Από την έντυπη έκδοση
Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Στον απόηχο των τρομοκρατικών επιθέσεων του Παρισιού, σύσσωμη η Ευρώπη είχε φωνάξει «δεν φοβάμαι». Αποδεικνύεται το αντίθετο.
Η Ενωση εμφανίζεται τρομοκρατημένη μπροστά στην απειλή του ISIS, στην προσφυγική κρίση, αλλά και στον ίδιο της τον εαυτό. Καχυποψία, ασυνεννοησία, αλληλοκατηγορίες δοκιμάζουν την ευρωπαϊκή οικογένεια, που μεγάλωσε πολύ τα τελευταία χρόνια, αλλά δεν «έδεσε» ποτέ.
Και ενώ το 2016 θα ήταν το έτος κατά το οποίο θα είχαμε, όπως προσδοκούσαν οι Βρυξέλλες, το «άλμα» προς την ολοκλήρωση, ετοιμαζόμαστε να υποδεχθούμε τη νέα χρόνια με τις διαχωριστικές γραμμές να βαθαίνουν και τα σενάρια αποσύνθεσης του ευρωπαϊκού οικοδομήματος να είναι εντονότερα από ποτέ.
Κερδίζει έδαφος η ιδέα για διετή αναστολή της συνθήκης του Σένγκεν, η οποία θα επιτρέψει σε όλα τα κράτη-μέλη την επαναφορά των συνοριακών ελέγχων.
Είχε προηγηθεί η απειλή για αποπομπή της Ελλάδας από τη ζώνη. Ηταν μία απειλή συμβολική, αλλά χωρίς ουσία, όπως σχολίασε ο Economist.
Θα τιμωρούσε τους Ελληνες, που θα έχαναν το δικαίωμα της ελεύθερης κυκλοφορίας, αλλά δεν θα άλλαζε κάτι για τους πρόσφυγες, που περνούν από τη χώρα στην υπόλοιπη Ευρώπη, από τη στιγμή που δεν συνορεύουμε με άλλα κράτη της ζώνης Σένγκεν.
Το 2016 το ζήτημα θα επανεξεταστεί. Πολλοί προειδοποιούν πως εάν αποφασιστεί κάτι από τα παραπάνω θα σημάνει την αρχή του τέλους για την ελεύθερη κυκλοφορία ανθρώπων και αγαθών – ιδέα στην οποία στηρίζεται η κοινότητα.
Ουδέν μονιμότερο του προσωρινού. Και μετά ποιο θα είναι το επόμενο βήμα; Το οριστικό αντίο στο όραμα της ενοποίησης και η παραδοχή ότι δεν έχουμε τίποτα παραπάνω από μία διακυβερνητική ένωση χαλαρών δεσμών; Μήπως τελικά θέλουμε μία απλή ζώνη εμπορίου χωρίς το «βάρος» της εναρμόνισης πλαισίου και πολιτικών;
Οι προειδοποιήσεις για το μέλλον της Ενωσης πληθαίνουν, αλλά δεν συγκινούν. Προέχουν τα σήματα κινδύνου για την ασφάλεια.
Ακόμη και ειδικοί, που αναγνωρίζουν το τεράστιο πολιτικό και οικονομικό κόστος μίας τέτοιας απόφασης, υποστηρίζουν πως η αναστολή ή έστω η ριζική αναθεώρηση της πολιτικής των ελεύθερων συνόρων είναι επιβεβλημένη «στο σημερινό περιβάλλον των πολλαπλών απειλών». Και κάπως έτσι πλησιάζουμε στο να δικαιωθεί η Μαρίν Λεπέν, η οποία πριν από λίγους μήνες έλεγε με χαιρεκακία «bye bye Schengen».
Το Εθνικό Μέτωπο της Λεπέν -που έχει επανειλημμένα στηριχθεί στη ρητορική του φόβου και επιδιώκει μία Ευρώπη κλειστών συνόρων και εθνικών πολιτικών- θριάμβευσε στον πρώτο γύρο των περιφερειακών εκλογών της Γαλλίας. Εδρασαν «ανορθολογικά», «φοβικά» οι Γάλλοι, έγραψε μερίδα αναλυτών.
Η Γαλλία, όμως, δεν αποτελεί μεμονωμένη περίπτωση. Ανά την Ευρώπη, κόμματα των άκρων, δυνάμεις του λαϊκισμού, αλλά και όσοι δείχνουν τις Βρυξέλλες ως πηγή όλων των δεινών έχουν ενισχυθεί σημαντικά. Τα πρώτα καμπανάκια ήχησαν με την «ακροδεξιά επέλαση» στις ευρωεκλογές του 2014.
Συνεχίστηκαν με αμείωτη ένταση, αλλά δεν οδήγησαν στην περιβόητη «αλλαγή πλεύσης». Σήμερα έχουν γίνει εκκωφαντικά. Ο φόβος οδηγεί σε παράλυση. Ας ελπίσουμε όχι και σε διάλυση.
