Ποιος, μετά από τον Ζακ Ντελόρ, θα υπερασπιστεί την ιδέα ότι η Ευρώπη είναι «ένα πνευματικό κράτος»;
Ποιος να επαναλάβει ότι «η Ευρώπη είναι μια πολιτική ειρήνης με άλλα μέσα»;
Ποιος μπορεί να πει ότι «στην Ευρώπη χρειάζεσαι τον πυροσβέστη, αλλά και τον αρχιτέκτονα»;
Και ποιος, μετά από αυτόν, θα επαναλάβει ότι «για να λειτουργήσει η Ευρώπη, χρειαζόμαστε ανταγωνισμό, αλληλεγγύη και συνεργασία»;
Με τον θάνατο του Ζακ Ντελόρ, το όραμα των μεγάλων Ευρωπαίων πολιτικών για την Ευρώπη, ξεθωριάζει.
Αυτός ο Μεγάλος Ευρωπαίος ήταν άλλωστε στο επίκεντρο όλων των θετικών προκλήσεων: από τη δημιουργία του ευρώ έως τη μεσογειακή διεύρυνση ή το πρόγραμμα Erasmus. Στόχους που οδήγησε με φιλοδοξία στα 10 χρόνια της προεδρίας του στην Κομισιόν.
Ο θάνατος του 98χρονου Ντελόρ ανακοινώθηκε λίγες ώρες μετά από αυτόν του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.
Ο καθένας με τον τρόπο του, σε ξεχωριστές εποχές, αυτοί οι δύο πολιτικοί, ενσάρκωσαν όλες τις εσωτερικές εντάσεις εντός της Ένωσης.
Αναμφίβολα πρόκειται για τους τελευταίους μιας γενιάς που, μετά τη φρίκη του πολέμου, γνώρισε την ειρήνη, την ελευθερία και την ευημερία. Χωρίς ίσως ποτέ να φανταστούν ότι οι αρχές αυτές θα μπορούσαν μια μέρα να απειληθούν. Οπως σήμερα απειλούνται στην ΕΕ.
Αλλά αν ο Ντελόρ πρωτοστάτησε στην οικοδόμηση της Ευρώπης που θέλουμε, ο Σόιμπλε ήταν από εκείνους τους πολιτικούς, που σχεδόν κατέστρεψαν την Ευρώπη – μέσω των στενόμυαλων πολιτικών λιτότητας στην κρίση του ευρώ. Προκάλεσε ζημιές εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ και ταυτόχρονα ενίσχυσε με τη στάση του την εμφάνιση και ενίσχυση ακροδεξιών κομμάτων, όπως το AfD στη Γερμανία.
Ως υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας από το 2009 έως το 2017, ο Σόιμπλε είχε μόλις αναλάβει το νέο του αξίωμα όταν ξέσπασε η κρίση χρέους την άνοιξη του 2010 σε τρία κράτη του ευρώ- Ελλάδα, Πορτογαλία και Ιρλανδία. Καλύτερα, μια κρίση δανεισμού, που μετατράπηκε σε κρίση χρέους. Για να σωθούν και οι γερμανικές τράπεζες που ήταν τότε πολύ εκτεθειμένες σε ελληνικά ομόλογα.
Επιτομή του αλαζόνα Γερμανού
Ο Σόιμπλε έγινε η επιτομή του αλαζόνα Γερμανού στη νότια Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας.
Κατά τη διάρκεια της ευρωκρίσης, ενεργούσε με το σύνθημα: Όποιος έχει χρέη φταίει. Έτσι, του ήταν ξεκάθαρο ότι οι Έλληνες, οι Πορτογάλοι, οι Ισπανοί και οι Ιταλοί έπρεπε να τιμωρηθούν.
Αλλά οι συνεχείς περικοπές και τα μνημόνια στην Ελλάδα ειδικά, δεν πέτυχαν τίποτα: καθώς η οικονομία κατέρρεε στις χώρες της κρίσης, τα χρέη έγιναν ακόμη μεγαλύτερα παρά μικρότερα.
Γνώστες της ευρωπαικής σκηνής τότε, επιμένουν ότι ο Σόιμπλε γνώριζε ακριβώς ότι τα προγράμματα λιτότητας για την Ελλάδα ήταν καταστροφή. Ο Σόιμπλε το είπε αλλωστε ανοιχτά ότι το πρόγραμμα λιτότητας ήταν «κακό» για την Ελλάδα. «Δεν είναι καλό για την ανάπτυξη».
Αλλά ο Σόιμπλε είχε από καιρό άλλα σχέδια. Ήθελε να αναγκάσει τους Έλληνες να φύγουν προσωρινά από την ευρωζώνη.«Σκεφτείτε το σαν διάλειμμα», είχε πει.
Ισως ο Σόιμπλε να φανταζόταν το ευρώ σαν την περιστρεφόμενη πόρτα ενός πολυκαταστήματος: μπαίνεις, βγαίνεις και μετά ξαναμπαίνεις κάποια στιγμή. Αλλά δεν λειτουργεί έτσι το κοινό νόμισμα. Αν η Ελλάδα επέστρεφε στη δραχμή, έστω και για λίγο, θα είχε γίνει αμέσως πιόνι των χρηματαγορών.
Ευτυχώς, το «Grexit» δεν συνέβη, αλλά η απειλή του Σόιμπλε ήταν αρκετή για να προκαλέσει χάος σε όλη την Ευρώπη και να προκαλέσει ζημιές δισεκατομμυρίων. Μόλις έγινε κατανοητό ότι μια χώρα θα μπορούσε να φύγει από την ευρωζώνη, οι επενδυτές άρχισαν να αναρωτιούνται εάν άλλες χώρες της ευρωζώνης θα μπορούσαν να διατρέχουν κίνδυνο. Άρχισαν λοιπόν να πωλούν τους τίτλους τους από την Ιταλία, την Ισπανία, ακόμη και τη Γαλλία, κάτι που με τη σειρά του ανέβασε τα επιτόκια για αυτές τις χώρες. Ειδικά η Ιταλία βρέθηκε ξαφνικά κοντά στη χρεοκοπία.
Πολλοί οικονομολόγοι τρομοκρατήθηκαν με το πόσο ανίδεος ήταν ο Σόιμπλε στην τρέλα του για το Grexit. Ο Αμερικανός νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν είχε πει τότε: «Ο Σόιμπλε ζει σε ένα παράλληλο σύμπαν. Κανείς στους διεθνείς οργανισμούς δεν πιστεύει αυτές τις ανοησίες.»
Επειδή ο Σόιμπλε επιδείνωσε την κρίση του ευρώ, πολλοί Γερμανοί έμειναν με την εντύπωση ότι το ευρώ δεν λειτουργούσε. Κάτι που τελικά αποδείχθηκε δωρεάν διαφήμιση για το ακροδεξιό AfD. Ενα κόμμα που ιδρύθηκε το 2013 με κύριο σύνθημα κατά του ευρώ.
Σήμερα το AfD είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πολιτική δύναμη στη Γερμανία,αξιοποιώντας δωρεάν ψευδοεπιχειρήματα που οι ακροδεξιοί λαϊκιστές για τους «τεμπέληδες του Νότου» που ζουν σε βάρος των δήθεν «συνετών» Γερμανών και των άλλων βορειοευρωπαίων. Για να φτάσουμε σήμερα τελικά, η Γερμανία να είναι σε κακά χάλια στην οικονομία και οι επιχειρηματίες να προβλέπουν «μαύρο 2024» για τη χώρα.
Ισως ο Σόιμπλε να ήταν πολύ δημοφιλής στους Γερμανούς, αλλά τελικά έκανε σοβαρή ζημιά στη χώρα και την Ευρώπη.
Αναμφίβολα, η τελική κρίση ανήκει στην ιστορία, αλλά σε αντίθεση με τον θρύλο Ντελόρ που ήθελε να οικοδομήσει μια πραγματικά ενιαία Ευρώπη, ο Σόιμπλε δεν δίστασε σε κρίσιμες στιγμές να «παίξει» με την καταστροφή της…
