Του Δρ. Βασιλείου Κατσικιώτη
Η ρωσική εισβολή στήν Ουκρανία και η εξελισσόμενη κρίση στις σχέσεις Δύσης-Ρωσίας δημιουργεί συνθήκες πρωτοφανούς γεωπολιτικής αστάθειας που υπερβαίνει κατά πολύ τα γεωγραφικά όρια τού θεάτρου τών πολεμικών επιχειρήσεων. Και ενώ η καταγραφή τών τάσεων της διεθνούς κοινής γνώμης αλλά και η πολιτική καταδίκη τής Ρωσικής Ομοσπονδίας από την Γενική Συνέλευση τών Ηνωμένων Εθνων (141-5-35) ήταν σχεδόν καθολική, οι συσχετισμοί δυνάμεων επί του πεδίου (τών μαχών) αποδεικνύονται καταθλιπτικά εις βάρος του αμυνόμενου σε σημείο πού να μπορεί πλέον κανείς με βεβαιότητα να προβλέψει το τέλος της πολεμικής αυτης επιχείρησης.
Τίθεται λοιπόν επιτακτικά τό ερώτημα άν η ανθρωπότητα μετά από δύο καταστρεπτικούς Παγκόσμιους Πολέμους είναι προετοιμασμένη να αποδεχθεί τήν θεώρηση ότι η ισχύς τών όπλων υπερισχύει τού Διεθνούς Δικαίου και της όποιας έννομης διαδικασίας επίλυσης διαφορών – διαπραγμάτευση (διαδικασία Μίνσκ), διαδικασία καλών υπηρεσιών του ΟΗΕ είτε γενικότερα μέσω τού υπάρχοντος πλέγματος ασφάλειας και μηχανισμών επίλυσης κρίσεων που εξασφάλισε 33 αδιάλειπτα χρόνια ειρηνικής συμβίωσης και συνύπαρξης Δύσης-Ρωσίας παρά τις κατά καιρούς επικοινωνιακές εξάρσεις και τακτικισμούς και απο τις δύο πλευρές.
Το κρίσιμο όμως συμπέρασμα που προκύπτει αβίαστα από την μέχρι σήμερα εμπειρία είναι ότι τόσο η διπλωματία όσο και η απειλή επιβολής οικονομικών κυρώσεων πρός τόν εν δυνάμει επιτιθέμενο δεν αρκούν από μόνα τους για να αποτρέψουν μία αναθεωρητική, ρεβανσιστική καί πιθανώς υπερφίαλη δύναμη/ηγεσία από το να “εισέλθει στό φρενοκομείο” εισβάλλοντας σε κυρίαρχη, ανεξάρτητη χώρα (Ουκρανία) με μόνο εφόδιο την ισχύ τών όπλων. Πόσο μάλλον όταν η αναθεωρητική δύναμη τυγχάνει να είναι και κάτοχος πυρηνικών όπλων που στην ουσία μηδενίζει την δυνατότητα στρατιωτικής εμπλοκής τής διεθνούς κοινότητας πρός υποστήριξη τού αμυνομένου.
Αποδεικνύεται λοιπόν στήν πράξη ότι το Διεθνές Δίκαιο από μόνο του ή η επιλεκτική επίκληση και εφαρμογή του είναι ανίσχυρο να προστατέψει τον αμυνομενο στό πεδίο. Μόνο η ύπαρξη ισχυρής αμυντικής αποτροπής και θωράκισης, σε συνδυασμό με ένα πλέγμα ικανών οικονομικών κυρώσεων και ενεργειακής αυτονομίας, μπορούν να εξασφαλίσουν συνθήκες ισχυρού αποτρεπτικού πλήγματος που κάθε αναθεωρητική δύναμη θα είναι αναγκασμένη να πάρει σοβαρά υπ’ όψιν της.
Η πατρίδα μας δεν γειτνιάζει με την εν λόγω κρίση λόγω της μεγάλης, ιστορικά και πολιτισμικά, ανθούσης Ελληνικής Ομογένειας στην Ουκρανία. Η Ελλάδα είναι σήμερα “αγκαλιά” με την Ουκρανία, “σάρκα εκ τής σαρκός της”. Θα μπορούσε κάλλιστα η Ελλάδα να βρίσκεται στήν θέση τής Ουκρανίας τον Φεβρουάριο ή το Καλοκαίρι του 2020 και στόν ρόλο τού επιτιθέμενου να βρίσκεται ο εξ’ ανατολών αναθεωρητικός γείτονας. Αυτό δέν είναι σενάριο, δεν είναι υπερβολή. Είναι μιά απευχθέα μέν, πιθανή δέ πραγματικότητα τήν οποία οφείλουμε αφ΄ενός να αναγνωρίζουμε – και το κάνουμε – αφ’ ετέρου δε να προετοιμαζόμαστε συστηματικά για να την αποτρέψουμε αν και όταν συμβεί. Και πιθανώς θα συμβεί.
Η Ουκρανία είναι σήμερα η ζωντανή μνήμη τής συνεχιζόμενης επι 47 χρόνια Τουρκικής εισβολής και κατοχής ενός κομματιού του Ελληνισμού, τής μαρτυρικής Κύπρου. Η Ουκρανία είναι η αγωνία που προκαλεί στον φοιτητή, τον απόφοιτο, τον επαγγελματία, τον επιχειρηματία τον ένστολο, τον κάθε πολίτη τής χώρας ο χάρτης τής Γαλάζιας Πατρίδας και η επίκληση τών “συνόρων τής καρδιάς μας” από τόν Πρόεδρο τής εξ’ ανατολών γείτονος.
Ναι η Η Ελλάδα έχει αυξημένη ευθύνη, ως μήτρα του δυτικού πολιτισμού και των αξιών της Ελευθερίας, Δημοκρατίας και του δικαιώματος τής Αυτοδιάθεσης τών λαών. Και κάτω από το βάρος αυτής τής ιστορικής παρακαταθήκης οφείλει να μην κάνει εκπτώσεις στην υπεράσπιση και εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου καθώς και του δικαιώματος ενός λαού να υπερασπιστεί βωμών και εστιών. Η Ελλάδα δέν έχει καμία αντιπαλότητα με τόν φίλο Ρωσικό λαό με τον οποίο μάς συνδέουν πολλά θρησκευτικά, πολιτισμικά αλλά και ιστορικά γεγονότα τα οποία μάς έφεραν πολλές φορές στην ίδια πλευρά τής ιστορίας. Σήμερα όμως η πολιτική ηγεσία τής Ρωσικης Ομοσπονδιας είναι στήν λάθος πλευρά τής ιστορίας.
Δρ. Βασίλειος Κατσικιώτης,
Professor
President
Stevens Institute of Technology
Windjammer Way Advisors
