Ο θάνατος και η ταφή του τελευταίου βασιλιά των Ελλήνων επήλθε στο μέσον τεσσάρων μεγάλων επετείων: των 200 ετών από την έναρξη της Επανάστασης το 2021, των 100 ετών από τη Μικρασιατική Καταστροφή το 2022 και τη Συνθήκη της Λωζάννης το 2023, των 50 ετών από την πτώση της δικτατορίας το 2024.
Ας πάμε, λοιπόν, λίγο μετά το ’21 και τα χρόνια δοξασμένα. Το 1831, ο Αδαμάντιος Κοραής γράφει την «παράκλησιν ομογενούς γέροντος προς τους ελευθέρους Έλληνας»
Τι τους λέει; «Να μείνετε ως διέταξεν απ’ αρχής το προσωρινόν πολιτικόν σας σύνταγμα, αβασίλευτοι.
Αβασίλευτοι, διότι είσθε χριστιανοί, ήγουν πρεσβεύετε θρησκείαν, ήτις δεν γνωρίζει βασιλείς. […]
Αβασίλευτοι, διότι η σημερινή πτωχή της Ελλάδος κατάστασις δεν είναι ικανή να υποφέρη βασιλείαν, πράγμα και καθ’ αυτό βαρυδάπανον…
Αι… φατρίαι, αι καταπολεμούσαι σήμερον η μία την άλλην, ευθύς ως ίδωσι βασιλέα εις την Ελλάδα, μέλλουν (μην αμφιβάλλετε) να ομονοήσωσιν ως αδελφοί, να περικυκλώσωσιν ως ανδράποδα τον νεοφανή βασιλέα, να συγκροτήσουν αυλήν, να τον μεταμορφώσωσιν εις δεσπότην… ή να τον καταστήσωσι δεσποτικώτερον… και να τον διδάσκωσι πώς και μέχρι πόσου να σας φορολογή, δια να συμμερίζωνται μ’ αυτόν τους ιδρώτας σας, να σας βυζάνωσι και αυτό το αίμα…
Εάν… φορτισθήτε βασιλέα, δεν έχετε να φοβήσθε μόνον (ως έλεγα) το βαρυδάπανον. Άλλο τούτου μυριάκις βαρύτερον και αισχρότερον σας προσμένει, η καταφρόνησις…
Μη δυνάμενοι πλέον να ζήτε εντίμως από τους κόπους των ιδίων έργων, των αργών την αργίαν μέλλετε να ζηλεύσετε, αυτούς να μιμήσθε, αυτούς να κολακεύετε, ως δεσπότας και κυρίους σας, και αυτών ανδράποδα να γίνεσθε και σκύλοι, δια να τρέφεσθε και ως “κυνάρια από των ψιχίων των πιπτόντων από της τραπέζης αυτών”».
Στην Τράπεζα του Μέλλοντος η μνήμη είναι η μόνη περιουσία που θα απομείνει. Η Ελληνική Δημοκρατία σήμερα δεν απειλείται απ’ όσους «ενθουσιάζονταν κι επευφημούσαν/… μόλο που βέβαια ήξευραν τι άξιζαν αυτά,/ τι κούφια λόγια ήσανε αυτές οι βασιλείες». Άλλες είν’ οι δεσποτείες.
