Άγγελος Μπίνης, Διοικητής Εθνικής Αρχής Διαφάνειας
Αναστασία Σωτηροπούλου, Νομική Συνεργάτης, Γραφείο Διοικητή ΕΑΔ
Γεωργία Ζαρκινού, Προϊσταμένη Τμήματος Επικοινωνίας & Δράσεων Ευαισθητοποίησης
Σαφή βελτίωση παρουσιάζει η θέση της Ελλάδας στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς (CPI) για το έτος 2021, σύμφωνα με έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας που δόθηκε πρόσφατα (25.01.2022) στη δημοσιότητα. Η χώρα μας, επιδεικνύοντας ιδιαίτερη ανθεκτικότητα στις προκλήσεις και τα νέα δεδομένα που έφερε η πανδημία, κατέλαβε την καλύτερη θέση των τελευταίων 10 ετών και κατατάσσεται στην 58η θέση ανάμεσα σε 180 χώρες.
Η Ελλάδα σημείωσε με 49 βαθμούς τη δεύτερη καλύτερη επίδοση, για την περίοδο 2012-2021, μετά από την περσινή επίδοση των 50 βαθμών. Οι δύο τελευταίες χρονιές είναι δηλαδή οι καλύτερες από το 2012 μέχρι σήμερα.
Επισημαίνεται ότι η επίσημη έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας για το 2021 συμπεριλαμβάνει την Ελλάδα μεταξύ των χωρών που έχουν καταγράψει τη σημαντικότερη πρόοδο στον κόσμο, αφού όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά, η χώρα μας «… έχει αδράξει τα οφέλη από τις μεταρρυθμίσεις κατά της διαφθοράς». Το ακριβές χωρίο της έκθεσης αναφέρει: «Significant improvers in the past decade also include……and Greece (49, up from 36 in 2012), who have reaped the rewards of anti-corruption reforms” (Πηγή:Transparency International, CPI 2021 For Western Europe & European Union: Trouble Ahead For Stagnating Region).
Υπενθυμίζεται ότι ο συγκεκριμένος δείκτης αποτυπώνει το επίπεδο αντίληψης της διαφθοράς σε 180 χώρες του κόσμου, χρησιμοποιώντας μια κλίμακα αξιολόγησης από 0-100, με το 0 αντιστοιχεί σε χώρες όπου υπάρχει υψηλό επίπεδο αντίληψης διαφθοράς και το 100 στις χώρες με χαμηλό επίπεδο αντίληψης διαφθοράς.
Η πρόοδος που έχει επιτύχει η χώρα μας αποκτά ακόμη μεγαλύτερη αξία αν συγκριθεί με τις επιδόσεις άλλων χωρών – θετικών παραδειγμάτων, της Ε.Ε. όπου, στη συντριπτική πλειονότητά τους, παρουσιάζουν μια ανησυχητική στασιμότητα. Η πρωτοφανής πανδημία ενέτεινε τα φαινόμενα διαφθοράς διεθνώς (π.χ. σκάνδαλα με τις υγειονομικές μάσκες) με τα μέτρα καταπολέμησής τους σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες να έχουν ατονήσει κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η έκθεση, η πανδημία απέδειξε ότι καμία χώρα δεν έχει ανοσία στη διαφθορά. Ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ελβετία, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Ισπανία και η Κύπρος σημείωσαν πτώση από 1 έως και 4 βαθμούς στη βαθμολογία τους σε σύγκριση με το 2020.
Μάλιστα, η Έκθεση κάνει αναφορά για την εξαγωγή διαφθοράς από κράτη-μέλη της Ε.Ε. σε άλλα μέρη του κόσμου (Έκθεση Διεθνούς Διαφάνειας: «… exporting corruption to other parts of the world»). Ακόμη και χώρες που παραδοσιακά κατά το παρελθόν εμφάνιζαν κορυφαίες επιδόσεις στην παγκόσμια κατάταξη, σήμερα παρουσιάζουν σημάδια στασιμότητας ή ακόμη και επιδείνωσης των δεικτών τους (π.χ. Καναδάς -10 βαθμοί, Αυστραλία – 12 βαθμοί), απόρροια των σκανδάλων που αποκαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας και της επιτακτικής ανάγκης για άμεση και πολύ γρήγορη λήψη αποφάσεων για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης.
Στην έκθεση για το 2021, η Διεθνής Διαφάνεια δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην πρόοδο των χωρών μέσα στη δεκαετία 2012-2021. Ενδεικτικό είναι ότι μερικές από τις χώρες των οποίων η επίδοση μειώθηκε σημαντικά τα τελευταία 10 χρόνια είναι η Βενεζουέλα, ο Καναδάς, η Κύπρος, ο Λίβανος, η Λιβερία, το Λουξεμβούργο, η Τουρκία, οι ΗΠΑ και η Ουγγαρία. Αντίθετα, οι χώρες των οποίων η επίδοση βελτιώθηκε σημαντικά τα τελευταία 10 χρόνια, πέρα από την Ελλάδα, είναι, μεταξύ άλλων, η Αυστρία, η Λευκορωσία, η Κίνα, η Εσθονία, η Ιταλία και η Νότια Κορέα. Επίσης, οι χώρες που έλαβαν τη χαμηλότερη βαθμολογία από το πρώτο συγκρίσιμο έτος (2012) είναι, μεταξύ άλλων, η Αυστραλία, το Βέλγιο, ο Καναδάς, η Ουγγαρία, το Ισραήλ, η Ολλανδία, η Ελβετία και η Τουρκία (Πηγή: Transparency International Armenia, 2021 Corruption Perceptions Index reveals a decade of stagnating corruption levels amid human rights abuses & democratic decline, https://transparency.am/en/cpi).
Η θετική πορεία της Ελλάδας για δεύτερη συνεχή χρονιά, εν μέσω μάλιστα των νέων δεδομένων που σχετίζονται με την πανδημία, καταδεικνύει την αταλάντευτη δέσμευση της χώρας για την ενίσχυση των μηχανισμών καταπολέμησης της απάτης και της διαφθοράς. Σε κάθε περίπτωση, αυτή η βελτίωση της θέσης στον Δείκτη Αντίληψης της Διαφθοράς δεν επιτρέπει κανέναν εφησυχασμό. Συνεχίζεται με εντατικούς ρυθμούς η εθνική προσπάθεια για την περαιτέρω ενίσχυση των μηχανισμών πρόληψης και καταστολής των φαινομένων διαφθοράς με στόχο η χώρα να προσεγγίσει τη θέση των ευρωπαϊκών χωρών που έχουν καλύτερες επιδόσεις, έχοντας ως πρότυπο τα καλά παραδείγματα χωρών του Ο.Ο.Σ.Α. και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με οδηγό το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Διαφθοράς 2022-2025 και εμβληματικές νομοθετικές πρωτοβουλίες όπως ο ν.4795/2021 για το «Σύστημα Εσωτερικού Ελέγχου και του Συμβούλου Ακεραιότητας» και ο ν.4829/2021 για τη «Ρύθμιση των δραστηριοτήτων επιρροής» (lobbying), η χώρα μας υλοποιεί σειρά καινοτόμων μεταρρυθμίσεων για την ενίσχυση της δημόσιας λογοδοσίας και της διαφάνειας με μετρήσιμα αποτελέσματα και συγκεκριμένο όραμα για τα επόμενα έτη.
Η Εθνική Αρχή Διαφάνειας, στην κατεύθυνση αυτή, έχει καταφέρει όχι μόνο να διαχειριστεί αποτελεσματικά τα σοβαρά προβλήματα που προκλήθηκαν από την πανδημία, αλλά και να υλοποιήσει τον επιχειρησιακό σχεδιασμό της, δημιουργώντας έναν δυναμικό και καινοτόμο φορέα στο πεδίο της ενίσχυσης της διαφάνειας, της καταπολέμησης της διαφθοράς και της σταδιακής διαμόρφωσης μιας κουλτούρας μηδενικής ανοχής στη διαφθορά. Παράλληλα, επενδύει στην ανάπτυξη σταθερών συμμαχιών με σημαντικά ευρωπαϊκά και διεθνή δίκτυα καταπολέμησης της διαφθοράς και απάτης, αξιοποιώντας την ανταλλαγή υψηλής τεχνογνωσίας προς όφελος της χώρας και των πολιτών.
