«Από στρατιωτική άποψη στην Ουκρανία, δεν βλέπω βραχυπρόθεσμες λύσεις, αλλά έναν ατελείωτο πόλεμο που, αν δεν γίνει κάτι για διαπραγματεύσεις, θα συνεχιστεί για χρόνια, αν όχι δεκαετίες ή δεκαετίες, όπως στο Αφγανιστάν»: Η απαισιόδοξη αυτή εκτίμηση ανήκει στον Ιταλό στρατηγό Μάρκο Μπερτολίνι.
Πρώην στρατιωτικός διοικητής σε πολυάριθμα θέατρα πολέμου, ο στρατηγός Μπερτολίνι βλέπει σκοτάδι στο μέλλον της Ουκρανίας: «Τίποτα δεν υποδηλώνει τον τερματισμό της συνεχιζόμενης σύγκρουσης με τους Ρώσους», τονίζει.
Η πρόσφατη επίθεση στη ρωσική βάση Μακίιβκα που προκάλεσε το θάνατο δεκάδων ,αν όχι εκατοντάδων νεοσύλλεκτων στρατιωτών και τα σημάδια μιας μεγάλης αντεπίθεσης που φέρεται να προετοιμάζει ο Πούτιν, δείχνουν προς την κατεύθυνση της όξυνσης της σύγκρουσης. Με λίγα λόγια, μιλάνε μόνο τα όπλα. «Ο Ζελένσκι θέλει την επιστροφή στα σύνορα του 1991, κάτι που η Ρωσία δεν θα δεχτεί ποτέ. Η Μόσχα από την πλευρά της θέλει να διατηρήσει τα κατεχόμενα εδάφη. Δύσκολο να επιτευχθεί συμβιβασμός .Και η προοπτική της Ευρώπης να προκαλέσει μια νέα Δίκη της Νυρεμβέργης για τους ηττημένους Ρώσους, μόνο νέες πυρκαγιές θα προκαλέσει και όχι την ειρήνη», λέει ο πολύπειρος Ιταλός στρατηγός.
Δυστυχώς, η ειρήνη θα αργήσει να έλθει στο μέτωπο της Ουκρανίας. Ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν που πίστεψε σε μια εύκολη εισβολή, παίζει τώρα το κεφάλι του . Δεν μπορεί να κάνει πίσω αν δεν εξασφαλίσει μια υποτιθέμενη «νίκη» στα μάτια των Ρώσων.
Στρατηγική αλά Καμπούλ
Από την άλλη πλευρά, η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της φαίνεται να προκρίνουν την ίδια στρατηγική που ακολούθησαν και στην περίπτωση του Αφγανιστάν πριν 30τόσα χρόνια. Μετά την ήττα της Σοβιετικής Ένωσης εκεί (1979-1989), δεν υπήρχε σοβαρό ενδιαφέρον για ειρηνική ανοικοδόμηση. Νεοσυντηρητικοί όπως ο Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι είχαν κάνει άλλωστε εκστρατεία υπέρ της αμερικανικής παρέμβασης από τη δεκαετία του 1980. Ενας βασικός στόχος ήταν η επέκταση της γεωστρατηγικής επιρροής των ΗΠΑ στην Κεντρική Ασία. Μεγάλες δυνάμεις όπως η Κίνα και η Ρωσία έπρεπε και τότε να περιοριστούν, οι μεσαίες δυνάμεις όπως το Ιράν να αποσταθεροποιηθούν και τα συμμαχικά (μικρά) κράτη να ενισχυθούν.
Ως αποτέλεσμα μάλιστα των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, η εσωτερική ισορροπία δυνάμεων στις Ηνωμένες Πολιτείες ,άλλαξε. Με το προπαγανδιστικό πρόσχημα της τρομοκρατικής απειλής, ο τότε πρόεδρος Τζορτζ Μπους άρχισε να εφαρμόζει μια νέα παραλλαγή επιθετικής εξωτερικής πολιτικής – τον παγκόσμιο «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας».
Βασικά στοιχεία της αφγανικής τραγωδίας φαίνεται ότι επαναλαμβάνονται και στην Ουκρανία. Όπως και στο Αφγανιστάν, οι σκληροπυρηνικοί ιδεολογικοποιούν τη σύγκρουση, τυποποιώντας την ως έναν συστηματικό πόλεμο του «καλού εναντίον κακού». Τα ορθολογικά επιχειρήματα ή ακόμη και η ειρηνική συνεργασία δεν πρέπει να έχουν θέση.
Κι όμως! Θα ήταν απαραίτητη μια κοινή στρατηγική ασφάλειας. Μαζί με δυνάμεις όπως η Κίνα, η Ρωσία και το Ιράν, το Αφγανιστάν θα μπορούσε να είχε σταθεροποιηθεί. Αλλά ποτέ δεν υπήρχε ενδιαφέρον για αυτό. Για τη Δύση, ο πόλεμος στο Αφγανιστάν ήταν ένα εργαλείο αποδυνάμωσης αυτών των κρατών και όχι ένα σχέδιο συνεργασίας.
Σήμερα,ουδείς μπορεί να αγνοήσει την ενίσχυση της συμμαχίας της Ρωσίας με την Κίνα, αλλά και την Ινδία. Και έτσι η εικόνα γίνεται πιο περίπλοκη.
Η Κίνα είναι ένα θεμελιώδες στοιχείο, ακόμα κι αν δεν θέλει να εμπλακεί σε έναν πόλεμο που διεξάγεται στην Ευρώπη: η ευημερία της Ευρώπης είναι σημαντική για το Πεκίνο, ο «Δρόμος του Μεταξιού» δεν χρειάζεται μια φτωχή Ευρώπη.
Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστά σε ένα νέο σενάριο «Αφγανοποίησης» του πολέμου στην Ουκρανία. Πρέπει να ευχηθούμε στον ουκρανικό λαό ότι δεν θα χρειαστούν χρόνια ή δεκαετίες για να αποτύχει αυτή η πολιτική. Το αίτημα της κατάπαυσης του πυρός και της ουδετερότητα για την Ουκρανία, σε μια νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας, είναι παραπάνω από εύλογο.
