«Στην Ευρώπη έχουμε περάσει από την εποχή των ψευδαισθήσεων σε εκείνη της ανθεκτικότητας», είπε η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ, μιλώντας χθες σε 400 φοιτητές στη Φλωρεντία.
«Είχαμε την ψευδαίσθηση της ειρήνης και ξέσπασε πόλεμος. Είχαμε την ψευδαίσθηση της καλής υγείας και του ελέγχου της μοίρας μας, και μετά μας έπληξε η χειρότερη πανδημία όλων των εποχών. Είχαμε την ψευδαίσθηση της φθηνής ενέργειας και ξαφνικά οι τιμές της ενέργειας εκτοξεύτηκαν. Είχαμε μια μακρά περίοδο χαμηλών επιτοκίων, χαμηλού πληθωρισμού…Αλλά αυτά ήταν το «πριν»…
Η Λαγκάρντ εμφανίστηκε πάντως αισιόδοξη ότι τα πράγματα καλυτερεύουν. «Δεν νομίζω ότι πρέπει να είμαστε αρνητικοί γιατί όταν κοιτάζω πίσω, βλέπω τι καταφέραμε σήμερα. Οπου κι αν κοιτάξετε, έχουμε περάσει από μια ωραία ψευδαίσθηση σε αυτό το στάδιο ανθεκτικότητας, έχουμε επιδείξει συλλογικά δύναμη, ικανότητα καινοτομίας και προθυμία να ενισχύσουμε την Ευρώπη», διαβεβαίωσε η πρόεδρος της ΕΚΤ τους νεαρούς φοιτητές.
Ερωτήματα
Μόνο που τα ερωτήματα είναι πολλά: Στην πραγματικότητα, δεν έχουμε καταφέρει ακόμη να αφήσουμε πίσω μας την περίοδο της οικονομικής κρίσης που έφερε η μεταπανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία. Φαίνεται μάλιστα ότι μας περιμένουν για πολύ καιρό δύσκολες στιγμές. Ο πληθωρισμός έχει πλήξει την Ευρώπη και θα χρειαστούμε πολύ καιρό και για να διορθωθεί η κατάσταση.
Μια παράμετρος που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη θα είναι σίγουρα η τάση των χρηματοπιστωτικών αγορών και το πώς «θα είναι διατεθειμένες να χρηματοδοτήσουν τις τράπεζες προσφέροντάς τους επαρκή κεφάλαια». Το σίγουρο είναι ότι νοικοκυριά και επιχειρήσεις θα πληγούν ακόμη περισσότερο από ό,τι ήδη. Το φως στο τέλος του τούνελ είναι δυστυχώς ακόμα μακριά.
Το γεγονός είναι ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει περιορίσει αισθητά τη δυναμική της Ευρώπης. Έχει στείλει στα… αζήτητα την περίφημη «στρατηγική αυτονομία», που ονειρευότανε ο Μακρόν. Πιο αδύναμος από ποτέ άλλωστε, ο Γάλλος πρόεδρος εμφανίζεται εγκλωβισμένος σε μια εσωτερική κοινωνική εξέγερση στη χώρα του, με αφορμή το συνταξιοδοτικό νομοσχέδιο.
Ο Μακρόν έχει μεν συνειδητοποιήσει-όπως και ο Σαρλ ντε Γκωλ- ότι η παρατεταμένη ηγεμονία των ΗΠΑ στην Ευρώπη είναι και μη βιώσιμη και επικίνδυνη. Δεδομένης και της ολοένα και βαθύτερης εμπλοκής της Ουάσιγκτον στον πόλεμο της Ουκρανίας και της αντιπαράθεσης με την Κίνα.
Αμερικανική ηγεμονία στην Ε.Ε
Για να μην γελιόμαστε: Ο πόλεμος έχει εδραιώσει την αμερικανική ηγεμονία στην Ευρώπη. Η Ουάσιγκτον -με την ενθουσιώδη υποστήριξη της Βαρσοβίας, του Λονδίνου, της Πράγας, της Ρίγας, του Ταλίν, του Βίλνιους και δυστυχώς του «Πράσινου» υπουργείου Εξωτερικών στο Βερολίνο- ασκεί ένα είδος ηγεμονίας στην ήπειρο.
Ο Γερμανός κοινωνιολόγος Βόλφγκανγκ Στρεκ, επίτιμος διευθυντής του Max Planck Institute,αναρωτήθηκε:
«Πόσο καιρό η γερμανική κυβέρνηση και η Ευρώπη μπορούν να παραμείνουν τόσο υποχείρια στις Ηνωμένες Πολιτείες»; Λαμβάνοντας υπόψη τους κινδύνους που συνεπάγεται η εδαφική εγγύτητα της Ευρώπης στο ουκρανικό πεδίο μάχης – ένας κίνδυνος που δεν αντιμετωπίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Δυστυχώς, το πολιτικό κατεστημένο της Ευρώπης δεν έχει όρεξη για ένα πιο ελεύθερο χέρι στη διαμόρφωση μιας ανεξάρτητης ευρωπαικής πολιτικής ασφάλειας. Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί ταγοί φαίνεται να απολαμβάνουν τον ρόλο τους ως πληρεξούσιοι της Αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.
Ωστόσο, μακροπρόθεσμα, τα οικονομικά, ενεργειακά συμφέροντα της Ευρώπης ,όπως και η ασφάλειά της, πιθανότατα θα αναγκάσουν τη Γηραιά ήπειρο να στριμωχτεί ανάμεσα στην παγκόσμια αντιπαράθεση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και των ευρασιατικών καθεστώτων με επικεφαλής την Κίνα και Ρωσία.
Και όπως πολύ σωστά είπε η Λαγκάρντ στους φοιτητές στη Φλωρεντία, την απάντηση δεν θα μας τη δώσει το…ChatGpt . «Νομίζω -είπε-ότι όπως και με τόσες άλλες καινοτομίες θα πρέπει να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί. Θα αφήσουμε τη ζωή μας να κατευθύνεται, να οργανώνεται από την τεχνητή νοημοσύνη; Ελπίζω όχι. Υπάρχει άλλωστε σοβαρός κίνδυνος, αυτές οι απίστευτες καινοτομίες να ξεφύγουν από τον έλεγχο». Και είναι και…αμερικανικές!
