Νέοι κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας: Αυτό ήταν το μήνυμα που έστειλε η Κομισιόν. Οι Βρυξέλλες θα δέχονται τους δημοσιονομικούς στόχους που θα θέσουν για το 2024 οι κυβερνήσεις, αρκεί να εξασφαλίζουν «συνετό» δημόσιο χρέος.
Αλλά και η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ έστειλε ανάλογο μήνυμα: Το πρώτο απευθύνεται στις κυβερνήσεις, ζητώντας αλλαγή του είδους της στήριξης για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις που εφαρμόστηκε μέχρι τώρα. «Οι υπερεπεκτατικές δημοσιονομικές πολιτικές των τελευταίων ετών στην Ευρωζώνη δεν μπορούν να συνεχίσουν να είναι τόσο επ’ αόριστον», είπε η Λαγκάρντ. Τα μέτρα στήριξης πρέπει να γίνουν πιο στοχευμένα, πιο «χειρουργικά». Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για χώρες που έχουν υψηλό χρέος και συνεπώς, λιγότερα περιθώρια δημοσιονομικών ελιγμών.
Μπορεί στην οικονομία της Ευρωζώνης να είναι καλύτερες από τις αναμενόμενες, οι προοπτικές ανάπτυξης και η απουσία ύφεσης το 2023, αλλά ο δομικός πληθωρισμός παραμένει πιο σταθερός από τον αναμενόμενο. Μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα, ο στόχος της τιθάσευσης του πληθωρισμού θα κυριαρχεί για χρόνια και θα καθορίζει τον στόχο της ΕΚΤ.
Οι κατευθύνσεις αυτές θα καθορίσουν και την σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση του Συμφώνου Σταθερότητας που θα συζητηθούν στο επόμενο Συμβούλιο Υπουργών Οικονομίας της ΕΕ. Όλα δείχνουν ότι η Ευρώπη ανοίγει πλέον σε ένα εντελώς διαφορετικό κεφάλαιο: το Σύμφωνο Σταθερότητας δεν θα εφαρμοστεί ξανά όπως ήταν μέχρι το 2020.
Το πνεύμα στις Βρυξέλλες είναι ήδη πολύ διαφορετικό, αλλά πολλά θα κριθούν βέβαια από την αναμέτρηση ανάμεσα στα παραδοσιακά δύο στρατόπεδα: Τη Γερμανία και τους δορυφόρους της από την μία πλευρά και τον ευρύτερο Νότο από την άλλη. Με δεδομένο όμως το ειδικό βάρος του Βορρά στη λήψη των αποφάσεων, φαίνεται ότι η δημοσιονομική λιτότητα θα κυριαρχήσει ξανά σε αυτούς τους καιρούς της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής.
Βασικός άξονας της πρότασης μεταρρύθμισης του Συμφώνου είναι η ιδέα ότι αντί να επιβληθεί ο ίδιος, άκαμπτος κορσές από τις Βρυξέλλες για όλες τις χώρες, ανεξάρτητα από την αρχική τους κατάσταση, η εστίαση θα επικεντρωθεί στην επεξεργασία από κάθε κυβέρνηση του δικού της δημοσιονομικού «δρόμου».
Με βάση την ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους, τα κράτη μέλη θα παρουσίαζαν το σχέδιό τους στην Κομισιόν, για να συμφωνήσει.
Υπάρχει όμως και μια ελπίδα! Σύμφωνα πάντως με πληροφορίες της «Ναυτεμπορικής», στο νέο Σύμφωνο, τα εθνικά προγράμματα θα μπορούν να αναθεωρούνται μετά από κάθε εκλογικό κύκλο! Αυτή η στρατηγική βασίζεται επομένως σε μια νέα και πιο δημοκρατική παραδοχή: Η διαδικασία «λιτότητας» δεν θα επιβάλλεται μονομερώς από την γραφειοκρατία των Βρυξελλών, αλλά θα αυξάνεται και η δημοκρατική νομιμοποίηση των προγραμμάτων.
Μένει να φανεί βέβαια, αν ο προτεσταντικός Βορράς θα επιτρέψει αυτή την σχετική «ανεξαρτησία» των κρατών μελών. Γιατί αν κυριαρχήσουν και πάλι οι γνωστές, τιμωρητικές λογικές, η Ευρώπη θα χάσει την ψυχή της. Η ακαμψία είναι εχθρός του διαλόγου και της συνεργασίας. Η υπερβολική προσοχή στην τυπολατρεία θα είναι το τελευταίο «καρφί στο φέρετρο» μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης, που απομακρύνεται από τους πολίτες και την πραγματικότητα των χωρών μελών. Και τα κράτη να κυνηγούν έναν κανονισμό που θα είναι αυτοσκοπός, διαγράφοντας το πνεύμα της Ένωσης.
