Δεκαέξι παιδιά ηλικίας πέντε έως 22 ετών πέτυχαν ένα θαύμα, που μπορεί να αποκτήσει παγκόσμιες διαστάσεις. Κατέγραψαν μια ιστορική επιτυχία σε μια δίκη για την προστασία του κλίματος, στην πολιτεία της Μοντάνα, στις Ηνωμένες Πολιτείες: Η δικαστής Κάθι Σίλει έκρινε ότι η Μοντάνα παραβίασε το συνταγματικό δικαίωμα των εναγόντων για ένα «καθαρό και υγιές περιβάλλον». Εκρινε μάλιστα αντισυνταγματικό έναν νόμο που απαιτούσε από τις υπηρεσίες να αγνοούν τις επιπτώσεις των αερίων του θερμοκηπίου κατά την εξέταση των αιτήσεων αδειών για έργα εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου .
Στο σκεπτικό των 103 σελίδων, η δικαστής γράφει ότι «η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή καταστρέφει και υποβαθμίζει το περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους: Προκαλεί αύξηση της θερμοκρασίας, αυξανόμενες ξηρασίες, συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα, μεγαλύτερες και πιο καταστροφικές πυρκαγιές.
Η βασική ενάγουσα Ρίκι Χελντ, η οικογένεια της οποίας διατηρεί ένα ράντσο στη Μοντάνα, κατέθεσε κατά τη διάρκεια της δίκης ότι τα μέσα διαβίωσης και η ευημερία της οικογένειάς της επηρεάζονται όλο και περισσότερο από τις πυρκαγιές, τις ακραίες θερμοκρασίες και την ξηρασία. Για την ιστορία, οι ενάγοντες δεν ζήτησαν χρηματική αποζημίωση, αλλά αντίθετα αξίωσαν μια δήλωση από τις αρχές ότι τα δικαιώματά τους είχαν παραβιαστεί.
Η Τζούλια Ολσον, ιδρύτρια της οργάνωσης νομικής βοήθειας Our Childen’s Trust, που βοήθησε τα 16 παιδιά στη δίκη, επαίνεσε την ετυμηγορία. «Αυτή είναι μια μεγάλη νίκη για τη Μοντάνα, για τη νεολαία, για τη δημοκρατία και για το κλίμα μας», είπε.
Στη Μοντάνα εξορύσσονται έξι μεγάλα κοιτάσματα άνθρακα. Η πολιτεία έχει τα μεγαλύτερα ανακτήσιμα αποθέματα άνθρακα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι επίσης σημαντικός παραγωγός πετρελαίου και φυσικού αερίου με 4.000 γεωτρήσεις πετρελαίου και 5.000 φυσικού αερίου.
Η δικαστής θεωρεί αποδεδειγμένο ότι η Μοντάνα συμβάλλει σημαντικά στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Τα ορυκτά καύσιμα που εξορύχθηκαν στην πολιτεία μόνο το 2019 παρήγαγαν 70 εκατομμύρια τόνους εκπομπών CO 2 μέσω της καύσης. Η Μοντάνα υπερβαίνει έτσι τις εκπομπές μεγάλων χωρών όπως η Αγγλία, η Βραζιλία, η Ιαπωνία, το Μεξικό και η Ισπανία.
Οι συνέπειες της δικαστικής απόφασης είναι ασαφείς. Ο Ρεπουμπλικανός κυβερνήτης της Μοντάνα Γκρεγκ Τζιανφόρτε εξετάζει το ενδεχόμενο να ασκήσει έφεση. Ο αρμόδιος εισαγγελέας είναι αποφασισμένος να το κάνει χαρακτηρίζοντας την ετυμηγορία «παράλογη» και «ακριβό αστείο»για τους φορολογούμενους.
Το σημαντικό είναι όμως ότι πρώτη φορά δικαστήριο στις Ηνωμένες Πολιτείες κάνει δεκτή μια τέτοια αγωγή. Νομικοί εμπειρογνώμονες εκτιμούν μάλιστα ότι η απόφαση αυτή θα έχει εκτεταμένες συνέπειες για χιλιάδες αγωγές μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης έχει καταγράψει 2.180 αγωγές για το κλίμα σε όλο τον κόσμο, οι περισσότερες από αυτές στις Ηνωμένες Πολιτείες. Δεν επηρεάζονται μόνο αρχές ή κυβερνήσεις, αλλά και ενεργειακές εταιρείες όπως η Exxon.
Η δικαστική απόφαση στη Μοντάνα είναι πιθανό να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις: αρκετές πολιτείες, συμπεριλαμβανομένων των Ιλινόις, Πενσυλβάνια, Χαβάη, Μασαχουσέτη και Ρόουντ Άιλαντ, έχουν συνταγματικές εγγυήσεις συγκρίσιμες με αυτές της Μοντάνα. Η οργάνωση «Our Childen’s Trust» εκπροσωπεί νεαρούς ενάγοντες σε αγωγές για το κλίμα κατά των πολιτειακών κυβερνήσεων της Γιούτα, της Βιρτζίνια και της Χαβάης. Επιπλέον, υπάρχει αγωγή σε ομοσπονδιακό δικαστήριο, η οποία θεωρείται κρίσιμης σημασίας.
Το σίγουρο είναι -για να παραφράσουμε τον Λουντέμη, ότι «16 παιδιά μετρούν τ’ άστρα». Και για να θυμηθούμε τους στίχους του μεγάλου Λευτέρη Παπαδόπουλου:
«Και όταν θα ρθουν οι καιροί
που θα χει σβήσει το κερί
στην καταιγίδα,
υπερασπίσου το παιδί,
γιατί αν γλιτώσει το παιδί
υπάρχει ελπίδα»…
