Ήταν σαν χθες, πριν από 14 χρόνια, όταν άρχισε από το Καστελόριζο το ταξίδι της κρίσης και των μνημονίων.
Ο Γιώργος Παπανδρέου είπε ότι «κληρονομήσαμε ένα σκάφος έτοιμο να βυθιστεί», χαρακτήρισε «ανάγκη εθνική και επιτακτική να ζητήσουμε επισήμως από τους εταίρους μας την ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης» και κάπως έτσι ξεκίνησε η «νέα οδύσσεια για τον ελληνισμό», όπως την προδιέγραψε ο τότε πρωθυπουργός.
Ούτε το ταξίδι, όμως, ούτε η οδύσσεια έχουν τελειώσει ακόμη. Η τρόικα έφυγε, ο Τόμσεν και ο Ντάισελμπλουμ μπορεί να έχουν ήδη ξεχαστεί από την Ιστορία, ο Σόιμπλε δεν υπάρχει πια, η σκιά τους όμως παραμένει βαριά εδώ. Στα χρόνια της κρίσης και των μνημονίων αυτή η χώρα έχασε αθροιστικά το 25% του ΑΕΠ της. Υπέστη τη μεγαλύτερη οικονομική και εισοδηματική συρρίκνωση που έχει καταγραφεί στα παγκόσμια χρονικά σε καιρό ειρήνης.
Αυτές οι απώλειες δεν έχουν αναπληρωθεί ακόμη. Το ΑΕΠ παραμένει χαμηλότερο από τα προ μνημονίων επίπεδα, οι Έλληνες είναι προτελευταίοι σε αγοραστική δύναμη σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, πάνω μόνον από τη Βουλγαρία, και η χώρα παραμένει σχεδόν ουραγός στην κλίμακα της σύγκλισης με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Οι αγορές επίσης εμπιστεύτηκαν ξανά την ελληνική οικονομία, η επενδυτική βαθμίδα ανακτήθηκε, οι επενδύσεις όμως δεν ήρθαν. ‘Η, τουλάχιστον, δεν ήρθαν οι επενδύσεις εκείνες που μπορούν να οικοδομήσουν ένα νέο, πιο στέρεο και δυναμικό, αναπτυξιακό μοντέλο. Ακόμη και πέρσι, πέντε χρόνια μετά την τυπική έξοδο από τα μνημόνια, οι άμεσες ξένες επενδύσεις έκαναν βουτιά 40%, στα 4,8 δισ. ευρώ. Και από αυτές σχεδόν το 45% κατευθύνθηκε στο real estate, αναπαράγοντας το στρεβλό προ κρίσης μοντέλο της εξάρτησης από την κατανάλωση και την αγορά ακινήτων.
Το χειρότερο όμως είναι ότι δεν ήρθε και δεν πληρώθηκε ποτέ το κενό οράματος και προοπτικής. Εκείνο που, όπως υποσχόταν τότε από το Καστελόριζο ο Γιώργος Παπανδρέου, θα έβγαζε τον ελληνισμό σε μια νέα Ιθάκη: θα έδινε «οξυγόνο εκεί που υπάρχει ασφυξία, δικαιοσύνη και κανόνες εκεί που υπάρχει αδικία, διαφάνεια εκεί που υπάρχει σκοτάδι, σιγουριά εκεί που υπάρχει ανασφάλεια, και ανάπτυξη για όλους».
