Ακριβώς πριν 40 χρόνια, ο μεγάλος, Ιταλός διανοούμενος, Νομπέρτο Μπόμπιο σε ένα προφητικό άρθρο του στη La Stampa, κατήγγειλε τη «δημοκρατία του χειροκροτήματος».
Ο Μπόμπιο αναφερόταν συγκεκριμένα στη συνηθισμένη εορταστική ατμόσφαιρα των κομματικών συνεδρίων. Εκεί όπου ο αρχηγός του κόμματος μπορεί μόνο να χειροκροτηθεί και καθόλου να αμφισβητηθεί. Ειδικά όταν τα πάντα είναι στο έλεος της διάθεσης του αρχηγού.
«Η πολιτική συζήτηση σε τέτοια συνέδρια δεν μπορεί παρά να συμπιεστεί και να περιοριστεί δραστικά», έγραφε ο Μπόμπιο. Και όταν κάποιοι τολμούν να διατυπώσουν μια διαφορετική άποψη, να αποδοκιμάζονται. Λες και είναι γήπεδο, το συνέδριο.
Τι θα έλεγε άραγε ο Νομπέρτο Μπόμπιο αν ζούσε, παρακολουθώντας το 4ο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ; Βλέποντας τις έντονες αποδοκιμασίες με τις οποίες στόλιζαν κάποιοι σύνεδροι ορισμένους άλλους, που τολμούσαν από το βήμα να διατυπώσουν κάποια άποψη, μη αρεστή στο πλήθος των πρώτων σειρών;
Μήπως αντί για «δημοκρατία του χειροκροτήματος», να έκανε λόγο για « δημοκρατία του γιουχαίσματος»;
Οταν μάλιστα να χρειάζεται ο αρχηγός να ανεβεί στην εξέδρα για να κατευνάσει τα πλήθη; Χωρίς να έχει λάβει εκ των προτέρων την άδεια από το Προεδρείο! Σαν να ήταν στο σπίτι του…
Μήπως τελικά, πρόκειται για φυσιολογικές και εντελώς προφανείς χειρονομίες, που δείχνουν την ανάγκη για αδιαμεσολάβητη σχέση αρχηγού-οπαδών;
Φυσικά εάν ερωτηθούν, οι διάφοροι αρχηγοί κομμάτων, θα ορκίζονται ότι στα επόμενα συνέδρια θα λυθούν όλες οι αντιφάσεις και τα προβλήματα. Δημοκρατικά και συμμετοχικά
Ο Μπόμπιο, πάντως, χρησιμοποιώντας «λόγια της αλήθειας», προέτρεπε ειδικά τους αρχηγούς των κομμάτων, να αναλογιστούν τις ιδέες τους, τις προτάσεις τους, αλλά και τις ελλείψεις τους.
Γιατί «ερέτην χρήναι πρώτα γενέσθαι πριν πηδαλίοις επιχειρείν», έλεγε ο Αριστοφάνης στους Ιππής: «Πρέπει πρώτα να έχεις γίνει κωπηλάτης πριν πάρεις στα χέρια σου το τιμόνι».
Δεν είναι καθόλου εύκολο βέβαια να αντιστρέψουμε την πορεία και να επιστρέψουμε σε αυθεντικά δημοκρατικά, αλλά και εσωτερικά αμφισβητούμενα, κόμματα. Σε κόμματα όπου υπάρχει σεβασμός και όχι απλά ανοχή, για τις μειοψηφίες. Εκτός και ασπαζόμαστε την άποψη του Νίτσε ότι «πολιτικός είναι κάποιος που διαιρεί τους ανθρώπους σε δυο τάξεις: σε υποχείρια και σε εχθρούς».
