Οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη μειώθηκαν σχεδόν κατά 70% από τα υψηλά του περασμένου Αυγούστου. Οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου σε όλη τη Γηραιά ήπειρο είναι γεμάτες, για να προμηθεύσουν με επάρκεια τα νοικοκυριά και τη βιομηχανία αυτόν τον χειμώνα. Ακόμη και τα δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν LNG είναι πλέον τόσο πολλά που προκαλούν «μποτιλιάρισμα» μπροστά στους ευρωπαϊκούς τερματικούς σταθμούς, κυρίως στην Ισπανία. Αλλά, και οι φόβοι για έναν πρώιμο, σκληρό χειμώνα, δεν έχουν επιβεβαιωθεί μέχρι στιγμής. Ο σχετικά ζεστός καιρός, με θερμοκρασίες πάνω από το μέσο όρο τις τελευταίες εβδομάδες, καθυστέρησε την έναρξη της περιόδου θέρμανσης. Και ο εφοδιασμός με φυσικό αέριο της Ευρώπης έχει βελτιωθεί σημαντικά τις τελευταίες εβδομάδες. Παράλληλα, οι ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν μειώσει σημαντικά την κατανάλωσή τους.
Μήπως τελικά πρέπει να πιστέψουμε η ενεργειακή κρίση έχει ήδη επιλυθεί; Κάθε άλλο!
Ο ρωσικός «μπλε χρυσός»
Η Ευρώπη κατάφερε να γεμίσει τους χώρους αποθήκευσης φυσικού αερίου της χάρη στον καλό μέχρι σήμερα καιρό, στο γεγονός ότι η ασιατική αγορά δεν είναι ιδιαίτερα πρόθυμη για LNG, αλλά κυρίως χάρη στον «μπλε χρυσό» που έφτασε από τη Ρωσία: Το ρωσικό LNG, που το «βάρος» του πληρώθηκε, παραδόξως, σε χρυσό από την ίδια την ΕΕ.
Οι τιμές του φυσικού αερίου διαπραγματεύονται γύρω στα 85 ευρώ τη μεγαβατώρα- παραμένουν δηλαδή υψηλές, σε σύγκριση με τα 26 ευρώ που ήταν το καλοκαίρι του 2021. Το χειρότερο όμως είναι ότι όταν επιτέλους κρυώσει ο καιρός, γύρω στον Ιανουάριο –Φεβρουάριο, τα αποθέματα φυσικού αερίου της Ευρώπης θα μπορούσαν γρήγορα να εξαντληθούν. Και τα συμβόλαια εκπλήρωσης Δεκεμβρίου και Ιανουαρίου εξακολουθούν να είναι πάνω από 230 δολάρια.
«Η εικόνα στην Ευρώπη είναι ότι οι άνθρωποι έχουν εφησυχάσει, οι τιμές μειώθηκαν λίγο, τα αποθέματα είναι γεμάτα, αλλά είναι πολύ νωρίς για να πούμε ότι όλα βαίνουν καλώς», λέει ο Αλεξ Τάκετ του συμβουλευτικού ομίλου, CRU. «Δεν ξέρεις πόσο κρύος θα είναι ο χειμώνας, δεν είμαστε ακόμη σε περίοδο θέρμανσης. Η μεγάλη μεταβλητή είναι ο καιρός.»
Ο Χένιγκ Γκλουστάιν του Ομίλου Eurasia υποστηρίζει ότι η Ευρώπη έχει την πολυτέλεια να έχει λίγο μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση αφού έχει γεμίσει με επιτυχία τις αποθηκευτικές της εγκαταστάσεις. Το αέριο στις αποθήκες είναι αρκετό για περίπου δύο μήνες.
Η αβεβαιότητα του καιρού
Ο μεγαλύτερος παράγοντας αβεβαιότητας παραμένει πάντως ο καιρός και για αυτό, οι αναλυτές λένε ότι τα χειρότερα δεν έχουν περάσει. Εάν ο χειμώνας είναι ήπιος, η Ευρώπη θα μπορούσε να τελειώσει τη σεζόν με τις αποθήκες φυσικού αερίου να είναι ακόμη μισογεμάτες. Αλλά αν κάνει λίγο πιο κρύο από το κανονικό, τότε «τα αποθέματα φυσικού αερίου θα έχουν σχεδόν εξαντληθεί μέχρι τα τέλη Μαρτίου, κάτι που ενδεχομένως θα σημάνει περικοπές στον εφοδιασμό», προειδοποιεί ο Γκλουστάιν.
Αυτό οδηγεί σε έναν από τους μεγαλύτερους φόβους: Ακόμη κι αν η Ευρώπη μπορέσει να επιβιώσει αυτόν τον χειμώνα, η επόμενη χρονιά μπορεί να αποδειχθεί χειρότερη. Σε αντίθεση με τους πρώτους έξι μήνες του 2022, όπου οι ρωσικές προμήθειες εξακολουθούσαν να ρέουν σε μεγάλο βαθμό στην Ευρώπη παρά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία, τον χειμώνα του 2023 , το ρωσικό αέριο αναμένεται να είναι κοντά στο μηδέν. Οι επιπτώσεις του πολέμου φυσικού αερίου με τη Ρωσία θα γίνουν πραγματικά εμφανείς μόνο την άνοιξη του επόμενου έτους.
Ο ΔΟΕ κρούει τον κώδωνα
Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την Ευρώπη. Ο κίνδυνος για τη διαθεσιμότητα φυσικού αερίου δεν αφορά τον φετινό χειμώνα, αλλά τον επόμενο χρόνο. Προειδοποιεί μάλιστα ότι αυτό που βιώνουμε αυτές τις μέρες είναι ένα μέρος των συνεπειών της αντιπαράθεσης μεταξύ Δύσης και Μόσχας.
Ο ΔΟΕ καλεί σε έκθεσή του την Ευρώπη να μην κάνει το λάθος να πιστέψει ότι τα θετικά δεδομένα αποθήκευσης φυσικού αερίου φέτος, λύνουν το πρόβλημα. Ενας συνδυασμός διακοπής της ροής ρωσικού φυσικού αερίου μέσω αγωγών και αυξημένων εισαγωγών LNG στην Κίνα , θα μπορούσε να κάνει την Ευρώπη να αντιμετωπίσει ένα χάσμα μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, ύψους 30 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων, κατά τη θερινή περίοδο του 2023, όπου θα πρέπει να γεμίσουν οι αποθηκευτικοί χώροι.
Η ανάλυση των γεωπολιτικών επιπτώσεων από τον πόλεμο στην Ουκρανία, δείχνει ότι ο αντίκτυπος στις σχέσεις μεταξύ Ευρώπης, Ρωσίας και Ηνωμένων Πολιτειών θα πλήξει ιδιαίτερα τη Γηραιά ήπειρο. Η μετάβαση από μια κατάσταση οιονεί εξάρτησης από τη Ρωσία, σε μια πιο διαφοροποιημένη αγορά , δεν θα είναι χωρίς συνέπειες Η Ευρώπη αντιμετωπίζει έναν κίνδυνο αποβιομηχάνισης εάν δεν βρεθεί λύση στην ενεργειακή εξάρτηση και στις αυξήσεις των τιμών της ενέργειας λόγω κερδοσκοπίας.
Οι δυτικές κυρώσεις, σε κάθε περίπτωση, δεν φαίνεται να περιοριστούν, ακόμη και μετά το τέλος των εχθροπραξιών στην Ουκρανία. Αλλά αυτό που φαίνεται αρκετά σίγουρο είναι ότι το τραύμα του πολέμου και η ανοικοδόμηση του δυτικού μπλοκ υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών, δεν θα οδηγήσουν στην προηγούμενη κατάσταση στην οποία η Ρωσία ήταν πλήρως ενσωματωμένη στην ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά, ως ο βασικός προμηθευτής. Για το λόγο αυτό, τα όσα συμβαίνουν στο μέτωπο του φυσικού αερίου δεν πρέπει να εξετάζονται μόνο για το άμεσο μέλλον, αλλά με έναν ευρύτερο φακό: ο συναγερμός για τον χειμώνα 2023-2024 είναι, υπό αυτή την έννοια, ένα σήμα που δεν πρέπει να υποτιμάται.
