«Είναι πρακτικά ανέφικτο να αποφύγουμε τη μείωση του πληθυσμού της χώρας έως το 2050». «Για τη σημερινή γενιά εργαζομένων, το όριο ηλικίας είναι στα 67 έτη. Για τα παιδιά μας το αντίστοιχο όριο θα είναι στα… 70 έτη»! Πρόκειται μόνο για μερικές από τις βαθιά δυσοίωνες, έως καταθλιπτικές ατάκες που ειπώθηκαν στις αρχές της περασμένης εβδομάδας, σε συνέδριο που διεξήχθη για το δημογραφικό. Εξαιρετικοί επιστήμονες παρέθεσαν στοιχεία που επιβεβαιώνουν του λόγου το αληθές: Καθόμαστε πάνω σε βόμβα, που έχει τοποθετηθεί στα θεμέλια της κοινωνίας και το αγνοούμε.
Η δουλειά που έκανε το Πανεπιστήμιο Πειραιά, πραγματικά δείχνει το μέγεθος του προβλήματος. Το προσδόκιμο ζωής μπορεί να έχει φτάσει στα 85 έτη και αυτό να είναι ευχή, αλλά ταυτόχρονα, αν δεν προσέξουμε, πολύ εύκολα μπορεί να μετατραπεί σε κατάρα. Μέχρι το 2040 θα έχει διπλασιαστεί ο αριθμός των ηλικιωμένων, άνω των 80 ετών! Άρα, θα χρειάζονται νέα μέτρα για να καλυφθούν οι ανάγκες τους σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, νοσηλεία και γενικότερα δαπάνες υγείας. Την ίδια στιγμή, ο ρυθμός των γεννήσεων βαίνει διαρκώς μειωμένος. Άρα, η χώρα μας γερνάει με μεγάλη ταχύτητα και δεν φαίνεται ότι μπορεί να υπάρξει ανάχωμα σε αυτή την πορεία.
Η συζήτηση για τα όρια ηλικίας, όμως, είναι μάλλον πρόωρη. Όσο και αν ο υφυπουργός Εργασίας, Πάνος Τσακλόγλου, δεν χάνει ευκαιρία να αναφέρεται στον δημογραφικό κίνδυνο σε κάθε συνέντευξη, σε κάθε τηλεοπτική ή ραδιοφωνική του παρουσία, δεν υπάρχουν μόνο τα όρια ηλικίας για να παρέμβει η Πολιτεία και να εξισορροπήσει την κατάσταση. Υπάρχουν «δεξαμενές» που πρέπει να αξιοποιηθούν καλά, πριν φτάσει η στιγμή να ανοίξει πάλι αυτή η πονεμένη συζήτηση. Ακούγεται εύκολο να επιλεχθεί η λύση της αύξησης των ορίων από τα 67 στα 70 ή στα 72 έτη, αλλά η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική. Ειλικρινά, μοιάζει κωμικοτραγικό να σκεφτεί κανείς πού μπορεί να αξιοποιηθεί ένας εργαζόμενος… 70 ετών και άνω!
Αντίθετα, τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι πρέπει πρώτα να δοθεί έμφαση σε άλλες, πιο «ειδικές» κατηγορίες του πληθυσμού, όπου η Ελλάδα καταγράφει σημαντική υστέρηση. Οι γυναίκες και οι νέοι έως 25 ετών είναι οι δύο μεγάλες ομάδες του πληθυσμού που θα μπορούσαν να βοηθήσουν ώστε να περιοριστεί κάπως το πρόβλημα. Από κοντά και οι μετανάστες, αν και υπάρχει πάντα το ρίσκο για να προκληθούν αντιδράσεις, με πιο εθνικά χαρακτηριστικά, που σε κάθε περίπτωση, δεν πρέπει να αγνοηθούν.
Ήδη το υπουργείο Εργασίας, έχοντας διαπιστώσει το πρόβλημα, κινείται στην κατεύθυνση της εξισορρόπησης των αποδοχών ανάμεσα στους άνδρες και στις γυναίκες, ώστε να δοθεί ένα έξτρα κίνητρο για απασχόληση. Ανάλογες κινήσεις γίνονται και προς τους νέους, καθώς εκεί το φαινόμενο της μαζικής φυγής προς το εξωτερικό δεν έχει περιοριστεί σημαντικά. Αν αξιοποιηθούν ικανοποιητικά αυτές οι κατηγορίες πολιτών, τότε τα όρια ηλικίας μπορούν να περιμένουν. Όμως, ακόμα και έτσι, ας μην τρέφουμε αυταπάτες: Τώρα πια, είναι αργά για να αντιστραφεί η πορεία. Η χώρα γερνάει, αυτό δεν αλλάζει. Όταν άλλα κράτη του δυτικού κόσμου λάμβαναν μέτρα ήδη από τη δεκαετία του ’70, εμείς έπρεπε να φορτωθούμε πρώτα 2-3 Μνημόνια και μετά να αντιληφθούμε το αναπόφευκτο. Αργήσαμε και θα το πληρώσουμε.
