Όλα ξεκίνησαν το 1866 με τον «Overend Gurney» -τον βρετανικό τραπεζικό οίκο, που ήταν «too big to fail»-αρκετά μεγάλος ώστε να χρεοκοπήσει εκείνη την εποχή.
Η βρετανική αυτή τράπεζα που αντιμετώπισε σοβαρές δυσκολίες, δεν έλαβε καμία βοήθεια από την Τράπεζα της Αγγλίας και κατέρρευσε. Άλλες τράπεζες ακολούθησαν την πορεία της Overend Gurney και αυτό που συνέβη στη συνέχεια έμεινε στην ιστορία ως «Πανικός του 1866». Ολόκληρη η οικονομία στη Βρετανία υπέφερε, οι μισθοί μειώθηκαν και η ανεργία αυξήθηκε. Η κρίση εξαπλώθηκε και σε άλλες χώρες μέσω του διεθνούς δικτύου του Λονδίνου, που ήταν ήδη το κορυφαίο οικονομικό κέντρο εκείνη την εποχή.
Ένας από τους πιο οξυδερκείς παρατηρητές αυτών των γεγονότων ήταν ο Λονδρέζος δημοσιογράφος και οικονομολόγος Γουόλτερ Μπάγκεχοτ, ο οποίος συνόψισε τα ευρήματά του σε ένα βιβλίο -το περίφημο «Lombard Street» ( από την έδρα της Overend Gurney), που διαβάζεται μέχρι σήμερα. Στη συνέχεια, η Τράπεζα της Αγγλίας ακολούθησε αρχές που αποδίδονται στον Μπάγκεχοτ: Παρείχε δάνεια έκτακτης ανάγκης σε τράπεζες που είχαν ανάγκη ρευστότητας, έναντι φυσικά σημαντικής εξασφάλισης και με υψηλά επιτόκια.
Σήμερα, η Fed και η ΕΚΤ, αγνοώντας την οικονομική ύφεση και τον κίνδυνο τραπεζικού κραχ, εμμένουν σε μια πολιτική αυξήσεων των επιτοκίων για να αντιμετωπίσουν τον πληθωρισμό. Μια πολιτική που προκαλεί όμως συνεχώς θύματα, όπως δείχνουν και οι χρεοκοπίες τραπεζών σε Ηνωμένες Πολιτείες και Ευρώπη. Όσο και αν οι αιτίες είναι πιο πολύπλοκες και διαφορετικές σε κάθε περίπτωση, η άνοδος των επιτοκίων έχει «βάλει το χέρι της».
Αλλά η εμμονή συνεχίζεται. Παρά το γεγονός ότι δεν αποδεικνύεται ιδιαίτερα στοχευμένη, έναντι του πληθωρισμού στην ενέργεια και τα τρόφιμα και πλήττει τη χρηματοδότηση της αγοράς ακινήτων από τη μεσαία τάξη. Αυτό θα μπορούσε να έχει μοιραίες συνέπειες. Οι αυξήσεις επιτοκίων δεν θα μειώσουν τις τιμές της ενέργειας, ούτε των τροφίμων. Ούτε φυσικά, θα πείσουν τον Πούτιν να τερματίσει τον πόλεμο -την αιτία πολλών δεινών.
Μια μοιραία πολιτική γίνεται έτσι εμφανής: οι κεντρικές τράπεζες προσπαθούν να εξάγουν τον πληθωρισμό στο εξωτερικό αυξάνοντας τα επιτόκια και επομένως ανατιμώντας τα νομίσματά τους. Είναι σαν να βάζεις τα δικά σου σκουπίδια μπροστά στην πόρτα του γείτονά σου.
Αποδέχονται σχεδόν μοιρολατρικά την ύφεση, τις χρεοκοπίες εταιρειών και την επακόλουθη ανεργία. Αν και ο σημερινός πληθωρισμός δεν έχει καμία σχέση με την υπερθέρμανση της ζήτησης ή με υπερβολικές μισθολογικές απαιτήσεις από τα συνδικάτα. Ελάχιστα είναι τα κέρδη και περισσότερες οι απώλειες σε μια ευρωπαϊκή συνταγματική δημοκρατία, που έχει όμως εκχωρήσει ουσιαστικά και ανεξέλεγκτα την νομισματική εξουσία στους κεντρικούς τραπεζίτες. Αγέρωχοι, με γερακίσια περιβολή φαίνεται να ακολουθούν το περιβόητο δόγμα του Μόνταγκιου Νόρμαν -του Διοικητή της Τράπεζας της Αγγλίας κατά τις δεκαετίες του 1920 και του 1930: «ποτέ μην εξηγείς, ποτέ μην ζητάς συγγνώμη»…
