ΜΠΗΚΕ η άνοιξη. Μυριόχρωμη. Ναι, αλλά δεν πήραμε χαμπάρι. Την Καθαρά Δευτέρα δεν πέταξαν οι χαρταετοί. Τα χελιδόνια δοκιμάζουν το τιμόνι τους, αλλά δεν είδαμε ακόμα τις φωλιές τους. Η φετινή άνοιξη είναι της Ουκρανίας. Του Κιέβου. Της Μαριούπολης. Του Χαρκόβου. Και της Οδησσού. Θα ’λεγα πως την Οδησσό την έχουν τάξει να μας θυμίζει την Ελλάδα. Γιατί η Οδησσός είναι η φάτνη της Επανάστασης του 1821.
ΑΝΟΙΞΗ λοιπόν… Οπλοπολυβόλο απύλωτο. Τ’ ακούτε που ηχούν. Βλέπετε τις ρουκέτες που πετούν τα αεροπλάνα που βομβαρδίζουν. Και είναι άνοιξη. Ριπές, καταστροφές, χιλιάδες νεκροί, εκατομμύρια πρόσφυγες. Δεν είναι άνοιξη φέτος αυτή. Καταβύθιση του ανθρώπου στο κενό του ζώου. Τέτοιες εποχές παλιά, τα κορίτσια δάγκωναν τ’ αγόρια. Τα φλερτ ήταν σε παροξυσμό. Τα λόγια ήταν «μη», «θα μας δούνε», «τέρας»!
ΑΝΟΙΞΗ, εμβρόντητος μπροστά στο θέατρο του πολέμου. Αλλά νιώθω σημαιοστολισμένος στα μπλε και στα λευκά. Άνοιξη, κατάρτια, πανιά. Νησιά, η πρώτη επίσκεψη. Θάλασσα, η πρώτη βουτιά. Τίποτε απ’ όλα αυτά. Η αφρισμένη εποχή ζει στην Ουκρανία. Έναν πόλεμο που τον ονομάσαμε «πόλεμο του Πούτιν», αλλά, πιστέψτε με, κανένας πόλεμος δεν έχει χειρότερο ονοματεπώνυμο από την ίδια τη λέξη: «πόλεμος».
– Είστε υπέρ ή κατά της Ρωσίας;
Είστε υπέρ ή κατά της Ουκρανίας;
– Είμαι κατά του πολέμου! Είμαι με την Ειρήνη.
– Είστε με τον Πούτιν ή τον Ζελένσκι;
– Δεν είμαι με τον Πούτιν. Δεν ξέρω τον Ζελένσκι. Είμαι με τους λαούς. Κυρίως, τώρα, με τον ουκρανικό
λαό, που δολοφονείται και ξεριζώνεται, και με τον ρωσικό λαό, που έχει ενοχές και θλίψεις που δεν
μπορεί να τις εκδηλώσει.- Είστε με το ΝΑΤΟ ή με το Σύμφωνο της Βαρσοβίας;
– Το Σύμφωνο της Βαρσοβίας δεν υπάρχει.
– Άρα είστε με το ΝΑΤΟ.
– Δεν είμαι με το ΝΑΤΟ.
– Είστε με την Αμερική ή με τη Ρωσία;
– Με καμία. Είμαι με τους λαούς.
– Είστε με τον Μπάιντεν ή με τον Πούτιν;
– Είμαι με τον άνθρωπο.
– Είστε με την Ουάσιγκτον ή με τη Μόσχα;
– Είμαι με την Ολυμπία, που είχε εφεύρει την υπέροχη λέξη «εκεχειρία». Ο Ολυμπισμός επιζεί 2.500 χρόνια τώρα. Η λέξη «εκεχειρία» δυστυχώς όχι…
– Είστε με τη ζωή ή με τον πόλεμο;
– Με τη ζωή.
– Με τη ζωή ή με τον έρωτα;
– Με τον έρωτα.
– Είστε με τον Ντοστογιέφσκι ή με τον Πόε;
– Και με τους δύο. Είμαι με τους ποιητές. Είμαι με τους λαούς.
– Είστε υπέρ του εμπάργκο στη Ρωσία;
– Σε όλα, εκτός από τον Πολιτισμό και τον Αθλητισμό. Αν κάνουν εμπάργκο στον Αθλητισμό και τον Πολιτισμό, τότε είμαστε πανέτοιμοι για τη βλακεία. Γιατί αυτά τα δύο είναι οι γέφυρες για την Ειρήνη. Όποιος δεν θέλει αυτά τα δύο, δεν θέλει την Ειρήνη.
– Τελικά, ποιο είναι το όνειρό σας;
– Να μην υπάρχει εχθρός.
ΜΈΡΕΣ που είναι, πάλι προστρέχω στους ποιητές. Να πάρω μια ανάσα, να βρω αναπαμό. Λοιπόν, διάλεξα έναν ποιητή για σήμερα, κατάλληλο για όλο αυτό που ζούμε. Είναι γυναίκα. Θέλω να τιμήσω τις γυναίκες. Λέγεται Βισουάβα Σιμπόρσκα. Πολωνέζα ποιήτρια, που τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1996. Σας αφιερώνω αποσπάσματα από το ποίημά της «ΜΙΣΟΣ»: Δείτε πόσο επιδέξιο είναι ακόμα, πόσο καλά κρατιέται στον αιώνα μας το μίσος. Πόσο άνετα περνά τα ψηλά εμπόδια. Πόσο εύκολο του είναι να ορμά και να αρπάζει. Δεν είναι σαν τα άλλα συναισθήματα. Παλαιότερο και νεότερό τους ταυτοχρόνως. Μόνο του γεννά τις αιτίες που το αναζωογονούν. Όταν κοιμάται δεν αναπαύεται αιώνια. Η αϋπνία δεν το εξασθενεί, αλλά το ενδυναμώνει. Κατάφερε ποτέ η συμπόνια να τερματίσει πρώτη;
Πόσους πρόθυμους ξεσηκώνει η αμφιβολία; Μόνο το μίσος ξεσηκώνει, κάτι ξέρει αυτό. Προικισμένο, οξυδερκές, φιλόπονο. Χρειάζεται να αναφέρουμε πόσα τραγούδια έχει συνθέσει; Πόσες σελίδες Ιστορίας έχει αριθμήσει; Πόσα ανθρώπινα χαλιά έχει στρώσει, σε πόσες πλατείες, σε πόσα γήπεδα. Ας μη γελιόμαστε. Ξέρει να δημιουργεί την ομορφιά. Μεγαλοπρεπείς είναι οι πύρινες λάμψεις του στον νυχτερινό ουρανό.
Έξοχα τα σύννεφα των εκρήξεων στο φόντο της ροδίζουσας αυγής. Δύσκολο να αρνηθείς το πάθος στα ερείπια. Είναι ο μάστορας της αντίθεσης. Ανάμεσα στον ορυμαγδό και στη σιγή, ανάμεσα στο κόκκινο αίμα και στο λευκό χιόνι. Και πάνω απ’ όλα, ποτέ δεν βαριέται το μοτίβο του άψογου δημίου πάνω στο βεβηλωμένο θύμα. Κάθε στιγμή, έτοιμο για καινούργιες προκλήσεις. Εάν πρέπει να περιμένει, θα περιμένει. Λένε πως είναι τυφλό. Τυφλό; Έχει την κοφτερή ματιά του ελεύθερου σκοπευτή και τολμηρά ατενίζει το μέλλον-μονάχα αυτό, το μίσος.
Η ΒΙΣΟΥΑΒΑ Σιμπόρσκα πέθανε το 2014. Δύο χρόνια μετά τον θάνατό της, βρέθηκαν τα δακτυλογραφημένα ποιήματα της περιόδου του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μια συλλογή που πήρε τον τίτλο «Μαύρο Τραγούδι». Ό,τι γράφει εκεί, είναι ο πόλεμος που βλέπουμε σήμερα στην Ουκρανία.
