Το «Η αλλάζουμε ή βουλιάζουμε» δεν ισχύει πια. Βουλιάξαμε ήδη. Από τα Τέμπη, τη Ρόδο, την Αγχίαλο και την καμένη Δαδιά έως τις πλημμύρες, ναυαγήσαμε αύτανδροι. Ήτοι, το στοίχημα δεν είναι πια να αλλάξουμε, αλλά να αναδυθούμε. Και αυτή η ανάδυση κοστίζει πολύ περισσότερο απ’ ό,τι θα κόστιζε η αλλαγή και σε χρήμα και σε μόχθο και σε νοοτροπίες.
Σε οικονομικούς όρους το κόστος, μόνον από τις ζημιές στη Θεσσαλία, είναι δυσθεώρητο. Υπολογίζεται ήδη πάνω από τα 8 δισ., συμπεριλαμβανομένων των άμεσων δημοσιονομικών δαπανών, της αποκατάστασης υποδομών, της αγροτικής καταστροφής και της απειλής νέου κύματος κόκκινων δανείων. Αυτά τα 8 δισ. θέτουν υπό γενική επανεξέταση τον νέο προϋπολογισμό, υπό αίρεση τα υφιστάμενα μέτρα στήριξης και υπό αμφισβήτηση το όραμα μιας νέας ευημερίας.
Η Ευρώπη, διά της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, είπε πως θα σταθεί δίπλα στην Ελλάδα δίνοντάς της τη δυνατότητα να κινητοποιήσει πόρους έως και 2,25 δισ. ευρώ. Ακόμη κι εάν αντληθούν όλα, δεν αρκούν. Και η διεκδίκηση των αδιάθετων δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης -στην οποία πολλοί προσδοκούνδεν είναι εύκολη υπόθεση. Επιπλέον ό,τι δοθεί και ό,τι δαπανηθεί θα δοθεί υπό τον, αδιαπραγμάτευτο, στόχο του καθαρού πλεονάσματος 0,7% το 2024.
Το κοινωνικό κόστος θα φανεί συν τω χρόνω, αλλά ήδη τρομάζει: Μετράμε φέτος πάνω από 1,7 εκατ. στρέμματα καμένων δασών και τουλάχιστον 750.000 στρέμματα πλημμυρισμένης γης. Η γεωμορφία της Ελλάδας άλλαξε, ο κάμπος της Θεσσαλίας θέλει τουλάχιστον μια πενταετία για να ξαναγίνει γόνιμος, χωριά αφανίστηκαν, περιουσίες χάθηκαν, επιχειρήσεις βούλιαξαν και σκέφτονται τον εκπατρισμό ως ύστατη ελπίδα επιβίωσης.
Το πολιτικό κόστος είναι το τίμημα που πρέπει να πληρωθεί για να έχουμε όντως βάσιμες προσδοκίες πως, εν τέλει, θα αναδυθούμε από τις λάσπες. Η κουλτούρα των Μαυρογιαλούρων εξεμέτρησε το ζην και βούλιαξε οριστικά στη λιμνοθάλασσα του κάμπου. Η επίκληση της σαρωτικής κλιματικής αλλαγής εκπνέει και εκείνη ως άλλοθι δεν θα αντέξει στην επέλαση της επόμενης θεομηνίας. Και οι συγκρίσεις με τη Λιβύη, όπου ο «Daniel» άφησε χιλιάδες νεκρούς και 10.000 αγνοούμενους, μοιάζουν με ύβρι προς τις επόμενες γενιές. Στις οποίες το ελάχιστο που χρωστάμε είναι να γίνουμε πιο φιλόδοξοι, ως ευρωπαϊκή κοινωνία και ως ευρωπαϊκό κράτος…
