Από την έντυπη έκδοση
Του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Επικεφαλής του γραφείου της «Λε Φιγκαρό» στην Αμερική από το 2009 και παλαιότερα ανταποκρίτρια της ίδιας εφημερίδας στη Μόσχα, η Λόρα Μαντεβίλ είναι μία πολύ έμπειρη και σοβαρή δημοσιογράφος, που σπάνια πέφτει έξω στις εκτιμήσεις της.
Συγγραφέας του βιβλίου «Ποιος είναι ο Ντόναλντ Τραμπ» (εκδόσεις Equateur), η Γαλλίδα δημοσιογράφος ακολούθησε βήμα προς βήμα την καμπάνια του δισεκατομμυριούχου νέου Αμερικανού προέδρου. Έμαθε πολλά πράγματα από τη ζωή του και τελικά πιστεύει ότι πίσω από τον χυδαίο λαϊκιστή και θρασύ δημαγωγό Ντόναλντ Τραμπ υπάρχει ένας άλλος άνθρωπος και όχι η επικοινωνιακή του καρικατούρα. Απαντώντας σε ερωτήσεις συναδέλφων της, με αφορμή την έκδοση του βιβλίου της, η Λόρα Μαντεβίλ τονίζει:
«Η μεγάλη δυσκολία με τον Τραμπ είναι ότι έχεις απέναντί σου ταυτοχρόνως μία καρικατούρα αλλά και ένα φαινόμενο πολύ σύνθετο. Ο άνθρωπος της καρικατούρας είναι διψασμένος για εξουσία, προβάλλει χωρίς όρια το εγώ του, είναι χυδαίος, του αρέσει να δείχνει παντού πόσο πέτυχε στη ζωή του και δεν διστάζει να προκαλεί απλοποιώντας τα πάντα κατά τρόπο που εξοργίζει. Αυτές οι συμπεριφορές δείχνουν ότι ο Ντόναλντ Τραμπ γνωρίζει πολύ καλά πώς λειτουργεί το σύγχρονο επικοινωνιακό τοπίο, στο οποίο δεσπόζει η άμεση και κατακερματισμένη πληροφόρηση. Η μηχανή των Μέσων μοιάζει με ένα βαρέλι που θέλει συνεχώς νέα σκάνδαλα για να γεμίζει, ενώ το ευρύ κοινό, από την πλευρά του, ελάχιστα ενδιαφέρεται να μάθει και να καταλάβει.
»Ο Τραμπ, που είχε δημιουργήσει και παρουσιάσει μία δική του εκπομπή τύπου reality show για πολλά χρόνια, γνωρίζει πολύ καλά πόσο τσίρκο είναι η αμερικανική πολιτική ζωή και αποφάσισε να “παίξει μπάλα” στο γήπεδο αυτό, που του είναι οικείο. Συνεπώς ήξερε πολύ καλά ποια τακτική έπρεπε να ακολουθήσει, γνώριζε σε ποιους απευθυνόταν και σε τελική ανάλυση καταλάβαινε τι ήθελαν να ακούσουν.
»Πίσω όμως από αυτήν την απλοποιημένη εικόνα κρύβεται ένας έξυπνος, πονηρός και ενημερωμένος άνθρωπος, ο οποίος διαχειρίστηκε μία αυτοκρατορία πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων και απασχόλησε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους. Δεν είναι άρα τυχαίο πρόσωπο. Όσο για τη φιλοδοξία του να γίνει πρόεδρος των ΗΠΑ, είναι αρκετά παλιά. Από εκμυστηρεύσεις ανθρώπων που είναι πολύ κοντά του πληροφορήθηκα ότι η κατάκτηση της προεδρίας ήταν στόχος του από το 2001 και μετά, δηλαδή από τότε που η Αμερική δέχθηκε τη γνωστή τρομοκρατική επίθεση.
»Στα χρόνια που ακολούθησαν, ο Τραμπ έβλεπε μία Αμερική να παρακμάζει, από τη μία μεριά, και να δυσανασχετεί, από την άλλη. Χάρη στο εξαιρετικό πολιτικό του αισθητήριο καταλάβαινε ότι η παγκοσμιοποίηση έβαζε στο περιθώριο πολλούς Αμερικανούς, οι οποίοι αναζητούσαν προστασία και έβλεπαν με φόβο τη μαζική μετανάστευση και την ισλαμική τρομοκρατία. Ο διάχυτος αυτός φόβος ήταν μέλι στη φρυγανιά του. Έτσι, σε αντίθεση με τα όσα έλεγαν και πίστευαν οι ελίτ, ο δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας αποφάσισε να παίξει τον ρόλο του σερίφη με τις φαρδιές πλάτες, που θα αντιμετώπιζε σθεναρά τους κινδύνους ενός ασταθούς και επικίνδυνου κόσμου. Ο ρόλος αυτός πήγαινε γάντι στον Τραμπ. Ατίθασος και ανεξάρτητος από παιδί, δεν είχε μεγάλη δυσκολία να δημιουργήσει μία εικόνα που άρεσε σε πολύ κόσμο. Έδινε την εντύπωση ότι αυτός ο εκρηκτικός άνθρωπος δεν φοβόταν κανέναν και δεν ίδρωνε το αυτί του από απειλές και άλλα παρόμοια».
Ωστόσο, είναι αυτό το πραγματικό πρόσωπο του Ντόναλντ Τραμπ; Για να απαντήσει, η Λόρα Μαντεβίλ πήγε βαθιά στη ζωή του δισεκατομμυριούχου, μίλησε με αμέτρητους ανθρώπους που τον γνώρισαν, κατέγραψε περιστατικά από την ιδιωτική και επαγγελματική του ζωή και, με βάση εμπειρίες και γεγονότα, υπογραμμίζει:
«Ο Ντόναλντ Τραμπ, κατά πολλούς ανθρώπους που τον γνώρισαν, έχει πολλά πρόσωπα. Υπάρχει το εγωπαθές, υπερβολικό, επιθετικό και θρασύ δημόσιο πρόσωπο, που δεν θέλει ποτέ να ομολογήσει τις αδυναμίες του γιατί πρέπει να “πουλήσει” το εμπόρευμά του, να μονιμοποιήσει τον μύθο και την εικόνα της αυτάρκειας και να επιδείξει ανατρεπτική τόλμη. Πίσω όμως από το παραβάν υπάρχει ένας άνθρωπος που ακούει τους άλλους, διαθέτει υψηλά επίπεδα ρεαλισμού και πραγματισμού και κατά κανόνα δεν επιλέγει ακραίες λύσεις.
»Η δυσκολία για τον παρατηρητή έγκειται στο να ξεχωρίσει ανάμεσα σε αυτούς τους διαφορετικούς Τραμπ. Αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο, γιατί ο νέος Αμερικανός πρόεδρος δεν έχει ούτε μία συμπάθεια μεταξύ των πολιτικών και δημοσιογραφικών ελίτ, που τον βλέπουν και κρίνουν με κριτήρια διαφορετικά από τα αντίστοιχα του απλού Αμερικανού. Τα χάσμα είναι τεράστιο και η εμπειρία που αποκτά κανείς σχιζοφρενική».
Στο επίπεδο αυτό, η Γαλλίδα δημοσιογράφος περιγράφει στο βιβλίο της το σοκ που δέχθηκε ο Ντόναλντ Τραμπ όταν πέθανε από αλκοολισμό ο αδελφός του, γεγονός που τον ώθησε να αποφασίσει ότι ποτέ δεν θα έδειχνε τις αδυναμίες του, αλλά ούτε και θα τις άφηνε να κυριαρχήσουν. Από την άλλη πλευρά, ο πατέρας, Φρεντ Τραμπ, πάμπλουτος κατασκευαστής και μεσίτης, άφησε όλη του την περιουσία στον Ντόναλντ, αφού τον υποχρέωσε να δηλώσει ότι θα εργάζεται σκληρά, υπό συνθήκες πειθαρχίας, μια και για να πετύχει κανείς πρέπει να είναι «σκληρός» και ικανός να «επιβιώνει» στις αντιξοότητες.
Υπενθυμίζουμε ότι πριν από τριάντα και πλέον χρόνια ο Ντόναλντ Τραμπ εξέδωσε τις συμβουλές αυτές, μαζί με δικές του εμπειρίες, σε μία σειρά από βιβλία που πουλήθηκαν σε εκατομμύρια αντίτυπα και έκαναν γνωστό τον συγγραφέα τους σε μεγάλες πληθυσμιακές κατηγορίες. Όταν λοιπόν κατέβηκε στον πολιτικό στίβο, ο Τραμπ κάθε άλλο παρά άγνωστος ήταν και κάποιοι δεν είχαν ξεχάσει ότι τη δεκαετία του 1980 είχε γίνει εξώφυλλο σε κορυφαία αμερικανικά περιοδικά, όπως για παράδειγμα το «Time».
Η Λόρα Μαντεβίλ ανέφερε ακόμα ότι, ως επιχειρηματίας, ο νέος πρόεδρος γνωρίζει άριστα πώς λειτουργούν τα λόμπι στην Αμερική, ξέρει ποια μέσα χρησιμοποιούν – και το ερώτημα είναι αν θα έλθει σε αντιπαράθεση με αυτά. Επίσης, γνωρίζει ότι κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Ουάσιγκτον και, κυρίως, έχει εμπειρία στα κτυπήματα «κάτω από τη ζώνη». Διατυμπανίζει έτσι προς κάθε κατεύθυνση ότι με τις γνώσεις και τις εμπειρίες που διαθέτει έχει τη δυνατότητα να εξυγιάνει ένα σύστημα το οποίο σήμερα παραπαίει και αδυνατεί να καταλάβει ποιοι είναι οι βαθύτεροι λόγοι της αμερικανικής παρακμής.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, ο Ντόναλντ Τραμπ θα παίζει μονίμως τον ρόλο του «δισεκατομμυριούχου του λαού», που καταλαβαίνει τον απλό άνθρωπο και που είναι αποφασισμένος να συγκρουστεί με αυτούς που τον οδηγούν στην παρακμή.
«Στο πλαίσιο αυτό», εκτιμά η Λόρα Μαντεβίλ, «ο νέος Αμερικανός πρόεδρος στο μεν εσωτερικό θα δημιουργήσει εστίες συγκρούσεων με κατεστημένα συμφέροντα, αλλά εκτός ΗΠΑ δεν θα ανατρέψει πολλά πράγματα. Θα κάνει κάποιες “κωλοτούμπες” σε σχέση με αυτά που έλεγε προεκλογικά. Σε κάθε περίπτωση, όμως, υπό τον Ντόναλντ Τραμπ θα βρεθούμε στην αρχή μιας “νέας παγκόσμιας οικονομικής τάξης”, στην οποία θα παίξουν ρόλο περισσότερο οι διμερείς -κάθε μορφής- συμφωνίες παρά οι πολυμερείς».
Για την ιστορία σημειώνουμε ότι παρόμοια είναι και η πρόβλεψη του νομπελίστα Αμερικανού καθηγητή και οικονομολόγου Μάικλ Σπενς. Όπως λέει, αυτό θα βοηθήσει την Κίνα να ηγηθεί ενός ασιατικού οικονομικού και εμπορικού μετώπου, την ώρα που στον δυτικό κόσμο οι εθνικές ταυτότητες επανέρχονται στο προσκήνιο – για το καλύτερο ή το χειρότερο, είτε μας αρέσει είτε όχι.
