* Του Γιώργου Δουατζή
Το δικαίωμα στην εργασία, αποτελεί ένα από τα βασικά συστατικά στήριξης της αξιοπρέπειας του πολίτη. Και να, που φτάσαμε στην όλο και αυξανόμενη εισβολή της Τεχνητής Νοημοσύνης και τις δραματικές επιπτώσεις της, πέραν των άλλων, στον χώρο της εργασίας, με αναδιατάξεις που απαιτούν εγρήγορση τώρα, μιας και το μέλλον είναι ήδη εδώ και διαφοροποιεί ταχύτατα το παρόν.
Η εικόνα στον χώρο της εργασίας δίνει το στίγμα της κοινωνίας που ζούμε. Σε μια εποχή που υποτίθεται ότι η ανθρωπότητα ζει μια περίοδο ακμάζοντος πολιτισμού, τα στοιχεία καταμεσής της ψηφιακής εισβολής, δίνουν ολόγλυφα μιαν άλλη εικόνα:
-Έρευνα της Goldman Sachs: Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι δυνατόν να απειλήσει 300 εκατομμύρια θέσεις εργασίας παγκοσμίως. Το παγκόσμιο ΑΕΠ θα μπορούσε να αυξηθεί 7% σε περίοδο 10 ετών, ενώ από την άλλη προβλέπεται αύξηση της «στρατιάς των ανέργων»,
-Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ: Η πρόοδος στη χρήση της τεχνολογίας και η αύξηση της ψηφιοποίησης θα προκαλέσουν σημαντικές ανακατατάξεις στην αγορά εργασίας διεθνώς τα επόμενα χρόνια. Μία στις τέσσερις θέσεις εργασίας πρόκειται να αλλάξει μέσα στα πέντε επόμενα χρόνια.
- Ιndependent: Με την αμέριστη βοήθεια της προηγμένης τεχνολογίας θα αυτοματοποιηθεί το ένα τέταρτο της εργασίας σε ΗΠΑ και Ευρωζώνη.
-BBC: Η προηγμένη τεχνολογία θα μπορούσε να φέρει «μεγάλη αναστάτωση» στην αγορά εργασίας, τρίζοντας την… καρέκλα τριακοσίων εκατομμυρίων εργαζομένων πλήρους απασχόλησης. Ο κίνδυνος του αυτοματισμού θα πλήξει κυρίως το προσωπικό μεγάλων οικονομιών
-Παγκόσμιος Δείκτης Δικαιωμάτων 2022: Ιστορικά επίπεδα ανισότητας κοινωνικής και οικονομικής, κλιματική κρίση, πανδημία και καταστροφικές ένοπλες συγκρούσεις που προκαλούν απώλεια μέσων διαβίωσης και επιπλέον διάρρηξη του «κοινωνικού συμβολαίου» κυβερνήσεων, επιχειρήσεων, εργαζομένων. Ο αριθμός των χωρών που αποκλείουν τους εργαζομένους από το δικαίωμά τους να ιδρύσουν ή να ενταχθούν σε μια συνδικαλιστική οργάνωση, αυξήθηκε σε 113 από 106 το 2021 ή αλλιώς αυξήθηκε από 59% το 2014 σε 74% το 2022. Στο 87% των χωρών παραβιάστηκε το δικαίωμα στην απεργία.
- Διεθνής Συνδικαλιστική Συνομοσπονδία: Σε 4 στις 5 χώρες παγκοσμίως (79%) εμποδίζεται το δικαίωμα συλλογικών διαπραγματεύσεων. Σε όλες τις ηπείρους, οι συλλογικές διαπραγματεύσεις υπονομεύονται τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Στο 1/3 των χωρών παγκοσμίως καταγράφονται βίαιες επιθέσεις στους εργαζόμενους. Ο αριθμός των χωρών όπου οι εργαζόμενοι εκτίθενται σε σωματική βία αυξήθηκαν από 45 το 2021, σε 50 το 2022, ενώ συνδικαλιστέςδολοφονήθηκαν σε 30 χώρες. Στην Ευρώπη, ο αριθμός των χωρών όπου οι εργαζόμενοι αντιμετώπισαν βία υπερδιπλασιάστηκε από 12% το 2021 σε 26% των χωρών το 2022.
Με δεδομένο ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να παράγει προϊόντα και υπηρεσίες όπως οι άνθρωποι, είναι προφανής πλέον η ανάγκη άμεσης λήψης μέτρων, όπως για παράδειγμα η καθιέρωση μειωμένων ωρών εργασίας χωρίς μείωση αποδοχών, μιας και η χρήση υψηλής τεχνολογίας αυξάνει την παραγωγικότητα και αντιστοίχως τα κέρδη των επιχειρήσεων.
Στο φαινόμενο της αυξανόμενης ανεργίας -λόγω χρήσης της Τεχνητής Νοημοσύνης- δεν μπορεί να υπάρχει δίλημμα για τις κυβερνήσεις αν θα δώσουν επιδόματα ανεργίας ή θα διατηρήσουν με κάθε τρόπο τις θέσεις εργασίας. Κι αυτό, διότι οι άνθρωποι θέλουν να νιώθουν παραγωγικοί, χρήσιμοι κοινωνικά και αν τους κλείσουν στα σπίτια τους ως επιδοματούχους άνεργους, τα ψυχολογικά, κατ’ επέκταση κοινωνικά προβλήματα θα οξυνθούν με απρόβλεπτες συνέπειες.
Όσο για την «εργασία από το σπίτι», φαινόμενο που επεκτάθηκε λόγω covid, πρέπει να επισημανθούν αναφορές ειδικών ότι αυτή είναι βλαπτική διότι «αποκοινωνικοποιεί» τους εργαζόμενους, τους στερεί την ανθρώπινη επικοινωνία με επιπτώσεις ψυχολογικές-κοινωνικές, σταδιακά μειώνει την παραγωγική τους δεινότητα και αυτονόητα διασπά τον κοινωνικό ιστό.
Για το εργασιακό καθεστώς διεθνώς, τα στοιχεία μιλούν μόνα τους και οδηγούν επίσης στην ανάγκη λήψης μέτρων, για εξάλειψη των ανισοτήτων, σεβασμό στα ανθρώπινα και εργασιακά δικαιώματα, πράγματα που αποτελούν δείκτες της πολιτιστικής μας στάθμης ως ανθρώπων. Ίσως δεν υπάρχει άλλος δρόμος από τις ελαστικές μορφές απασχόλησης, την ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων, τη δικαιότερη κατανομή εισοδήματος – φορολογικών βαρών, με αντίστοιχη φορολόγηση των ψηφιακών πολυεθνικών. Για μια πιο ανθρώπινη κοινωνία, για τη διάσωση της αξιοπρέπειας του πολίτη.
