Για πρώτη φορά μετά από δύο χρόνια κορωνοϊού, ο πάπας Φραγκίσκος χοροστάτησε στη λειτουργία των Χριστουγέννων μπροστά σε περίπου 7.000 καλεσμένους στην κατάμεστη Βασιλική του Αγίου Πέτρου. Ο προκαθήμενος της Καθολικής Εκκλησίας αποκάλεσε τους αδύναμους και τους φτωχούς «βασικούς πάσχοντες της ανθρώπινης απληστίας».
Ο πάπας ανέφερε ότι ο Ιησούς γεννήθηκε χωρίς πολυτέλεια και άνεση, αλλά «έφερε τον αληθινό πλούτο της ζωής στο φως», δηλαδή την αγάπη στις διαπροσωπικές σχέσεις. «Φυσικά δεν είναι εύκολο να αφήσεις την ευχάριστη ζεστασιά της κοσμικότητας για να αγκαλιάσεις τη λιτή ομορφιά του Σπηλαίου της Βηθλεέμ» είπε ο 86χρονος Φραγκίσκος, καθήμενος την περισσότερη ώρα λόγω των προβλημάτων με τα γόνατά του. «Ακόμη και αυτά τα Χριστούγεννα, η ανθρωπότητα αγωνίζεται ακόρεστα για χρήματα, δύναμη και ευχαρίστηση και δεν κάνει χώρο για τα μικρά, για τα πολλά αγέννητα, φτωχά, ξεχασμένα παιδιά, όπως συνέβη με τον Ιησού. Σκέφτομαι ιδιαίτερα τα παιδιά που κατασπαράσσονται από τον πόλεμο, τη φτώχεια και την αδικία» είπε.
Μετά από έναν χρόνο που σημαδεύτηκε από την αιματηρή σύγκρουση στην Ουκρανία, στη λειτουργία την παραμονή των Χριστουγέννων ο πάπας Φραγκίσκος επέκρινε τους πολέμους και τις συγκρούσεις στον κόσμο. «Πόσοι πόλεμοι υπάρχουν! Και σε πόσα μέρη, ακόμη και σήμερα, η αξιοπρέπεια και η ελευθερία καταπατούνται!».
Τι θα έλεγε ο Ιησούς για την Ουκρανία;
Τι θα σκεφτόταν άραγε ο Ιησούς ακούγοντας τον προκαθήμενο της Καθολικής Εκκλησίας να λέει αυτά τα λόγια; Ή τον Ρώσο Πατριάρχη Κύριλλο να «ευλογεί» τον πόλεμο του Πούτιν στην Ουκρανία; Το ερώτημα μπορεί να ακούγεται περίεργο, αλλά η γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung ζήτησε από τον Τζον Ντόμινικ Κροσάν, καθηγητή της Ιστορίας της Βίβλου στο Πανεπιστήμιο DePaul και μελετητή του πρώιμου χριστιανισμού, να απαντήσει αν «ο Ιησούς ήταν πολιτικός ακτιβιστής στην εποχή του». Αν ο Μεσσίας από τη Ναζαρέτ, που κήρυξε τη μη βίαιη αντίσταση κατά της Ρώμης και τη δικαιοσύνη, θα συμβούλευε το Κίεβο να παραδοθεί; Ή αν θα επαινούσε τον πάπα Φραγκίσκο και θα καταδίκαζε τον Πατριάρχη Κύριλλο;
«Ο Ιησούς είναι μάρτυρας σύμφωνα με τον ελληνικό ορισμό της λέξης» λέει ο καθηγητής Κροσάν. «Ο μάρτυρας είναι υπέρ της μη βίας και προτιμά να σκοτωθεί, παρά να χρησιμοποιήσει βία. Αλλά μια χώρα δεν μπορεί να το κάνει αυτό. Σήμερα, για παράδειγμα: Η Ουκρανία πρέπει να αμυνθεί.
Την εποχή που έζησε ο Ιησούς υπήρχαν παντού εξεγέρσεις. Οι Ρωμαίοι έστελναν τις λεγεώνες τους νότια, από τα στρατόπεδά τους στη σημερινή Συρία, για να καταστείλουν τις εξεγέρσεις. Και όταν οι λεγεώνες προχωρούσαν, δεν ήθελες να είσαι μπροστά τους και να σταθείς εμπόδιο. Χιλιάδες ντόπιοι σφαγιάστηκαν, γυναίκες βιάστηκαν και παιδιά σκλαβώθηκαν, τότε. Ναι, αυτό συχνά ξεχνιέται, αλλά μπορείτε να διαβάσετε για αυτό στα κείμενα του Ιώσηπου Φλάβιου. Μια λεγεώνα στάλθηκε ανατολικά προς τη Σέπφωρη, μια πόλη βόρεια της Ναζαρέτ, και οι λεγεωνάριοι την έκαψαν. Δεν ήταν πόλεμος ακριβείας. Κατέστρεφαν τα πάντα. Κάποια στιγμή, η Μαρία θα είχε πει στον Ιησού για τις πράξεις των Ρωμαίων. Δεν μπορώ να φανταστώ τον Ιησού να μεγαλώνει χωρίς όλοι στη Ναζαρέτ να μιλούν για την ημέρα που ήρθαν οι Ρωμαίοι.
Ο Ιησούς ήταν όμως πολύ διαφορετικός, αυτό είναι πολύ σημαντικό για μένα. Ο Ιησούς ασχολήθηκε με τη μη βίαιη αντίσταση. Δεν εφηύρε βέβαια αυτή τη μορφή αντίστασης. Υπήρχαν άλλες ομάδες στη διάρκεια της ζωής του που πειραματίζονταν με τη μη βίαιη αντίσταση. Ο Ιησούς αρχίζει να επαναστατεί ενάντια στην εμπορευματοποίηση της αλιείας από τους Ρωμαίους στη Θάλασσα της Γαλιλαίας. Φυσικά, όταν πολλαπλασιάζει τα ψάρια στο για να ταΐσει δέκα χιλιάδες, είναι θαύμα. Είναι όμως και μια βαθιά πολιτική πράξη. Το ερώτημα ήταν: ποιος ελέγχει τα ψάρια στη λίμνη; Τότε ο Ιησούς προσκαλείται στην Ιερουσαλήμ. Διασχίζει την ανατολική πύλη πάνω σε ένα γαϊδουράκι. Σε αντίθεση με τον Ρωμαίο κυβερνήτη Πόντιο Πιλάτο, που πάντα εμφανιζόταν να ιππεύει ένα άλογο. Αν διαβάσετε προσεκτικά τη Βίβλο, καταλαβαίνετε ότι τα πλήθη προστατεύουν τον Ιησού και ότι οι αρχές θέλουν να τον εκτελέσουν επειδή γνωρίζουν ότι αυτό που κάνει είναι πολύ επικίνδυνο. Ο Ιησούς, δηλαδή, οργανώνει διαδηλώσεις… Όταν οι Μάγοι έρχονται στην Ιερουσαλήμ, ρωτούν: «Πού είναι ο νεογέννητος Βασιλιάς των Ιουδαίων;» Γιατί αυτός είναι ο επίσημος τίτλος του Ηρώδη, που του απένειμε η Ρώμη. Και αν κάποιος Ρωμαίος άκουγε τότε ότι ο Ιησούς ήταν ο «υιός του Θεού», πιθανότατα θα γελούσε. Ένας υιός του Θεού από τη Ναζαρέτ, αυτό έπρεπε να είναι ένα αστείο. Αλλά μετά από λίγο θα είχε συνειδητοποιήσει ότι οι άνθρωποι ήταν σοβαροί για τον παράλογο ισχυρισμό τους. Είναι σαν κάποιος να ισχυρίζεται ότι ήταν Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής»
«Ειρήνη μέσω δικαιοσύνης»
Ο καθηγητής Κροσάν λέει ότι δεν πρέπει να διαβάσει κανείς την Καινή Διαθήκη πριν διαβάσει τον Βιργίλιο ή τον Όμηρο. Όταν διαβάζεις την Καινή Διαθήκη χωρίς εκπαίδευση, σκέφτεσαι: Ένας άνθρωπος που είναι Θεός! Ουάου! Πρέπει να φαίνεται σαν κάποια περίεργη, υπερβατική γλώσσα. Μόλις διαβάσετε τον Βιργίλιο, θα αναγνωρίσετε το πλαίσιο της εποχής. Έτσι, η ατμόσφαιρα της εποχής ήταν ότι οι ηγέτες, όταν ήταν αρκετά σημαντικοί, αποκαλύπτονταν ως θεοί. Για παράδειγμα, ο αυτοκράτορας Αύγουστος όταν φέρνει ειρήνη στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία, αναγνωρίζεται ως θεός από τους υπηκόους του. Ο ρωμαίος αυτοκράτορας όμως φέρνει την ειρήνη στους ανθρώπους μέσω της νίκης. Ο Ιησούς είπε: “Φέρνω την ειρήνη μέσω της δικαιοσύνης”. Τι θα γινόταν όμως αν η Ρώμη είχε αποφασίσει να εξολοθρεύσει τον επαναστατημένο εβραϊκό λαό και να θέσει εκτός νόμου τη θρησκεία του; Θα έλεγε ο Ιησούς: «Πρέπει να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας»; Ναι! Είμαι σίγουρος. Εάν κάποιος έρθει στο σπίτι σας και προσπαθήσει να σας σκοτώσει, έχετε το δικαίωμα να υπερασπιστείτε τον εαυτό σας. Υπάρχουν περιπτώσεις που δεν υπάρχει εναλλακτική».
Μήπως τελικά οι άνθρωποι συχνά παραβλέπουν τις πολιτικές επιπτώσεις της Βίβλου; «Δεν τις παραβλέπουν, απλά τις κρύβουν αθόρυβα και κρυφά» υποστηρίζει ο καθηγητής Κροσάν. «Η χριστιανική εκκλησία συμφώνησε από νωρίς με τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο για μια κατανομή καθηκόντων: Η εκκλησία φρόντιζε για τον παράδεισο, ο αυτοκράτορας για την πολιτική. Επιτρεπόταν στους επισκόπους να μιλούν για έλεος, αλλά όχι για διανεμητική δικαιοσύνη. Για αυτούς χτίστηκαν όμορφες εκκλησίες»…
