Η ευρωπαϊκή ιστοσελίδα Politico θέτει ένα ερώτημα: ποιος θα είναι ο ισχυρότερος ηγέτης στην Ευρώπη το 2023; «Επεξεργαζόμαστε τη λίστα μας για τους πιο ισχυρούς Ευρωπαίους ηγέτες, αλλά είμαστε περίεργοι να ακούσουμε και τις δικές σας προτάσεις», γράφει το Politico, καλώντας τους πολίτες να πάρουν μέρος σε μια άτυπη δημοσκόπηση.
Αναμφίβολα, η απάντηση σε αυτή την ερώτηση ήταν ευκολότερη όταν η Άγκελα Μέρκελ ήταν επικεφαλής της γερμανικής ατμομηχανής. Σήμερα όμως είναι δύσκολη η απάντηση. Η Γερμανία έχει νέο καγκελάριο, τον Όλαφ Σολτς, αλλά τα «παπούτσια» της Μέρκελ φαίνονται πολύ μεγάλα γι’ αυτόν!
Ο Εμανουέλ Μακρόν θα μπορούσε; Δυστυχώς, ούτε οι Γάλλοι ψηφοφόροι, ούτε η υπόλοιπη Ευρώπη φαίνεται να συμφωνούν με το σχέδιό του. Ο Γάλλος πρόεδρος είναι αμήχανος και αδύναμος από τότε που έχασε την πλειοψηφία του στην Γαλλική Εθνοσυνέλευση πριν από πέντε μήνες. Η αναμέτρησή του με την μεταφασίστρια Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι για την από ανθρωπιστική αντιμετώπιση των μεταναστών που μετέφερε το πλοίο Ocean Viking, δεν αλλάζει την κατάσταση. Το επεισόδιο αποκάλυψε πόσο πολύ ο Μακρόν ενσαρκώνει τώρα στην ευρωπαϊκή σκηνή αυτό που οι Αμερικανοί αποκαλούν «κουτσή πάπια» -δηλαδή έναν ηγέτη που έχει γίνει πολύ αδύναμος πολιτικά για να επιβάλει τους σκοπούς του.
Για την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δεν μπορεί να γίνει λόγος. Δεν μπορεί να επηρεάσει κανέναν και τίποτα. Ιδιαίτερα στις χώρες μέλη της Ανατολής-όπως η Πολωνία-που αισθάνονται ότι είναι πιο κοντά στους Αμερικανούς .
Αν στην Ευρώπη συνυπολογίσουμε και τη Ρωσία, τι θα λέγατε για τον Βλαντίμιρ Πούτιν; Μήπως είναι ο ισχυρότερος ; Ο άνθρωπος που βύθισε ξανά την Γηραιά ήπειρο στον πόλεμο και ευθύνεται για την ενεργειακή και οικονομική κρίση που αντιμετωπίζει η ήπειρος; Ωστόσο, ο Πούτιν δεν φαίνεται να κερδίζει πόντους γιατί υποχωρεί, αν δεν χάνει κιόλας τον πόλεμο.
Ευρώπη ΕΠΕ
Όποιος κι αν ανακηρυχθεί τελικά ισχυρότερος ηγέτης στην Ευρώπη, ένα είναι σίγουρο: Θα είναι ηγέτης σε μια δύναμη ΕΠΕ -Ευρώπη Περιορισμένης Ευθύνης. Σε μια Ευρώπη που δεν μπορεί πλέον να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις πολλαπλές κρίσεις – κλίμα, οικονομία, πόλεμο – με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπος ο κόσμος. « Η Ευρώπη αδυνατεί να αναγνωρίσει πόσο κοντά είναι οι κίνδυνοι για την ευημερία και την ίδια την ύπαρξης της» γράφει εύστοχα η γερμανική Die Welt.
Τριάντα χρόνια μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, υπάρχει ένα déjà vu με ιστορία: «Δεν υπάρχει Ευρώπη», λέει στην «Ναυτεμπορική» ένας βετεράνος Έλληνας πολιτικός που έχει κάνει χιλιόμετρα στα ευρωπαϊκά σαλόνια. « Η μη εξισορρόπηση της οικονομικής δύναμης με την και στρατιωτική ισχύ καθορίζει την άνοδο και την πτώση των μεγάλων αυτοκρατοριών. Η οικονομική δύναμη ήταν πάντα προϋπόθεση για την πολιτική κυριαρχία, αλλά το ίδιο συχνά οδήγησε σε μεγαλομανία, φαντασιώσεις παντοδυναμίας και τελικά στη παρακμή.
Το ρήγμα μεταξύ Βερολίνου και Παρισιού έχει διευρυνθεί και δύσκολα θα γεφυρωθεί. Στην Ευρώπη κυριαρχεί πλέον η λογική ο καθένας μόνος του και ο Θεός για όλους. Όταν οι Αμερικανοί βρίσκονται σε πόλεμο -τώρα με τη Ρωσία, αύριο με την Κίνα ίσως, η Ευρώπη θα ακολουθεί;
Πραγματικοί πολιτικοί ηγέτες
Ο αείμνηστος Σαρλ ντε Γκωλ είχε δει αυτή τη σύνδεση και για παράδειγμα, δεν ήθελε καμία δομή του ΝΑΤΟ, δηλαδή των ΗΠΑ, στο γαλλικό έδαφος. Μια χώρα, έλεγε ο Ντε Γκωλ, «πρέπει να μπορεί να παίρνει τις δικές της αποφάσεις για τον πόλεμο ή την ειρήνη».
Υπήρχαν επίσης Γερμανοί πολιτικοί που είδαν τον κίνδυνο από την πολιτική των ΗΠΑ και επιχείρησαν μια ανεξάρτητη γερμανική εξωτερική πολιτική.
Ο Βίλι Μπραντ, για παράδειγμα, γνώριζε ότι έπρεπε να βρεθεί ειρήνη με τη Ρωσία και τους ανατολικοευρωπαίους γείτονές της μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ηταν υπέρ του αφοπλισμού και της ύφεσης,πεπεισμένος ότι η ασφάλεια δεν μπορεί να επιτευχθεί όταν ο ένας είναι εναντίον του άλλου, αλλά μόνο από κοινού.
Ο Χέλμουτ Κολ διαπραγματεύτηκε επίσης τη γερμανική ενοποίηση με τον Γκορμπατσόφ και αναγνώρισε ότι η ειρήνη και η συνεργασία με τη Ρωσία ήταν προϋποθέσεις για μια ευρωπαϊκή ειρηνευτική τάξη.
Ο Χανς-Ντίτριχ Γκένσερ είχε κατά καιρούς δυσαρεστήσει τους Αμερικανούς πολιτικούς επειδή φοβόταν έναν περιορισμένο πυρηνικό πόλεμο στην Ευρώπη και ως εκ τούτου κατέβαλλε κάθε δυνατή προσπάθεια για να απαγορεύσει τους πυραύλους μικρού βεληνεκούς και τα τακτικά πυρηνικά όπλα στο γερμανικό και ευρωπαϊκό έδαφος. Ο «γκενσερισμός» είχε γίνει μια βρώμικη λέξη στην Ουάσιγκτον.
Προς το παρόν, δεν υπάρχει ούτε μια ένδειξη ότι η εξωτερική πολιτική της ΕΕ θέτει τα συμφέροντα της Ευρώπης σε προτεραιότητα. «Κουτσές πάπιες» παντού, βλέπετε…
