Από την έντυπη έκδοση
Του Λάμπρου Καραγεώργου
[email protected]
Το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται να δοθούν στη δημοσιότητα από το ΤΑΙΠΕΔ τα κείμενα που είναι απαραίτητα για να προχωρήσει ο διαγωνισμός αξιοποίησης του λιμανιού του Πειραιά, τα οποία αφορούν τη σύμβαση πώλησης μετοχών, τη συμφωνία των μετόχων και το νομοσχέδιο το οποίο θα καταρτίσει το υπουργείο Ναυτιλίας και θα αναφέρεται σε αρμοδιότητες που θα πάρει από τον ΟΛΠ η Αρχή Λιμένος.
Και τα τρία κείμενα θα προωθηθούν ταυτόχρονα και φιλοδοξία του ΤΑΙΠΕΔ είναι, εάν δεν καθυστερήσουν τα δύο συναρμόδια υπουργεία Οικονομιών και Οικονομίας, Υποδομών Τουρισμού και Ναυτιλίας, να αναρτηθούν δημόσια μέχρι το τέλος της άλλης εβδομάδας.
Είναι φανερό ότι μετά και την ψήφιση από τη Βουλή της νέας συμφωνίας με τους δανειστές έχουν λυθεί τα χέρια του ΤΑΙΠΕΔ ώστε να τρέξει πολύ γρήγορα τα σχέδια αξιοποίησης των δύο μεγαλύτερων λιμανιών της χώρας, αρχής γενομένης από τον ΟΛΠ, όπου όλα είναι σχεδόν έτοιμα, και να ακολουθήσει αμέσως μετά και ο ΟΛΘ για τον οποίο υπάρχει ακόμη η εκκρεμότητα της ολοκλήρωσης του master plan.
Στο ΤΑΙΠΕΔ εμφανίζονται αποφασισμένοι να προχωρήσουν τις διαδικασίες καθώς γνωρίζουν πολύ καλά ότι με την ολοκλήρωση της μεταβίβασης των μετοχών του ΟΛΠ στον νέο ιδιώτη επενδυτή «το λιμάνι θα απογειωθεί», όπως επισημαίνουν χαρακτηριστικά.
Κομβικό σημείο για την ολοκλήρωση της διαδικασίας είναι το θέμα της Αρχής Λιμένος, η δημιουργία της οποίας έχει συμφωνηθεί σε κυβερνητικό επίπεδο προκειμένου να εξασφαλίζεται και ο δημόσιος έλεγχος επί των πεπραγμένων στα λιμάνια.
Οπως έχει ήδη αναφέρει η «Ν», η δημιουργία Αρχής Λιμένα (Port Authority) είναι η επιλογή που θα εξασφαλίσει αυτό που ο αναπληρωτής υπουργός Ναυτιλίας Θοδωρής Δρίτσας αποκαλεί έλεγχο του Δημοσίου επί των λιμανιών, παρά την ιδιωτικοποίηση εμπορικών δραστηριοτήτων.
Σύμφωνα με όσα έχουν μεταφερθεί στη «Ν», με την ολοκλήρωση της ιδιωτικοποίησης στα λιμάνια του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης θα προκύψει ένα κενό ευθύνης που αφορά σε διοικητικές και εποπτικές αρμοδιότητες που σήμερα ασκούν οι διοικήσεις των δύο λιμανιών, ενώ κανονικά θα έπρεπε να ασκούνται από μία δημόσια αρχή.
Είναι επομένως σκόπιμο να δημιουργηθεί ένας ενδιάμεσος φορέας που θα αναλάβει δύο κρίσιμους ρόλους.
Αφενός τον ρόλο του επιτηρητή για λογαριασμό των συναρμόδιων υπουργείων της εφαρμογής των νέων συμβάσεων παραχώρησης που θα υπογραφούν μεταξύ των επενδυτών και του ελληνικού Δημοσίου και αφετέρου τις διοικητικές αρμοδιότητες που σήμερα διεκπεραιώνουν οι διοικητικές αρχές των οργανισμών λιμένων, σύμφωνα με τον κυβερνητικό σχεδιασμό.
Η Αρχή Λιμένος μπορεί ωστόσο να έχει και μία περιφερειακή διάσταση στην περίπτωση γειτονικών λιμένων και να αναλάβει τις αντίστοιχες αρμοδιότητες των τεσσάρων μεγάλων λιμανιών της Αττικής, δηλαδή του Πειραιά, της Ελευσίνας, του Λαυρίου και της Ραφήνας. Επίσης, με το σχέδιο νόμου θα ξεκαθαρισθεί επακριβώς και ο ρόλος της Ρυθμιστικής Αρχής Λιμένων (ΡΑΛ), η οποία δεν διαμορφώνει λιμενική πολιτική, ούτε λειτουργεί ως πάροχος λιμενικών υπηρεσιών, και δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη δημόσια διοίκηση όπως είναι π.χ. η Γενική Γραμματεία Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής και Επενδύσεων, ούτε επίσης τις αρμοδιότητες της Αρχής Λιμένα (Port Authority), ούτε της Λιμενικής Αρχής (Λιμεναρχείο).
Ποιος είναι ο ρόλος της Ρυθμιστικής Αρχής Λιμένων
Προς διερεύνηση παραμένει ποιος θα είναι ακριβώς και ο ρόλος της Ρυθμιστικής Αρχής Λιμένων (ΡΑΛ), για την οποία το νέο μνημόνιο αναφέρει ότι «θα καταστεί πλήρως επιχειρησιακή έως τον Ιούνιο του 2016.
Η κυβέρνηση θα εγκρίνει το προεδρικό διάταγμα για τον καθορισμό των επιχειρησιακών δομών της ρυθμιστικής αρχής έως τον Οκτώβριο του 2015.
Η κυβέρνηση θα ζητήσει τεχνική βοήθεια για να καθορίσει τα καθήκοντα της Ρυθμιστικής Αρχής Λιμένων και τον ρόλο των λιμενικών αρχών, καθώς και για να εκπονήσει τον εσωτερικό κανονισμό της και τους απαιτούμενους νόμους που πρέπει να εγκριθούν έως τον Μάρτιο του 2016 για να διασφαλιστεί η πλήρης λειτουργικότητά της».
Η ίδρυση της ΡΑΛ προκάλεσε και το ενδιαφέρον της Ε.Ε. δεδομένου ότι (όπως αναφέρεται στον ετήσιο απολογισμό της ΡΑΛ) «η συγκρότηση Ανεξάρτητης Ρυθμιστικής Αρχής Λιμένων στην Ελλάδα αποτελεί πρωτοποριακή κίνηση για την ευρωπαϊκή λιμενική βιομηχανία» και «οι αρμόδιες υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και το αρμόδιο τεχνικό κλιμάκιο της τριμερούς αντιπροσωπείας εκδήλωσαν έντονο ενδιαφέρον για τις αρμοδιότητες, την οργάνωση και τη λειτουργία του φορέα.
Τον Μάιο του 2014 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή -με τη διαμεσολάβηση της TASK FORCE GREECE και της DG MOVE- ανέθεσε (11/6/2014) την εκπόνηση εμπειρογνωμοσύνης για τον θεσμικό χαρακτήρα, το αντικείμενο και τον βέλτιστο τρόπο οργάνωσης της ΡΑΛ στον καθ. Eric van Hooydonk με 3μηνη προθεσμία ολοκλήρωσης.
Ο καθ. Hooydonk υπέβαλε την τελική έκθεση τον Οκτώβριο 2014 στην οποία περιλαμβάνεται και Πίνακας Αρμοδιοτήτων Δημόσιου Τομέα στο Ελληνικό Λιμενικό Σύστημα.
Στόχος του Πίνακα Αρμοδιοτήτων ήταν η διάκριση των αρμοδιοτήτων και η κατανομή τους ανάμεσα στις διάφορες υπηρεσίες της Δημόσιας Διοίκησης, στον Φορέα Διοίκησης και Εκμετάλλευσης του Λιμένα (ΦΔΕΛ), στις ιδιωτικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον λιμένα και τέλος στη ΡΑΛ.
«Η συμπλήρωση του Πίνακα όσον αφορά τη λειτουργία του μεγαλύτερου λιμένα της χώρας -του ΟΛΠ- απετέλεσε αντικείμενο επεξεργασίας των υπηρεσιών του ΥΝΑ, των υπηρεσιών του ΟΛΠ και της ΡΑΛ και συνιστά την πρώτη ορθολογική προσέγγιση για την πρακτική εφαρμογή των θεσμικών αρμοδιοτήτων της ΡΑΛ στη λειτουργία των ελληνικών λιμένων» αναφέρει η ΡΑΛ στον απολογισμό της και συνεχίζει:
«Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του τεχνικού κλιμακίου της τριμερούς αντιπροσωπείας εστιάσθηκε στη συμβολή της ΡΑΛ στην καθιέρωση σταθερού και σαφούς ρυθμιστικού πλαισίου που θα προστατεύει τον υγιή ανταγωνισμό, την απελευθέρωση των λιμενικών υπηρεσιών και τη διαδικασία ιδιωτικοποίησης των λιμένων.
Στο πλαίσιο αυτό πραγματοποιήθηκαν ανταλλαγές απόψεων και συναντήσεις μεταξύ αρμοδίων υπηρεσιακών του ΥΝΑ και της ΡΑΛ με το τεχνικό κλιμάκιο για τη ναυτιλία στις οποίες παρουσιάστηκαν οι ολοκληρωθείσες δράσεις αλλά και ο προγραμματισμός των μελλοντικών ενεργειών μέχρι την πλήρη συγκρότηση και λειτουργία της Αρχής.
Η πλέον πρόσφατη συνάντηση ΡΑΛ – τεχνικού κλιμακίου πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο 2014, κατά την οποία εκτέθηκε η μέχρι τότε πρόοδος καθώς και το σχέδιο Π.Δ. για τον “Κανονισμό Λειτουργίας και την Οργάνωση Υπηρεσιών της ΡΑΛ” που είχε υποβληθεί στο ΣτΕ προς έγκριση».
Ωφελημένη η τοπική κοινωνία
Το παράδειγμα της Cosco -αναφέρει το ΤΑΙΠΕΔ- είναι χαρακτηριστικό του τι πρόκειται να ακολουθήσει εάν ο Πειραιάς ενταχθεί πλήρως στο δίκτυο ενός πολύ μεγάλου operator, όπως είναι τόσο η Cosco όσο και η APM Terminals (θυγατρική της Maersk) αλλά και η International Container Terminal Services, που είναι οι τρεις όμιλοι που ενδιαφέρονται για τις μετοχές της ΟΛΠ Α.Ε.
Μάλιστα, ο πρόεδρος του ΤΑΙΠΕΔ Στέργιος Πιτσιόρλας αναγνωρίζει στις συναντήσεις που έχει με τους επικεφαλής της τοπικής αυτοδιοίκησης ότι θα πρέπει να υπάρξουν σημαντικά αντισταθμιστικά οφέλη για την τοπική κοινωνία και τους όμορους του λιμανιού δήμους.
Επίσης τα οφέλη γενικότερα για την οικονομία θα είναι σημαντικά, καθώς πέραν του τιμήματος πώλησης των μετοχών, μέσω του διαγωνισμού, αναμένεται να δεσμευθούν επενδύσεις 300 εκατ. ευρώ τουλάχιστον, εκ των οποίων το 75% θα είναι επακριβώς προκαθορισμένες από πριν.
Στο πλαίσιο αυτής της συμφωνίας θα μεταβιβασθεί στον πλειοδότη και το υπόλοιπο πακέτο των μετοχών, μέχρι το 67% εφάπαξ στο τέλος της πενταετίας από την αρχική μεταβίβαση του 51%, και όχι σταδιακά, όπως ήταν οι αρχικές σκέψεις.
Η μεταβίβαση των υπόλοιπων μετοχών θα γίνει σε τιμή μετοχής που θα υπολογισθεί από μαθηματικό τύπο ο οποίος θα γίνει γνωστός μαζί με τα υπόλοιπα ντοκουμέντα της πώλησης, ενώ για όλες τις διαδικασίες που θα ακολουθηθούν από εδώ και στο εξής έχει ενημερωθεί αρμοδίως και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού.
