Στο 9% υποχώρησε ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή τον Νοέμβριο στη χώρα μας, από 9,5% τον Οκτώβριο και 12,1% τον Σεπτέμβριο.
Η επιβράδυνση είναι κάτι που ανέμενε το οικονομικό επιτελείο καθώς η σύγκριση γίνεται σε ετήσια βάση, δηλαδή σε σχέση με τον Νοέμβριο του 2021. Ωστόσο, συνεχίζεται η ανοδική πορεία των τιμών στα τρόφιμα, με τον σχετικό δείκτη να αυξάνεται κατά 12,8% τον Νοέμβριο (από 12,3% τον Οκτώβριο). Και οι δαπάνες για τρόφιμα είναι τα λιγότερο συμπιέσιμα στοιχεία ενός οικογενειακού προϋπολογισμού.
Η αύξηση των τιμών που υφίστανται τα νοικοκυριά είναι όμως πολύ χειρότερη από ό,τι μας λένε οι αριθμοί . Και είναι τόσο πιο «κακή», όσο πιο κάτω πάνε οι εισοδηματικές τάξεις. Η μεσαία τάξη πληρώνει το υψηλότερο σχετικό τίμημα.
Για τους επενδυτές, η αύξηση της τιμής μπορεί να διαρκέσει μόνο έως ότου οι καταναλωτές σταματήσουν να αγοράζουν, συμπιεσμένοι από την καταστροφή της αγοραστικής δύναμης. Ο πληθωρισμός δεν μπορεί να διαρκέσει, λέγεται, γιατί διαφορετικά η ύφεση θα έρθει ελλείψει μισθολογικών αυξήσεων.
Ενθαρρυντική είναι βέβαια η σημαντική μείωση των τιμών που καταγράφεται στην ενέργεια, όπου το Νοέμβριο η αύξηση ήταν στο 12,3% από 20,7% τον προηγούμενο μήνα.
Είναι μια ελπίδα ότι η φωτιά του πληθωρισμού, που χαρακτήρισε μέχρι στιγμής το τρέχον έτος, μπορεί να αρχίσει να υποχωρεί.
Είναι όμως μια ελπίδα που συγκρούεται με μια περίπλοκη γεωπολιτική κατάσταση και με την πρόγνωση του καιρού για το χειμώνα. Η βιομηχανία τροφίμων είναι ενεργοβόρα: από τα λιπάσματα μέχρι την εφοδιαστική αλυσίδα που φέρνει το προϊόν λίγα μέτρα από τα σπίτια μας.
Ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού θα συνεχίσει να υφίσταται αυξήσεις τιμών σε μεγάλο βαθμό σε διψήφια επίπεδα, επειδή τα βασικά καταναλωτικά προϊόντα αγοράζονται από τον οικογενειακό προϋπολογισμό αλλά όχι με στατιστικά στοιχεία. Σε περίπτωση ύφεσης, εάν συνεχιστεί η ενεργειακή κρίση και ο πόλεμος, το χάσμα μεταξύ πραγματικότητας και αριθμών θα εκραγεί.
Αυτό είναι ένα πρόβλημα για τους επενδυτές, τις κεντρικές τράπεζες και ακόμη περισσότερο για τους πολιτικούς που κινδυνεύουν να μην δουν ένα τεράστιο κοινωνικό ζήτημα.
Η ενεργειακή κρίση παραμένει το πρώτο οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό πρόβλημα. Ωστόσο, παρά την πραγματικότητα που αναπτύσσεται, διαβάζουμε ειδήσεις, που είναι δύσκολο να πιστέψουμε. Αναφερόμαστε, για παράδειγμα, στην απόφαση της ολλανδικής κυβέρνησης να προσφέρει χρήματα στους αγρότες για να αγοράσουν εκατοντάδες αγροκτήματα και να τα …κλείσουν, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι μείωσης των εκπομπών αζώτου της ΕΕ. Αν η είδηση δεν είχε δημοσιευτεί στο Bloomberg, σχεδόν θα το πιστεύαμε. Η Ολλανδία, η οποία είναι ένας από τους σημαντικότερους εξαγωγείς αγροτικών προϊόντων, πιστεύει ότι μπορεί ακόμα να ικανοποιήσει την εγχώρια ζήτηση, αλλά σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η απόφαση έχει μόνο μία πιθανή συνέπεια: περισσότερο πληθωρισμό τροφίμων.
Ο συνδυασμός ενεργειακής κρίσης και νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας κινδυνεύει να δημιουργήσει ένα τέρας που σιγοβράζει και μεγαλώνει κάτω από το ραντάρ των οικονομικών σχολιαστών. Γιατί επιμένουν να διαβάζουν τα δεδομένα με τα συνηθισμένα γυαλιά και όχι με αυτά που χρειάζονται σήμερα. Το σενάριο σήμερα δεν έχει καμία σχέση με αυτό των τελευταίων δεκαετιών. Χρειάζονται καινούρια γυαλιά…
