Skip to main content

Ο Τραμπ, οι ξεχασμένοι κι εκείνοι που κουνούν το δάχτυλο

REUTERS/Sergio Flores

Τι είναι αυτό που καθιστά έναν απρόβλεπτο λαϊκιστή τόσο γοητευτικό; Και γιατί «δεν είναι μόνο η οικονομία, ανόητε».

© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη

Διανύουμε πια την τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα και αν δούμε τις προβλέψεις, που γίνονταν στη δύση του 20ου, για το πού οδεύει ο κόσμος έκαναν λόγο για έναν αυτοενισχυόμενο κύκλο ελευθερίας, οικονομίας της αγοράς και παγκοσμιοποίησης βασισμένης σε κανόνες, που θα άμβλυνε τις ανισότητες θα μοίραζε περισσότερα οφέλη.

Σε αυτόν τον κόσμο της αστάθειας και των εύθραυστων ισορροπιών, όταν πολιτικοί και οικονομικοί αναλυτές καλούνται να προσδιορίσουν ποια είναι η μεγαλύτερη απειλή του 2024, ξεστομίζουν ένα όνομα: Ντόναλντ Τραμπ. Κάτι η αγάπη του για τις θεωρίες συνωμοσίας, κάτι ο εφηβικός παρορμητισμός με τον οποίο επιτίθεται σε όσους τον αμφισβητούν, κάτι η άγνοια για κρίσιμα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, κάνουν πολλούς να μιλούν για μία απειλή για τη φιλελεύθερη δημοκρατία.

Αλλά αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι ανάμεσα στον Τραμπ και όλους τους άλλους υποψηφίους των Ρεπουμπλικάνων ή τον σημερινό πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν, μία μάλλον άνετη πλειοψηφία Αμερικανών φαίνεται να τον προτιμά στο τιμόνι της χώρας.

Τι είναι αυτό που καθιστά έναν απρόβλεπτο λαϊκιστή σαν τον Τραμπ τόσο «γοητευτικό»; Η τάση μας να επιζητούμε την εύκολη λύση; Η ανάγκη μας στα δύσκολα να ψάχνουμε για σωτήρες; Θα ήταν πολύ βολικό για το υπόλοιπο πολιτικό σύστημα να είναι αυτός ο κύριος λόγος, που φέρνει στην εξουσία τον Τραμπ (και τους πάσης φύσεως μιμητές του).

Αλλά αυτό που δεν βολεύει και τόσο να ομολογήσουμε είναι πως η εκλογή τους έχει να κάνει με το γεγονός ότι πείθουν περισσότερο. Ποιους; Πρωτίστως εκείνους που απέναντι στις αλλεπάλληλες κρίσεις της τελευταίας 15ετίας αισθάνθηκαν ξεκρέμαστοι, χωρίς διασυνδέσεις και κομπόδεμα, «ξεχασμένοι» από ένα σύστημα που είχε στρέψει το βλέμμα αλλού.

Αλλά «δεν είναι η μόνο η οικονομία ανόητε». Η στροφή στον Τραμπ, στο γερμανικό AfD, τη Μαρίν Λεπέν της Γαλλίας, όπως και κάποια χρόνια νωρίτερα, η επιλογή του Brexit, δείχνουν πως μαζί με την κρίση κόστους ζωής και τα προβλήματα της τσέπης μας, τα ζητήματα της ταυτότητας, της εθνικής κυριαρχίας, του συστήματος αξιών διαδραματίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο.

Μία σημαντική μερίδα των πολιτών εξακολουθεί να αισθάνεται ότι η παγκοσμιοποίηση και τα ανοιχτά σύνορα κομίζουν προκλήσεις και απειλές, που δεν περιορίζονται στο οικονομικό πεδίο. Και αυτή τη μερίδα θα την κερδίσουν όσοι μιλήσουν και δώσουν απαντήσεις στις ανησυχίες της, αντί να περιορίζονται σε κηρύγματα φιλελευθερισμού ή να κουνούν απλά το δάχτυλο.