Είναι πολιτικοί ή λομπίστες; Ευρωβουλευτές ή επιχειρηματίες; Το σύνορο ανάμεσα σε αυτούς τους δύο κόσμους γίνεται όλο και πιο δυσδιάκριτο. Σχεδόν αόρατο. Το νέο σκάνδαλο Qatargate, του οποίου έχουμε δει μόνο την κορυφή του παγόβουνου, αποδεικνύει ότι κάποιοι πολιτικοί φλερτάρουν συστηματικά με μια προσοδοφόρα δεύτερη δουλειά. Στην υπηρεσία κρατών, όπως το Κατάρ και το Μαρόκο, αλλά και κάθε λογής εταιρειών.
Το γεγονός ότι υπάρχουν φυσικά και οι λομπίστες-κάπου 30.000 υπολογίζονται μόνο στις Βρυξέλλες-που φλερτάρουν και συχνά «αποπλανούν» ευρωβουλευτές που είναι ευαίσθητοι στο θρόισμα των χαρτονομισμάτων, δείχνει ότι το ανήθικο αυτό φαινόμενο έχει ήδη λάβει εξαιρετικά σοβαρές διαστάσεις.
Στην πλειονότητά τους βέβαια, οι εκλεγμένοι πολιτικοί δεν προδίδουν την εντολή που παίρνουν από τους ψηφοφόρους. Όμως ο αριθμός των «απίστων» αυξάνεται. Διαρκώς μάλιστα, επιβεβαιώνοντας μια γενική κρίση αξιών και ιδανικών. Μιας κρίσης που δυστυχώς είναι χαρακτηριστική μιας ολοένα και πιο ρευστής κοινωνίας, που λειτουργεί με πελατειακή λογική. Η διαφθορά, αφού γεννήθηκε με την ατομική ιδιοκτησία δεν μπορεί να εξαλειφθεί εντελώς. Ούτε μπορεί να εξαλειφθεί ο πειρασμός των ανθρώπων να πλουτίσουν με χίλια τεχνάσματα, συχνά παράνομα.
Μπορεί κάτι να γίνει ώστε να απομακρυνθεί η πολιτική από τους λομπίστες; Θαυματουργές συνταγές εξάλειψης του φαινομένου της διαφθοράς δεν υπάρχουν δυστυχώς στο σύστημα που ζούμε. Το μόνο που ίσως μπορεί να γίνει είναι να περιοριστεί η έκταση της ζημιάς.
Οι αείμνηστοι Αμερικανοί οικονομολόγοι Τζέιμς Μπιουκάναν και Γκόρντον Τάλοκ στο βιβλίο τους «Ο υπολογισμός της συναίνεσης» (1962), εξηγούν επακριβώς το πώς οι φορείς του δημόσιου τομέα λαμβάνουν αποφάσεις. Έδειξαν ότι οι πολιτικοί και οι γραφειοκράτες, αντίθετα με τη συμβατική σοφία που επιτάσσει πώς πρέπει να ενεργούν για το δημόσιο συμφέρον, τείνουν να λειτουργούν με βάση το προσωπικό τους συμφέρον. Όπως και οι φορείς του ιδιωτικού τομέα.
Ο Μπιουκάναν, βραβεύτηκε με το Νόμπελ Οικονομίας το 1986 για την συμβολή του σε αυτό που λέγεται «οικονομικά της δημόσιας επιλογής». Δηλαδή στις οικονομικές αποφάσεις που λαμβάνονται στο πολιτικό πεδίο από πολιτικούς, γραφειοκράτες και ψηφοφόρους. Στο βιβλίο του «Η Δημοκρατία των Ελλειμμάτων», που δημοσιεύτηκε το 1977, ο Νομπελίστας οικονομολόγος περιγράφει ως προφήτης την πολιτική κατάσταση που βιώνει σήμερα η Ευρώπη.
Στο περίφημο αλλά και πικρόχολο «Λεξικό του Διαβόλου», ο Μπιρς δίνει ένα ορισμό της πολιτικής που βρίσκεται σχετικά κοντά σε αυτό που ήθελε να κάνει κατανοητό ο Μπιουκάναν. Η πολιτική, έγραφε ο Μπιρς είναι «μια σύγκρουση συμφερόντων μεταμφιεσμένη σε διαγωνισμό αρχών. Διαχείριση των δημοσίων υποθέσεων για ιδιωτικό όφελος».
Πολλά από αυτά που περιέγραφαν ο Μπιουκάναν και ο Μπιρς πριν από δεκαετίες, βιώνουμε σήμερα στην Ευρώπη. Τι θα έγραφε άραγε ο Μπιρς στο λήμμα ΕΕ στο «Λεξικό του Διαβόλου»; «Η ευρωπαϊκή δημοκρατία δέχεται επίθεση», προειδοποίησε η Ρομπέρτα Μέτσολα, η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Μόνο που το τάνγκο –και της διαφθοράς- χρειάζεται δύο…
