Τα στοιχεία για τον πληθωρισμό που ανακοινώνει σήμερα η Eurostat για τον σε Ελλάδα και Ευρώπη, δείχνουν εξάπλωση τις ακρίβειας, όχι μόνο στα ράφια αλλά και στις υπηρεσίες. Παρά το γεγονός ότι οι διεθνείς τιμές του φυσικού αερίου και της ενέργειας διατηρήθηκαν σε χαμηλά επίπεδα.
Ο γενικός δείκτης τιμών καταναλωτή υποχωρεί μεν αισθητά, αλλά οι τιμές, ειδικά στα τρόφιμα, συνεχίζουν να αυξάνονται. Οι τελευταίες προγραμματισμένες πληρωμές του επιδόματος market pass θα καταβληθούν ως τη Δευτέρα για 650.000 δικαιούχους που επέλεξαν την άυλη κάρτα. Η κυβέρνηση εξετάζει ήδη την παράταση του market pass για 2 ή 3 μήνες, τουλάχιστον.
Ο πληθωρισμός δεν μειώνει μόνο την αγοραστική δύναμη των πολιτών, αλλά τροφοδοτεί δύο φαινόμενα που αξίζει να εξεταστούν προσεκτικά: τη «συρρίκνωση» των προϊόντων και την «απληστία». Είναι δυστυχώς δυο φαινόμενα που υιοθετήθηκαν από κάποιες επιχειρήσεις: Ως απάντηση στην αύξηση της πληθωριστικής πίεσης στις τιμές των πρώτων υλών, αλλά και στις πολιτικές των κεντρικών τραπεζών, που συνεχίζουν να αυξάνουν τα επιτόκια, αυξάνοντας έτσι το κόστος χρήματος και του δανεισμού.
Τη «συρρίκνωση» τη βλέπουμε δυστυχώς στο βάρος πολλών προϊόντων στα ράφια των σούπερ μάρκετ.
Για να διατηρηθούν οι τιμές κάπως πιο χαμηλές, μειώνεται η ποσότητα. Ενδεχομένως και η ποιότητα, στην πιο αρνητική περίπτωση. Είναι μια πολύ γνωστή πρακτική εδώ και χρόνια. Φυσικά, οι τιμές και τα βάρη αναγράφονται καλά στις συσκευασίες. Αλλά ποιος κοιτάζει την ποσότητα. Οι καταναλωτικές μας συνήθειες, καλά κρατούν.
Και όμως ο πληθωρισμός είναι συνώνυμος με την αύξηση του κόστους ζωής: σημαίνει ότι η αγορά των ίδιων πραγμάτων κοστίζει περισσότερο. Για τους καταναλωτές, υπάρχουν πολύ λίγα περιθώρια αντίδρασης. Κάνουν μόνο τα απολύτως υποχρεωτικά έξοδα και μειώνουν τα υπόλοιπα.
Για κάποιες επιχειρήσεις όμως, από την άλλη υπάρχει δυστυχώς και το φαινόμενο της απληστίας. Μια ανάλυση της ΕΚΤ υπολογίζει ότι στην Ευρωζώνη τουλάχιστον το ήμισυ της αύξησης των τιμών το δεύτερο εξάμηνο του 2022 καθορίστηκε από την αύξηση των εταιρικών κερδών. Και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο σημειώνει επίσης ότι στην ευρώζώνη, η προσοχή πρέπει να δοθεί ακριβώς στα κέρδη των εταιρειών και όχι στους πρακτικά μειωμένους,μισθούς των εργαζομένων.
Εταιρική απληστία ή όχι, λοιπόν; Μια πρόσφατη έρευνα της Market Live Pulse σε επενδυτές και οικονομικούς αναλυτές σχετικά με τον πληθωρισμό και τη νομισματική σύσφιξη της ΕΚΤ, είναι αποκαλυπτική: το 90% των ερωτηθέντων λέει ότι οι αμερικανικές και ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν αυξήσει τις τιμές περισσότερο από το κόστος, από την πανδημία. Δεν είναι δυστυχώς πρωτοτυπία. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, δεν βλέπουμε να μειώνονται οι τιμές στα ράφια, παρά την πτώση του πληθωρισμού και την μείωση του ενεργειακού κόστους. Η σπείρα παραμένει έτσι τέλεια: ένας πληθωρισμός που τρέφεται από τον εαυτό του, λόγω κερδοσκοπίας, εμπορικών πρακτικών και των επιτοκίων που αυξάνονται, αλλά που αντί να ηρεμούν την αγορά, καταλήγουν να ρίχνουν λάδι στη φωτιά…
