρμόζεται; Ακούω ήδη το προφανές, ότι το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο είναι μια κατάκτηση. Ιδρύθηκε το 1998 στη βάση του Καταστατικού της Ρώμης και ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2002. Έχουν προσχωρήσει 123 κράτη, αλλά ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Ινδία, Πακιστάν, Τουρκία, Ισραήλ, μεταξύ άλλων, δεν είναι μέλη του. «Κανείς δεν είναι υπεράνω του νόμου», δήλωσε o γενικός εισαγγελέας του ΔΠΔ, που ζητεί την έκδοση ενταλμάτων σύλληψης κατά του πρωθυπουργού του Ισραήλ, του Ισραηλινού υπουργού Άμυνας και τριών ηγετών της Χαμάς για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Τι σημαίνει αυτό; Ο πρώην πρόεδρος του Σουδάν Ομάρ αλ Μπασίρ και ο ηγέτης της Λιβύης Μουαμάρ Καντάφι αποτελούν τις μοναδικές κλεισμένες περιπτώσεις ηγετών που βρέθηκαν αντιμέτωποι με κατηγορίες του ΔΠΔ ενώ βρίσκονταν ακόμη στην ηγεσία των χωρών τους. Για τον τελευταίο, όλοι ξέρουμε πώς έκλεισε το 2011 η υπόθεση. Ο Μπασίρ κατηγορήθηκε το 2009 για τη γενοκτονία στο Νταρφούρ, αλλά έμεινε στην εξουσία άλλη μία δεκαετία κι έκανε τις βόλτες του σε αραβικές κι αφρικανικές χώρες, ανάμεσά τους και χώρες-μέλη του ΔΠΔ, οι οποίες αρνήθηκαν να τον συλλάβουν.
Ο τρίτος της παρέας είναι ο ένοικος του Κρεμλίνου, για τον οποίο το Δικαστήριο εξέδωσε τον Μάρτιο του 2023 ένταλμα σύλληψης για τον πόλεμο στην Ουκρανία, συγκεκριμένα για τη μετακίνηση ανηλίκων στη Ρωσία. Αν -επιτροπή δικαστών θα αποφανθεί- και όταν εκδοθεί ένταλμα, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός θα είναι ο τέταρτος εν ενεργεία ηγέτης που διώκεται. Θεωρητικά, αυτό θα επηρεάσει τη δυνατότητά του να ταξιδεύει ελεύθερα στο εξωτερικό. Υποθέτω ότι δεν αποτελεί προτεραιότητά του να γυρνάει με μια βαλίτσα, ενώ έχει ανατιναχθεί όλο το σκηνικό. Βασικά, όμως, είναι μία θεσμική μομφή προς τη χώρα, με τον «πιο ηθικό στρατό στον κόσμο». Αντιδρώντας στο δεινό τρομοκρατικό πλήγμα με «πρόκληση μαζικής εξόντωσης, πρόκληση πείνας ως μεθόδου πολέμου, συμπεριλαμβανομένης της άρνησης προμήθειας ανθρωπιστικής βοήθειας, σκόπιμης στόχευσης αμάχων σε σύγκρουση», κατέληξε να χάνει έναν άλλο πόλεμο.
