Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Οι παππούδες, οι γιαγιάδες, οι γονείς μας, συνήθιζαν να μας λένε ιστορίες για το τι περνούσαν στην κατοχή και λίγο μετά τον πόλεμο: ότι δεν είχαν τίποτα να βάλουν στο στόμα τους, ίσως εκτός από αυτούς που είχαν την τύχη να είναι από χωριό.
Μια ζωή που ευτυχώς η συντριπτική πλειοψηφία από εμάς δεν γνώρισε. Μέχρι σήμερα, για τους Ευρωπαίους, πρόβλημα στη θέρμανση υπήρχε μόνο αν ο λέβητας παρουσίαζε κάποιο τεχνικό πρόβλημα ή αν χαλούσε η στρόφιγγα του αερίου.
Τον χειμώνα που έρχεται όμως τα πράγματα θα είναι πολύ διαφορετικά. Η Ευρώπη, θα βρεθεί αντιμέτωπη με σκληρές καταστάσεις, αν η Ρωσία κλείσει τη στρόφιγγα του φυσικού αερίου. Αλλά και με τις τιμές της ενέργειας στα ύψη, ακούγεται όλο και περισσότερο ένα δίλημμα που οι περισσότεροι Ευρωπαίοι δεν τολμούσαν να σκεφτούν: Θέρμανση ή φαγητό! Οταν μια μέση οικογένεια πρέπει να δαπανά το 40% του μηνιαίου εισοδήματος για στέγαση και θέρμανση, το δίλημμα αυτό δεν είναι και τόσο εξωπραγματικό!
Ποιά είναι όμως η μόνη χειροπιαστή απάντηση που δίνουν μέχρι τώρα οι Βρυξέλλες και οι περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις; Μειώστε την κατανάλωση ενέργειας. «Η εξοικονόμηση φυσικού αερίου καθίσταται επιτακτική και οι κυβερνήσεις στην Ευρώπη διπλασιάζουν τις εκκλήσεις τους για προσοχή στην κατανάλωση εν όψει μιας χαοτικής κρύας περιόδου, εάν ο Πούτιν κλείσει εντελώς τη στρόφιγγα»,γράφει σήμερα η ισπανική El Pais στο κύριο άρθρο της.
Το ρήμα «περιορίζω», όταν συνδέεται με την ενέργεια, έπαψε να είναι αόριστο, χρησιμοποιείται πλέον μόνο στην προστακτική.
Το ερώτημα είναι βέβαια πώς φτάσαμε ως εδώ; Τι μεσολάβησε; Ο πόλεμος στην Ουκρανία,φυσικά. Αλλά όχι μόνο.Που είναι οι εναλλακτικές ενεργειακές λύσεις που θα έπρεπε τόσα χρόνια να έχει εφαρμόσει η ΕΕ, αντί να εξαρτάται από το φθηνό ρωσικό αέριο; Ηταν στραβό το κλήμα,το έφαγε και ο γάιδαρος, λέει ο λαός μας.
Πέρα από την αστοχία των ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Ρωσίας, που προκαλούν περισσότερα προβλήματα στην Ευρώπη, παρά στον Πούτιν, τα προβλήματα επιδεινώνονται γιατί είναι μέρος μιας διεθνούς κατάστασης που σύμφωνα με τον Λάρι Φινκ,το μεγάλο αφεντικό της BlackRock, δεν έχουμε δει εδώ και δεκαετίες. «Το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους – έγραψε ο επικεφαλής του μεγαλύτερου επενδυτικού ταμείου στον κόσμο στους πελάτες του – έφερε έναν συνδυασμό μακροοικονομικών και χρηματοοικονομικών προκλήσεων που οι επενδυτές δεν έχουν δει εδώ και δεκαετίες. Το 2022 είναι ήδη η χειρότερη περίοδο των τελευταίων 50 ετών τόσο για τις μετοχές όσο και για ομόλογα». Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι το δεύτερο εξάμηνο θα είναι καλύτερο γιατί αυτές οι προκλήσεις συνεχίζονται: αστάθεια, πληθωρισμός, ακριβό χρήμα, σούπερ δολάριο, ενεργειακή κρίση, πόλεμος στην Ουκρανία που δεν φαίνεται να οδεύει προς μια εκεχειρία. Είναι μια εικόνα που εξηγεί και τα απαισιόδοξα, μάλιστα δραματικά σχόλια για το τι μπορεί να σημάνει για την Ευρώπη η πολιτική κρίση στην Ιταλία. Δεν πρόκειται για σκευωρίες ή δόλιες εικασίες. Όλοι ανησυχούν για το μέλλον μιας σημαντικής χώρας στην Ευρώπη και στη Δύση, τα γεγονότα στην οποία μπορούν να επηρεάσουν καθοριστικά τη διεθνή ισορροπία. Το φαινόμενο της «πεταλούδας» ή μια νέα κρίση αλά Lehman Brothers.
Γιατί, η αναταραχή δεν αφορά μόνο τη Ρώμη: Αστάθεια υπάρχει σε πολλές χώρες. Στην Ισπανία ψήφισαν τρεις φορές μέσα σε τρία χρόνια χωρίς να βρουν ποτέ σταθερή πλειοψηφία, στη Σουηδία οι Σοσιαλδημοκράτες κυβερνούν ως μειοψηφία και στη Γαλλία ο Εμμανουέλ Μακρόν επανεξελέγη, αλλά δεν ελέγχει την Εθνοσυνέλευση. Η Wall Street Journal δεν έχει άδικο που γράφει ότι ο πόλεμος, ο πληθωρισμός, η ενεργειακή κρίση είναι τρία σφυριά που βαράνε τις δυτικές δημοκρατίες. Και όπως φαίνεται θα τις σφυροκοπούν για πολύ καιρό…
