Ο Αλέξης Τσίπρας το όρισε ως κίνδυνο «διόγκωσης ενός κύματος αντιπολιτικής». Σε έναν κόσμο γεμάτο αβεβαιότητα, όπως είπε, ριζώνουν οι εύκολες λύσεις, ο λαϊκισμός και η ακροδεξιά.
Ο Ισπανός πρωθυπουργός, Πέδρο Σάντσεθ, το είπε ακόμη πιο δραματικά: «Κινδυνεύει η ίδια η ψυχή της Ευρώπης» δήλωσε για την επέλαση της ακροδεξιάς εν όψει ευρωεκλογών. Και ο υποψήφιος των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών για την ηγεσία της Κομισιόν, Νικολά Σμιτ, συμπλήρωσε ότι «η ακροδεξιά είναι δηλητήριο για τη δημοκρατία».
Η συνέχεια ήρθε με το προεκλογικό μανιφέστο των ευρω-σοσιαλιστών, που καταγγέλλει την Κεντροδεξιά και τους Φιλελεύθερους ως «κόμματα που επέτρεψαν στην ακροδεξιά να αποκτήσει πρόσβαση στην εξουσία».
Αυτή, όμως, μπορεί να είναι η μισή αλήθεια. Η άλλη μισή λέει πως πίσω από την επέλαση της ακροδεξιάς βρίσκεται η αποτυχία των προοδευτικών πολιτικών δυνάμεων. Είναι η παραδοχή που έκανε επίσης ο Αλέξης Τσίπρας στην πρώτη δημόσια παρέμβασή του μετά την αποχώρησή του από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ.
«Η Αριστερά έχει τις δικές της ευθύνες όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο», είπε. «Η Αριστερά οφείλει να αναστοχαστεί γιατί οι αξίες που υπερασπίζεται είναι διαχρονικές, αξίες που μόνο η Αριστερά μπορεί να υπερασπιστεί».
Το ερώτημα είναι εάν και πώς επαναπροσδιορίζονται αυτές οι αξίες σήμερα. Και πώς ακουμπούν, διαπερνούν και διαχέονται σε μια κοινωνία βαθιά κουρασμένη από τις διαδοχικές κρίσεις.
Πρόκειται για ερώτημα που δεν αφορά όσους θέλουν απλώς να σώσουν την αριστερή ψυχή τους. Ο αυτοαναφορικός αναχωρητισμός μπορεί να είναι στάση ζωής, δεν συγκροτεί όμως πολιτική πρόταση. Αφορά εκείνους που βλέπουν την Αριστερά σε κοινή προοπτική με την Κεντροαριστερά, με όρους κυβερνησιμότητας.
Οι απαντήσεις, προφανώς, δεν είναι εύκολες. Μπορεί όμως να περνούν από τη διαπίστωση του επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Αριστεράς Βάλτερ Μπάιερ ότι ο κατακερματισμός, ο ελιτισμός και οι εσωτερικές διαμάχες αφήνουν πίσω τους τις κοινωνικές μάζες. Ή, και από το δίλημμα που θέτει ο Τομά Πικετί: Βραχμανική, σκανδιναβική σοσιαλδημοκρατία που εγκαταλείπει τον κόσμο της εργασίας υπέρ των «άξιων του πλούτου» ή ιβηρικό μοντέλο με πρόταγμα την εισοδηματική αναδιανομή από τα πάνω προς τα κάτω;
