Ο αρχαϊκός νόμος «οφθαλμόν αντί οφθαλμού» και «οδόντα αντί οδόντος» δεν ορίζει μόνον δικαίωμα, αλλά προσδιορίζει και τα όρια της αντεκδικήσεως: «οφθαλμόν αντί οφθαλμού» και όχι αντί του οφθαλμού κοπή της κεφαλής.
Τούτο υπενθυμίζει η Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας, συμμετέχοντας στην οδύνη για τα δεινά των πολύπαθων λαών της περιοχής και καλώντας σταθερά από θέση αρχής στην άμεση κατάπαυση του πυρός και την έναρξη σοβαρού διαλόγου.
Γιατί, όμως, ονομάζει αρχαϊκό το νόμο των αντιποίνων, που κηρύττεται μέσα από την Παλαιά Διαθήκη (Έξ. 21,23-25, Λευιτ. 24, 20-21, Δευτ. 19, 18-21);
Επειδη είναι. Εν μέρει. Ο νόμος της ανταπόδοσης (Jus talionis), γνωστός στην αρχαιότητα, υπάρχει σε πολλές διατάξεις του κώδικα του Χαμουραμπί, o οποίος έλεγε: «Αν ένας άντρας καταστρέψει το μάτι κυρίου, τότε θα του καταστραφεί το μάτι. Αν αυτός καταστρέψει το μάτι του δούλου ενός άλλου ή σπάσει τα κόκαλα του δούλου, τότε αυτός θα καταβάλει τα μισά της αξίας της αγοράς του δούλου».
Δηλαδή, διαφορετική ποινή επιβάλλεται για το ίδιο αδίκημα στους κυρίους και διαφορετική στις κατώτερες τάξεις. Η Παλαιά Διαθήκη ανατρέπει αυτές τις διατάξεις, σύμφωνα με τον καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Ν. Π. Μπρατσιώτη.
«Κανένα δε θα λυπάστε. Θ’ ανταποδίδετε ζωή αντί ζωής, οφθαλμόν αντί οφθαλμού, χέρι αντί χεριού και πόδι αντί ποδιού». Ποιοι θα αποδίδουν το ίσο, χωρίς να μετρούν την κοινωνική θέση; Ποιος ζυγίζει τα αδικήματα και κρίνει; Οι παθόντες ή ο δικαστής; Το εδάφιο τονίζει το μέτρο της δικαιοσύνης ή της εκδίκησης;
Όποια ερμηνεία κι αν υιοθετηθεί, η χάραξη ορίων δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. «Ό,τι κι αν συμβεί, πρέπει να συμβεί χωρίς μεγάλο ανθρωπιστικό κόστος». Πόσοι, δηλαδή, πρέπει να σκοτωθούν, για να μην είναι «μεγάλο»;
Ο Δικαστής-Δύση της λογικής και των φώτων ποια αναλογία μπορεί να δικαιολογήσει; Δεν αναμένουμε θεολογική λύση.
