Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
«Σήμερα μιλάμε για φρεγάτες. Δεν είναι όμως, παρά οι “απόγονοι” των θωρηκτών “Ύδρα”, “Σπέτσαι” και “Ψαρά”, που ο Χαρίλαος Τρικούπης παρήγγειλε στα ναυπηγεία της Χάβρης. Όταν, ήδη από το 1884, μια γαλλική ναυτική αποστολή συμμετείχε στην αναδιοργάνωση του ελληνικού ναυτικού, υπό τον Ναύαρχο Laurent Jospeh Lejeune. Όπως μιλάμε και για τα Rafale. Τους “διαδόχους”, δηλαδή, του «Αετού» του «Γύπα», του «Δαίδαλου» και του «Ιέρακα». Γιατί αυτά τα 4 γαλλικά «Henri Farman ΙΙ» έγιναν, το 1912, η πρώτη ελληνική μοίρα στρατιωτικής αεροπορίας. Με πρωτοβουλία του Ελευθέριου Βενιζέλου, ο οποίος, μάλιστα, επέλεξε ο ίδιος τα ονόματά τους», δήλωσε ο πρωθυπουργός από το Παρίσι, για την συμφωνία-ανάχωμα στην Τουρκία, «δώρο» (;) του Λευκού Οίκου στη Γαλλία, μετά τις αναταράξεις από το σύμφωνο AUKUS.
Είχαν ενημερωθεί οι ΗΠΑ, γι’ αυτό και η «συμφωνία δεν ανταγωνίζεται σε καμία περίπτωση τη σχέση της Ελλάδος με τις Ηνωμένες Πολιτείες διότι η ενίσχυση των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων υπηρετεί συνολικά τη στρατηγική μας εντός της Βορειοατλαντικής συμμαχίας. Θέλω να θυμίσω ότι καλώς εχόντων των πραγμάτων εντός των επόμενων εβδομάδων η Ελλάδα θα υπογράψει μια πενταετή αμυντική συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες».
Σήμερα μιλάμε για φρεγάτες, που θα ναυπηγηθούν στη Γαλλία, ενώ η χώρα στο πλαίσιο της αμυντικής συνεργασίας θα κληθεί πιθανότατα να προχωρήσει σε αποστολή ενόπλων δυνάμεων σε επιχειρήσεις σε περιοχές γαλλικών συμφερόντων στη ζώνη Σαχέλ στην Αφρική.
Σήμερα μιλάμε για φρεγάτες, τα πολιτιστικά μέσα από την έκθεση στο Λούβρο με τίτλο «Παρίσι – Αθήνα, η Γέννηση της σύγχρονης Ελλάδας 1675 – 1919» είναι συμπλήρωμα. Στην ίδια συχνότητα. Κι ας μην έχουν ίδια ταυτότητα. Εγγράφονται, όμως, στη μεγάλη ενότητα «Ελλάς – Γαλλία: Iστορία». Κι είναι κι η επέτειος των 200 ετών από την «μετακόμιση» της Αφροδίτης της Μήλου στα… Ηλύσια Πεδία, πικρή ιστορία, ανάλογη με εκείνες που έφεραν πολύτιμες αρχαιότητες στα μεγάλα μουσεία.
Ας μείνουμε στην Ιστορία. Ο Τρικούπης παραγγέλνει στις 30 Ιουλίου 1889 στη γαλλική εταιρεία Des Forges et Chantiers την κατασκευή των τριών θωρηκτών «Ύδρα», «Σπέτσαι» και «Ψαρά». Να πω ότι ήταν τυχερά; Είναι γνωστό τι έγινε στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897.
Στον ίδιο χρησιμοποιήθηκαν και τα τέσσερα πολεμικά, που παραγγέλθηκαν το 1880 στη Γαλλία και τους έδωσαν τα ονόματα: «Σφακτηρία», «Μυκάλη», «Ναυπακτία» και «Αμβρακία». Είχαν εκτόπισμα 52 τόνους και μέγιστη ταχύτητα 10 κόμβους, τότε μια χαρά ταχύτητα. Τον οπλισμό τους αποτελούσε ένα πυροβόλο Krupp των 12cm και δύο επακόντιες τορπίλες, που δεν ήταν και τόσο αποτελεσματικές, καθώς έπρεπε τα δύο αντίπαλα πλοία να έλθουν σχεδόν σε επαφή. Την επόμενη χρονιά οι «Σιδηραί κανονιοφόροι» μετονομάσθηκαν, κατά σειρά, σε: «Α», «Β», «Γ» και «Δ». και λίγο αργότερα τους αφαιρέθηκαν οι επακόντιες τορπίλες. Τα σκάφη αυτά παροπλίσθηκαν αμέσως μετά τους Βαλκανικούς πολέμους.
Κι άλλες παραγγελίες στη Γαλλία στα ναυπηγεία La Seyne για πέντε σκάφη, τορπιλοβόλα: «Φερενίκη», «Τερψιχόρη», «Περσεφόνη», «Τερψιθέα» και «Καλλιθέα».
Σταματώ στο 1891, επί Θ. Δηλιγιάννη όταν στη δύναμη των τορπιλοβόλων του Ναυτικού προστέθηκε η Σφιγξ», κι αυτή από τη
Γαλλία, με οπλισμό ξεπερασμένο και μηχανή προβληματική. Ισως γι’ αυτό είχε από άλλο ευρωπαϊκό ναυτικό απορριφθεί. Δεν σταδιοδρόμησε πολύ. Το 1901 μετατράπηκε σε υδροφόρο.
Σήμερα, όμως, μιλάμε για φρεγάτες. Όπως μιλάμε και για τα Rafale. «Τους “διαδόχους”, δηλαδή, του «Αετού» του «Γύπα», του «Δαίδαλου» και του «Ιέρακα». Γιατί αυτά τα 4 γαλλικά «Henri Farman ΙΙ» έγιναν, το 1912, η πρώτη ελληνική μοίρα στρατιωτικής αεροπορίας». Η πρώτη στρατιωτική πτήση πραγματοποιήθηκε από τον υπολοχαγό Δημήτριο Καμπέρο στις 13 Μαΐου 1912, γνωστό και με το παρατσούκλι «Τρελοκαμπέρο» για τις παράτολμες πτήσεις του, που είχε εκπαιδευτεί στη σχολή των αδελφών Farman, στην Etampes, κοντά στο Παρίσι.
Στις τέλη Μαΐου 1912 πραγματοποιήθηκε από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο η βάπτιση των στρατιωτικών αεροπλάνων. Ακολούθως, ο Καμπέρος ανέβηκε στον “Δαίδαλο” που ο ίδιος είχε φέρει από την Γαλλία και εξετέλεσε ακροβατικούς ελιγμούς σε ύψος 400 μέτρων πάνω από το Νέο Φάληρο. Όμως, στον ορίζοντα φάνηκε το μονοπλάνο του Αργυρόπουλου -τον Φεβρουάριο του 1912 είχε πραγματοποιήσει ιδιωτική πτήση-, για να κάνει κι αυτός τα δικά του κόλπα μπροστά στον Πρωθυπουργό. Ο Καμπέρος εκνευρίστηκε και μόνο κατόπιν παρέμβασης του Βενιζέλου άφησε τον Αργυρόπουλο να προσγειωθεί.
Ας προσγειωθούμε κι εμείς. Οιαδήποτε κίνηση ενδυνάμωσης της αποτρεπτικής ικανότητας της χώρας είναι ευπρόσδεκτη, αλλά σε μια υπόθεση προσανατολισμού και ισορροπίας, έχουν και οι «λεπτομέρειες» ουσία. Και μια απορία αφελούς. Δεν υπάρχει στην Ευρωπαϊκή Ένωση ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής; Υπάρχει στα χαρτιά (άρθρο 42, παράγραφος 7 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης), αλλά χάνεται σε συμφέροντα βαριά.
