Από την έντυπη έκδοση
Του Λάμπρου Καραγεώργου
[email protected]
Εντονο προβληματισμό στη ναυτιλιακή κοινότητα, νέο τοπίο στη λιμενική βιομηχανία με την πώληση σε ιδιώτες των δύο μεγαλύτερων λιμανιών της χώρας και αλλαγές στις οργανικές θέσεις της ακτοπλοΐας φέρνουν τα μέτρα που περιλαμβάνονται στο τρίτο μνημόνιο και αφορούν τον ευρύτερο ναυτιλιακό τομέα της χώρας.
Στα άμεσα μέτρα περιλαμβάνονται η αύξηση κατά 4% του φόρου χωρητικότητας που καταβάλλει κάθε έτος για κάθε πλοίο της η ναυτιλιακή εταιρεία. Επίσης περιλαμβάνεται η επέκταση μέχρι το 2019 του καθεστώτος καταβολής έκτακτης εισφοράς για τους ναυλομεσίτες, με παράλληλη μείωση των συντελεστών φορολογίας και η εξομοίωση της φορολογίας των μικρών σκαφών (μέχρι 500 κόρων ολικής χωρητικότητας) με κοινοτική σημαία, με αυτά της ελληνικής σημαίας.
Ειδικότερα, για τον φόρο χωρητικότητας αναφέρεται ότι «τα ποσά φόρου που οφείλονται σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 6 του ν. 27/1975 προσαυξάνονται για τα έτη 2016 έως και 2020 κατά ποσοστό τέσσερα τοις εκατό (4%) ετησίως.
Το ποσό που προκύπτει από τον υπολογισμό της προσαύξησης προστίθεται στα ποσά φόρου όπως έχουν διαμορφωθεί κατά το έτος 2015 κατ’ εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου 4 του άρθρου 6 του ν. 27/1975 και σε αυτά των επόμενων ετών, όπως αυτά θα διαμορφωθούν μέσα στην παραπάνω πενταετία. Τα ανωτέρω εφαρμόζονται αναλόγως και κατά τον υπολογισμό της εισφοράς που οφείλεται κατά το άρθρο 10 του ν. 27/1975.
Τα ποσά εισφοράς που οφείλονται σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του ν. 29/1975 (Α’ 75) προσαυξάνονται για τα έτη 2016 έως και 2020 κατά ποσοστό τέσσερα τοις εκατό (4%) ετησίως.
Το ποσό που προκύπτει από τον υπολογισμό της προσαύξησης προστίθεται στα ποσά εισφοράς όπως έχουν διαμορφωθεί κατά το έτος 2015, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου 4 του άρθρου 4 του ν. 29/1975 και σε αυτά των επόμενων ετών, όπως αυτά θα διαμορφωθούν μέσα στην παραπάνω πενταετία».
Τα προαναφερόμενα μέτρα ήταν σε γνώση του ελληνικού εφοπλισμού, ωστόσο ειδικά σε ό,τι αφορά τη φορολογία της ποντοπόρου ναυτιλίας στο κείμενο της σύμβασης μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ) περιλαμβάνονται και άλλες δεσμεύσεις που θα νομοθετηθούν τον προσεχή Οκτώβριο και είναι φυσιολογικό να δημιουργούν έναν προβληματισμό στη ναυτιλιακή κοινότητα. Ειδικότερα, η σύμβαση προβλέπει τη «σταδιακή κατάργηση της ειδικής φορολογικής μεταχείρισης του ναυτιλιακού κλάδου» και την «επέκταση της προσωρινής εθελοντικής εισφοράς της ναυτιλιακής κοινότητας έως το 2018».
Επισημαίνεται ότι η εθελοντική εισφορά της ναυτιλίας που θα αποδώσει επιπλέον 420 εκατ. ευρώ στα ταμεία του ελληνικού Δημοσίου ισχύει με βάση το συνυποσχετικό που υπεγράφη μεταξύ της ναυτιλιακής κοινότητας και της πολιτείας, εκπροσωπούμενους από τον πρόεδρο της Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών Θεόδωρο Βενιάμη και τον τέως πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, λήγει το 2017. Συνεπώς για την επέκταση για έναν χρόνο της εθελοντικής εισφοράς θα πρέπει προφανώς να υπάρξει και η σύμφωνη γνώμη των συμβαλλόμενων Ελλήνων εφοπλιστών.
Επίσης ο ελληνικός εφοπλισμός αναμένει να διασαφηνισθεί πλήρως το περιεχόμενο της φράσης «σταδιακή κατάργηση της ειδικής φορολογικής μεταχείρισης του ναυτιλιακού κλάδου». Σύμφωνα με πληροφορίες της «Ν», από τις αρχές Σεπτεμβρίου σε συναντήσεις του ελληνικού εφοπλισμού με τους εκπροσώπους της κυβέρνησης αναμένεται να ξεκαθαρίσουν τα θέματα αυτά, αν και το κλίμα που υπάρχει ήδη μεταξύ της κυβέρνησης και του ελληνικού εφοπλισμού είναι πολύ καλό.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η φορολογική αντιμετώπιση της ναυτιλίας είναι συγκεκριμένη και προβλέπεται από τη σχετική νομοθεσία που έχει συνταγματική ισχύ (tonnage tax). Η πολιτική αυτή έχει αναγνωρισθεί και από το ευρωπαϊκό δίκαιο ως σύμφωνη με τις κατευθυντήριες γραμμές περί κρατικών ενισχύσεων και όπως επανειλημμένως έχει δηλώσει ο πρόεδρος της ΕΕΕ, Θεόδωρος Βενιάμης, το tonnage tax αποτελεί παγκόσμιο σύστημα φορολογίας της ναυτιλίας και εφαρμόζεται από τα μεγαλύτερα ναυτιλιακά και άλλα κράτη.
Δεν πρόκειται για ιδιαίτερη κατηγορία φόρου, αλλά για εναλλακτικό τρόπο υπολογισμού των φορολογικών υποχρεώσεων των ναυτιλιακών εταιρειών. Συνεπώς, η Ελλάδα δεν αποτελεί κατά κανένα τρόπο εξαίρεση επί του θέματος και ως εκ τούτου μένει να φανεί επακριβώς το περιεχόμενο της έννοιας «ειδικής φορολογικής μεταχείρισης του ναυτιλιακού κλάδου».
Να επισημανθεί ακόμη ότι το 2014 η ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα συνεισέφερε στην οικονομία της χώρας με αύξηση κατά 9,04% του ναυτιλιακού συναλλάγματος και συμφωνία προαιρετικής εισφοράς 420 εκατομμυρίων ευρώ που κατανέμονται στα έτη 2013-2016.
Επιπροσθέτως, από το 2013 επιβάλλεται ο ελληνικός φόρος χωρητικότητας επί πλοίων ξένης σημαίας που λειτουργούν από γραφεία εγκατεστημένα στην Ελλάδα (μετά από αφαίρεση της ενδεχόμενης πληρωμής φορολογίας των ανωτέρω πλοίων στη χώρα της σημαίας τους). Ο φόρος υπολογίζεται επί τη βάσει των ίδιων κριτηρίων, τιμών και κλιμάκων που εφαρμόζονται στα πλοία ελληνικής σημαίας. Η εξέλιξη αυτή είχε ως αποτέλεσμα μια σημαντική αύξηση των φορολογικών εσόδων του ελληνικού κράτους.
Τα μέτρα αυτά ισοδυναμούν με οκταπλάσια και πλέον αύξηση των φορολογικών εσόδων της Ελλάδας από τη ναυτιλία. Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν οι φόροι εισοδήματος και οι εισφορές που εισπράττονται από τους απασχολούμενους Ελληνες και ξένους εργαζόμενους στις συνδεόμενες με την ποντοπόρο εταιρείες, η συνεισφορά κοινωνικής αλληλεγγύης που καταβάλλουν και οι εφοπλιστές εθελοντικά επί των μερισμάτων που εισάγουν για δική τους χρήση και βέβαια το πρόγραμμα κοινωνικής αλληλεγγύης που υλοποιεί η Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών.
Τον Οκτώβριο οι ημερομηνίες προσφορών για ΟΛΠ – ΟΛΘ
Η κυβέρνηση και το ΤΑΙΠΕΔ θα εξαγγείλουν δεσμευτικές ημερομηνίες υποβολής προσφοράς για τους λιμένες Πειραιά και Θεσσαλονίκης (ΟΛΠ και ΟΛΘ) το αργότερο έως τα τέλη Οκτωβρίου 2015, χωρίς ουσιώδεις αλλαγές στους όρους του διαγωνισμού, αναφέρεται στη σύμβαση κυβέρνησης και Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας. Ετσι τίθενται στο περιθώριο οποιεσδήποτε αντιρρήσεις υπάρχουν γύρω από την ιδιωτικοποίηση των δύο μεγαλύτερων λιμανιών της χώρας.
Παράλληλα στο «μνημόνιο» και στο πλαίσιο αναφορών για την εφοδιαστική και μεταφορική αλυσίδα αναφέρεται ότι η ρυθμιστική αρχή λιμένων θα καταστεί πλήρως επιχειρησιακή έως τον Ιούνιο του 2016. Η κυβέρνηση θα εγκρίνει το προεδρικό διάταγμα για τον καθορισμό των επιχειρησιακών δομών της ρυθμιστικής αρχής έως τον Οκτώβριο του 2015 (βασικό παραδοτέο).
Η κυβέρνηση θα ζητήσει τεχνική βοήθεια για να καθορίσει τα καθήκοντα της ρυθμιστικής αρχής λιμένων και τον ρόλο των λιμενικών αρχών, καθώς και για να εκπονήσει τον εσωτερικό κανονισμό της και τους απαιτούμενους νόμους που πρέπει να εγκριθούν έως τον Μάρτιο του 2016 για να διασφαλιστεί η πλήρης λειτουργικότητά της.
Ακτοπλοΐα: Αλλάζουν οι οργανικές
συνθέσεις Ισχυρή παρέμβαση και στην ακτοπλοΐα πραγματοποιεί η σύμβαση μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας. Στα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν μέχρι τον Οκτώβριο του 2015 περιλαμβάνεται και αλλαγή των ισχυουσών οργανικών συνθέσεων στα πλοία της ακτοπλοΐας.
Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Οσον αφορά τις θαλάσσιες μεταφορές, έως τον Οκτώβριο του 2015, η κυβέρνηση θα ευθυγραμμίσει τις απαιτήσεις επάνδρωσης για τις εγχώριες υπηρεσίες με εκείνες για τις διεθνείς γραμμές, τηρώντας παράλληλα τις αρχές ασφαλούς επάνδρωσης σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές, και θα θεσπίσει νομοθετικές αλλαγές».
Επισημαίνεται ότι η αλλαγή των οργανικών συνθέσεων στην ακτοπλοΐα με τη μείωση του απασχολούμενου προσωπικού είχε τεθεί και στα προηγούμενα μνημόνια, ωστόσο οι αλλαγές που έγιναν προς αυτή την κατεύθυνση αφορούσαν κυρίως τα πλοία ελληνικής σημαίας που δραστηριοποιούνται στις γραμμές της Αδριατικής.
Η μείωση των οργανικών συνθέσεων στα εν λόγω πλοία κρίθηκε από τις προηγούμενες κυβερνήσεις αναγκαία καθώς τα πλοία υπό ελληνική σημαία αντιμετωπίζουν έντονο ανταγωνισμό από τα πλοία με ιταλική σημαία. Οι πιέσεις από την τρόικα για τη μείωση των συνθέσεων «πάγωσαν» μετά το τραγικό δυστύχημα του Norman Atlantic ανοικτά στην Αδριατική, ωστόσο τώρα το θέμα επανέρχεται, προκαλώντας αντιδράσεις από τα ναυτεργατικά συνδικάτα.
