Ξαφνικά, οι φόροι βρέθηκαν στο επίκεντρο της προεκλογικής εκστρατείας. Μια συζήτηση που ουδείς θέλει να ακούει, καθώς μπήκε και το καλοκαίρι. Μόνο που είναι σαφές ότι πρόκειται για αναγκαίο κακό. Οι φόροι είναι απαραίτητοι για τη χρηματοδότηση των δημοσίων δαπανών. Για να υπάρχει δημόσια υγεία και παιδεία, κράτος πρόνοιας και δημόσιες υποδομές.
Το θέμα είναι η φορολόγηση να είναι δίκαιη και να κατανέμεται με βάση τα εισοδήματα. Τα πραγματικά εισοδήματα.
Κάθε χώρα θεσπίζει τους δικούς της φορολογικούς κανόνες και καθορίζει τους φορολογικούς της συντελεστές ανάλογα με τις ανάγκες της.
Η Δανία για παράδειγμα –για όσους θέλανε κάποτε να κάνουν την Ελλάδα, «Δανία του Νότου», είναι η χώρα που εισπράττει το υψηλότερο ποσοστό φορολογικών εσόδων. Η χώρα έχει μια αναπτυσσόμενη οικονομία. Ο φορολογικός συντελεστής κυμαίνεται από 41% έως 60% επί του εισοδήματος, γεγονός που την καθιστά μια χώρα όπου οι φόροι είναι πολύ υψηλοί. Ο συντελεστής φορολογικής επιβάρυνσης της Δανίας εκτιμάται στο 45,9% του ΑΕΠ, καθιστώντας τη χώρα που πληρώνει τους περισσότερους φόρους στον κόσμο.Αλλά έχει ίσως και το καλύτερο κράτος πρόνοιας
Η Γαλλία βρίσκεται στη δεύτερη θέση στην κατάταξη,με τη φορολογική επιβάρυνση να φτάνει το 45,3%. Το υψηλότερο κλιμάκιο είναι 45% για ετήσιο εισόδημα άνω των 153.783 ευρώ. Οι εταιρείες φορολογούνται με συντελεστή 33,3%.
Το Βέλγιο είναι η τρίτη χώρα στον κόσμο με τους υψηλότερους φόρους. Οσοι κερδίζουν περισσότερα από 36.300 ευρώ πληρώνουν φόρο εισοδήματος 50% στο Βέλγιο. Η φορολογική επιβάρυνση στο Βέλγιο αντιπροσωπεύει το 44,13% του ΑΕΠ και ο συντελεστής ΦΠΑ είναι περίπου 24%.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, επίσης, ο υψηλότερος φορολογικός συντελεστής είναι στο 37%, αλλά οι πολύ πλούσιοι Αμερικανοί κατορθώνουν να πληρώνουν φόρους με μικρότερο από το μισό αυτού του συντελεστή.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρόεδρος Μπάιντεν θέλει να επιβάλει ελάχιστο φόρου της τάξεως του 15% στα κέρδη των πολυεθνικών εταιρειών και φόρος 25% στους δισεκατομμυριούχους της υπερδύναμης.
Η Oxfam, σε έκθεσή της με τίτλο «Πώς πρέπει να φορολογούμε τους υπερπλούσιους, για να καταπολεμήσουμε την ανισότητα», απευθύνει έκκληση για φορολογικό συντελεστή «τουλάχιστον 75% στο προσωπικό εισόδημα» όσων κερδίζουν περισσότερα από 5 εκατομμύρια δολάρια ετησίως. Βασικά εκείνων που βρίσκονται στο πλουσιότερο 0,1%του κόσμου μας.
Μήπως αυτή η έκκληση όμως για ένα τόσο υψηλό ποσοστό φορολόγησης 75% είναι ανόητη και εντελώς ανέφικτη; Ουδεμία χώρα στη Γη δεν πλησιάζει προς το παρόν να φορολογήσει με αυτόν τον συντελεστή.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσε μάλιστα ότι θέλει να μειώσει τους φόρους στα εισοδήματα των μεσαίων στρωμάτων. «Πρέπει να δουλέψουμε για να δούμε πώς θα μειωθεί η φορολογία για εισοδήματα μεταξύ 1500 και 2500 ευρώ», είπε ο Μακρόν. Μόνο που τελικά η υπόσχεση για χαμηλότερους φόρους στη μεσαία τάξη, είναι απλά μια ψευδαίσθηση; Όταν μάλιστα η αγοραστική δύναμη της μεσαίας τάξης επιδεινώνεται; Αντί να μιλάμε για αόριστες φοροελαφρύνσεις, μήπως θα ήταν καλύτερα να δουν οι κυβερνώντες πώς θα αυξηθούν οι μισθοί; Ενα αξιόπιστο φορολογικό σύστημα θα πρέπει να αναγνωρίζει αυτήν την κατάσταση και να μην επιμένει ότι η πληρωμή λιγότερου φόρου είναι η λύση στο πρόβλημα.
Εδώ και αρκετό καιρό, το φορολογικό σύστημα έχει οικοδομηθεί με βάση μοντέλα που τιμωρούν τους μισθωτούς. Τα «συνήθη υποζύγια», που έλεγε και ο Ανδρέας Παπανδρέου. Στις περισσότερες χώρες της ΕΕ το 2021, πάνω από το 85% της φορολογικής βάσης προερχόταν από τα εισοδήματα των μισθωτών και τους έμμεσους φόρους. Που πληρώνουν όλοι, αλλά περισσότερο βαρύνουν τους μισθωτούς και τη μεσαία τάξη. Ο φόρος λοιπόν καταβάλλεται από μισθωτούς και συνταξιούχους σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από άλλους. Αυτό είναι ένα από τα «πανάρχαια» προβλήματα που δεν αντιμετωπίστηκαν ποτέ όλα αυτά τα χρόνια.
Η ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης, που επιτυγχάνεται με σημαντικές αυξήσεις στους μισθούς και με σταθερούς μηχανισμούς που συνδέουν το κόστος εργασίας με το κόστος ζωής, είναι η λύση. Αλλιώς δεν θα υπάρχουν χρήματα για τα κρατικά ταμεία, οι ανισότητες θα αυξάνονται και η κοινωνική σταθερότητα θα απειλείται…
