«Να μην παρασυρθούμε σε κρίσεις που δεν είναι δικές μας», ήταν η έκκληση του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν προς τους Ευρωπαίους. Μια έκκληση που τάραξε τα νερά σε Ευρωπαϊκή Ένωση και Αμερική . Τι είπε ο Μακρόν; Η ΕΕ θα πρέπει να καλλιεργήσει τη δική της στρατηγική γραμμή και να απορρίψει τη λογική των μπλοκ, που αναπόφευκτα θα την τιμωρούσαν. Μια Ευρώπη, «εξισορροπητική δύναμη» μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας.
Ο Μακρόν δεν είπε τίποτα νέο. Ακολούθησε τη λογική του «τρίτου πόλου», από τον Ντε Γκωλ ως τον Μιτεράν. Να πάψει δηλαδή η Ευρώπη να ακολουθεί τον ρυθμό που επιβάλλει η αμερικανική ατζέντα στη διεθνή σκηνή Όταν μάλιστα όλες οι αναλύσεις δείχνουν ότι η Αμερική είναι μια υπερδύναμη σε αποδρομή στα επόμενα χρόνια. Και αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα, γιατί έχει αλλάξει όλο το διεθνές πλαίσιο. Περιφερειακές δυνάμεις αναδύονται και σηκώνουν κεφάλι, όπως δείχνει για παράδειγμα η αποστασιοποίηση της Σαουδικής Αραβίας από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Άμεση απτή συνέπεια είναι το ανελέητο νέο φως που πέφτει στη διευρωπαϊκή Ένωση. Σε ένα μπλοκ που δεν είναι πια μόνο γαλλογερμανικό, αλλά καθορίζεται όλο και περισσότερο απο το Πολωνό-Βαλτικό μέτωπο των πρώην δορυφόρων της Μόσχας , που ευθυγραμμίζονται πλέον πλήρως με την Ουάσιγκτον. Δεν είναι τυχαίο ότι η δήλωση Μακρόν ενόχλησε πιο πολύ απ’ όλους τις κεντροανατολικές χώρες της ΕΕ, οι οποίες υπενθύμισαν αμέσως ότι δεν είναι διατεθειμένες να εγκαταλείψουν την προστασία της Αστερόεσσας ή να διαχωρίσουν τον φάκελο της Ουκρανίας από εκείνο της Ταϊβάν.
Ακόμη και το Βερολίνο, ενώ συμμερίζεται καταρχήν το γαλλικό ενδιαφέρον να μην διακόψει πλήρως τις σχέσεις με την Κίνα, αποδεικνύεται πιο επιφυλακτικό και πρόθυμο να κάνει μεγαλύτερες παραχωρήσεις στην Ουάσιγκτον.
Το δίλημμα του Βερολίνου
Το 2022 το Βερολίνο γνώρισε ακόμη μεγαλύτερη αύξηση της εμπορικής εξάρτησή του από την κινεζική αγορά. Ξέρει λοιπόν ότι βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Η Γερμανία δεν έχει όμως το γεωπολιτικό κεφάλαιο για να απεμπλακεί από την προσέγγιση του «μηδενικού αθροίσματος» με τις ΗΠΑ. Η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ που επισκέφθηκε την περασμένη εβδομάδα το Πεκίνο, άφησε και μια πόρτα ανοιχτή, δηλώνοντας ότι η Κίνα είναι για τη Γερμανία ταυτόχρονα «εταίρος, ανταγωνιστής και συστημικός αντίπαλος». Ποια κατεύθυνση θα ακολουθήσει η βελόνα της πυξίδας, θα εξαρτηθεί από τον δρόμο που θα επιλέξει να ακολουθήσει και το Πεκίνο .
Το Βερολίνο φοβάται ότι η Ουάσιγκτον, σε περίπτωση πολέμου στην Ταϊβάν, θα μπορούσε να επιβάλει μια άκαμπτη πολιτική κυρώσεων κατά της Κίνας. Ή ακόμα και ολική αποσύνδεση. Οι συνέπειες θα μπορούσαν να είναι τέτοιες που να θέσουν σε κίνδυνο την ευημερία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας, με αναπόφευκτες συνέπειες για την εσωτερική κοινωνική τάξη.
Η στρατηγική ντε Γκωλ ,της μη απόλυτης ευθυγράμμισης της Ευρώπης με τις ΗΠΑ, θα παραμείνει όμως νεκρό γράμμα, χωρίς πεδίο συμμαχιών, πρόθυμο να το τεκμηριώσει. Και φαίνεται να μην μπορεί να προσφέρει σωτηρία σε μια Ευρώπη που περνά μια από τις χειρότερες στιγμές κρίσης στην πρόσφατη ιστορία της.
Το διεθνές σύστημα από τον 16ο αιώνα έως τις αρχές του 21ου, έχει δημιουργήσει μια σειρά από ηγεμονίες – Ολλανδική , Ισπανική, Γαλλική, Αγγλική και Αμερικανική. Ηγεμονίες ,βασισμένες σε ένα αδιαμφισβήτητο κέντρο και σε μια ενιαία εξουσία. Και η Ευρώπη δυστυχώς δεν διαθέτει πλέον μια ενιαία εξουσία για να αντιταχθεί στην σινοαμερικανική διπολική κυριαρχία…
