Του Γρηγόρη Ρουμπάνη
Αν το σκάνδαλο Qatargate και η εμπλοκή της Εύας Καϊλή προκάλεσαν το πρώτο σοκ στους αφελείς της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, τα νέα από τις Βρυξέλλες τους προετοιμάζουν για ακόμα μεγαλύτερες εκπλήξεις. Μια άλλη υπόθεση με ισχυρότερη «γόμωση», που δεν αφορά πέντε μαχαραγιάδες και καμιά εικοσαριά πλασιέ του φυσικού αερίου αλλά το ευρωπαϊκό σύνολο, απασχολεί τις ερευνητικές επιτροπές του Ευρωκοινοβουλίου. Και δεν αποκλείεται λίαν προσεχώς να απασχολήσει και άλλες αρχές.
Πρόκειται για τη μεθόδευση διάθεσης του εμβολίου για τον κορωνοϊό της αμερικανικής εταιρείας Pfizer, στην οποία φέρεται ύποπτη εμπλοκής η ίδια η κατά τα άλλα αυστηρή σε θέματα αρχών και ηθικής πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σε συνέργεια με τον διευθύνοντα σύμβουλο της εν λόγω φαρμακευτικής Άλμπερτ Μπουρλά. Όποιος μάλιστα έχει συνδέσει ήδη τις δυο υποθέσεις με την εθνικότητα δυο εκ των βασικών υπόπτων, την ελληνική, κερδίζει χρυσούν ωρολόγιον. Πάλι «κανονιές» ετοιμάζεται να ρίξει ο Λυκαβηττός.
Η συνήθως χαμογελαστή Ούρσουλα έχει το δικαίωμα να αρνηθεί να εμφανιστεί στην ειδική επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τον covid-19 αλλά, όπως επισημαίνει η Politico, με τις εκκλήσεις για μεγαλύτερη διαφάνεια μετά το Qatargate να γίνονται όλο και πιο έντονες, ενδεχομένως να μην μπορεί να αρνηθεί. Εξάλλου είναι νωπή ακόμα η δήλωσή της περί ανάγκης δημιουργίας ενός Συμβουλίου Ηθικής στο Ευρωκοινοβούλιο, όμοιο με αυτό που λειτουργεί στους κόλπους της Κομισιόν. Πώς μπορεί λοιπόν κανείς να είναι τιμητής της ηθικής και ταυτοχρόνως να αρνείται να εκτεθεί στις αδιάκριτες έρευνες των ήδη θεσμοποιημένων επιτροπών;
Είναι μεγάλα τα ποσά. Η υπόθεση αφορά την τρίτη σύμβαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με την Pfizer, τον Μάιο του 2021, για την αγορά 1,8 δισεκατομμυρίων εμβολίων για το 2022 και 2023 ύψους 35 δισεκατομμυρίων ευρώ. Οι New York Times έγραψαν για SMS της πολυπράγμονος προέδρου που αντάλλαξε με τον Άλμπερτ Μπουρλά, τα οποία αρνήθηκε να αποκαλύψει η Κομισιόν. «Σβήστηκαν», υποστήριξε εκπρόσωπός της, επειδή «ήταν σύντομα». Κι όμως αφορούσαν το μεγαλύτερο μέχρι τώρα κονδύλι της ΕΕ για ένα τέτοιο προϊόν.
Το θέμα είναι τεράστιο. Αποκαλύπτεται η αδιαφάνεια στις συναλλαγές της αμαρτωλής κορυφής της ΕΕ και γεννά ερωτήματα γύρω από τους προσωπικούς χειρισμούς των μελών της στη διαχείριση των οικονομικών της. Είναι χρήματα που αντλούνται από τα εκατομμύρια των Ευρωπαίων μέσω φόρων που πληρώνονται στις χώρες τους. Ταυτοχρόνως και ενώ έχουν διατυπωθεί σοβαρά ερωτήματα από μερίδα επιστημόνων για την αξία, την αποτελεσματικότητα και τις πιθανές παρενέργειες που μπορεί να έχει στον οργανισμό ένα τέτοιο εμβόλιο νέας γενιάς, τίθεται και θέμα εμπιστοσύνης των πολιτών απέναντι σε πολιτικούς που υποτίθεται είναι ταγμένοι να προστατεύουν το πολυτιμότερο αγαθό: την υγεία τους.
Ήδη ο εκ Θεσσαλονίκης επικεφαλής του αμερικανικού κολοσσού έχει αρνηθεί δις να ανταποκριθεί στην πρόσκληση της αρμόδιας επιτροπής του Ευρωκοινοβουλίου να καταθέσει, η οποία πλέον ζητεί την επιβολή κυρώσεων σε βάρος του ιδίου και της εταιρείας που εκπροσωπεί. Την ίδια στάση μέχρι στιγμής έχει κρατήσει και η Κομισιόν, την οποία το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο κατηγορεί πλέον ότι αρνείται να δώσει λεπτομέρειες γύρω από αυτή τη σκοτεινή υπόθεση. Τη σιωπή φαίνεται να έχει επιβάλει η φον ντερ Λάιεν, η οποία όπως φαίνεται γενικώς δεν τα πάει τόσο καλά με τη διαφάνεια. Έχει κατηγορηθεί και στο πρόσφατο παρελθόν, όταν ήταν υπουργός Άμυνας της Γερμανίας, ότι είχε επίσης διαγράψει «κατά λάθος» από το επίσημο τηλέφωνό της SMS που αφορούσαν συμβάσεις πληρωμών εξωτερικών συμβούλων.
Το χρήμα και το εμπόριο δείχνουν να σκεπάζουν αρχές και κανόνες της κατά τα άλλα δημοκρατικής Ευρώπης, έτσι που αναδύεται στη σύγχρονη επικαιρότητα η διαπίστωση του Αθηναίου ρήτορα Λυσία: «πολλές φορές, αν κι έχουμε ειρήνη, πολιορκούμαστε όχι από εχθρούς αλλά από εμπόρους».
Καλό κουράγιο, όπως θα έλεγε ένας άλλος πολυπράγμων επίτροπος, ο Όλι Ρεν.
