Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Κλιματική αλλαγή, πανδημία κορωνοϊού και πόλεμος στην Ουκρανία: Το Ινστιτούτο Sipri προειδοποιεί για μια νέα «εποχή κινδύνων», για την οποία οι χώρες του κόσμου δεν είναι επαρκώς προετοιμασμένες.
Το ερευνητικό ινστιτούτο που εδρεύει στη Σουηδία, προειδοποιεί για ένα επικίνδυνο μείγμα κρίσεων στους τομείς του περιβάλλοντος και της ασφάλειας, που εγκυμονεί περίπλοκους κινδύνους για την ειρήνη στον κόσμο.
Σύμφωνα με την έκθεση, ο αριθμός των ένοπλων συγκρούσεων που αφορούσαν τουλάχιστον ένα κράτος και ο αριθμός των ανθρώπων που σκοτώθηκαν σε συγκρούσεις, διπλασιάστηκαν τη δεκαετία του 2010. Το ίδιο και ο αριθμός των προσφύγων και των εκτοπισμένων ανθρώπων,σε όλον τον κόσμο.
Ο αριθμός των επιχειρησιακών πυρηνικών κεφαλών -μετά από χρόνια μείωσης-αυξήθηκε ξανά το 2020. Πέρυσι, οι παγκόσμιες αμυντικές δαπάνες κορυφώθηκαν, ξεπερνώντας τα δυο τρισεκατομμύρια δολάρια.
«Το μείγμα είναι τοξικό, διάχυτο και επιβλαβές. Και οι θεσμοί που έχουν τη δύναμη να βρίσκουν λύσεις, ξυπνούν πολύ αργά»,τονίζει η Επίτροπος Περιβάλλοντος της ΕΕ, Μάργκοτ Βάλστρομ, που προλογίζει την έκθεση του Sipri.
Το ινστιτούτο προειδοποιεί πώς οι περιβαλλοντικές κρίσεις – κλιματική αλλαγή, έλλειψη πόρων, εξαφάνιση ειδών – μπορούν να αλληλεπιδράσουν με κρίσεις ασφαλείας και άλλες απειλές όπως η πανδημία του κορωνοϊού.
Στη Σομαλία, για παράδειγμα, η επίμονη ξηρασία και άλλες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, σε συνδυασμό με τη φτώχεια και την αδύναμη κυβέρνηση, έχουν οδηγήσει τους ανθρώπους στην αγκαλιά της ισλαμιστικής τρομοκρατικής πολιτοφυλακής Αλ-Σαμπάαμπ.
Στην Κεντρική Αμερική, οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στη συγκομιδή σιτηρών, σε συνδυασμό με τη βία και τη διαφθορά, αύξησαν τη μετανάστευση προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Τα άσχημα νέα είναι ότι αυτή η εξαιρετικά σημαντική στιγμή έρχεται σε μια εποχή που η διεθνής πολιτική βρίσκεται σε τρομερή κατάσταση»,αναφέρει η έκθεση. Οι σχέσεις μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων είναι «τοξικές και επικίνδυνες», ο λαϊκισμός και ο εθνικισμός αυξάνονται.
Παράλληλα, η έκθεση περιγράφει ανησυχητικές εξελίξεις στο περιβάλλον. Περίπου το ένα τέταρτο όλων των ειδών απειλούνται με εξαφάνιση. Ο αριθμός των εντόμων που επικονιάζουν μειώνεται δραματικά.
«Η κλιματική αλλαγή κάνει τα ακραία καιρικά φαινόμενα όπως οι καταιγίδες και τα κύματα καύσωνα πιο συχνά και πιο έντονα, μειώνοντας τις αποδόσεις σημαντικών καλλιεργειών τροφίμων και αυξάνοντας τον κίνδυνο καταστροφής σε μεγάλη κλίμακα των καλλιεργειών». Οι πολιτικοί πρέπει να αξιολογούν καλύτερα τους κινδύνους και να αντιμετωπίζουν τις περιβαλλοντικές κρίσεις με αποφασιστικότητα. Οι ερευνητές του Sipri ζητούν μια ταχεία μετάβαση σε μια «πράσινη οικονομία», η οποία πρέπει επίσης να πραγματοποιηθεί δίκαια και ειρηνικά. «Σε μια τόσο μεγάλη οικονομική αλλαγή, υπάρχουν πάντα νικητές και ηττημένοι, αλλά πρέπει να ληφθούν υπόψη τα συμφέροντα των ανθρώπων που επηρεάζονται περισσότερο από αυτή. Διαφορετικά, θα προκύψουν νέοι κίνδυνοι σύγκρουσης».
Οι ερευνητές του Sipri θέλουν πάντως να δώσουν και ελπίδες:«Η ανθρωπότητα έχει τις γνώσεις και τις δεξιότητες για να ξεφύγει από το πρόβλημα που βρισκόμαστε. Όμως πρέπει να ληφθούν μέτρα τώρα. Κάθε μέρα που το αναβάλλουμε, το έργο γίνεται όλο και πιο δύσκολο». Ακούει κανείς;
